Адваротны бок люстра

– Міхал, аб чым ты? Ён сапраўды вельмі хварэе, ты проста не бачыў яго і не разумееш, што гаворыш. Калі б вы з ім не па сварыліся, ён бы звярнуўся да цябе, а не да мяне, і наўрад ці ты здолеў бы адмовіць.

– Павер, калі б яму быў патрэбны я, то ніякія спрэчкі не перашкодзілі пазваніць менавіта мне. Ён добра ведае, што я больш не хачу ўдзельнічаць у яго справах, і таму на мяне яму нецікава марнаваць свой час. Вось чаму ён вырашыў узяцца за цябе! А ты і радая! – выбухнуў юнак. – Ты нават не разумееш, які ён насамрэч. Усе тыя казкі, што ён табе распавядаў, тое, якім ён сябе паказвае, – усё гэта хлусня. Яму патрэбны толькі Ключ, а на астатняе пляваць. І на тваё жыццё ў тым ліку.

– Ты проста злуеш на яго. І нават сябе не чуеш, – ціха прамовіла Бася і адвярнулася, каб спакаваць плед.

Міхал трохі пастаяў за яе спінай, гнеўна сапучы, а потым кінуў пакунак з бялізнай на ложак і сказаў:

– Годзе. Калі я спатрэблюся табе, а не пану Альбрыхту, па тэлефануй. А зараз мне трэ ісці.

Дзяўчынка не павярнулася. Пачуўшы, як грукнулі дзверы, яна села на край ложка і, уткнуўшыся тварам ў далоні, зарумзала. Трохі супакоіўшыся, яна дастала з торбы пачак з насоўкамі і высмаркалася, позірк сам сабой натрапіў на вялікае люстра, што вісела ў спальні пана Альбрыхта. Не паверыўшы ўбачанаму, Бася ўзялася церці мок рыя вочы, пакуль тыя не пачалі пячы. Яна зноўку ўтаропілася ў люстра. Па шкле павольна беглі цені.

Раздзел 2

Бася бегла па калідоры шпіталя. Наблізіўшыся да палаты пана Альбрыхта, яна спыніла хаду і, трохі аддыхаўшыся, зазірнула ўнутр. Там нікога не было, таму дзяўчынка прысела на лаўку непадалёк ад дзвярэй і вырашыла трохі пачакаць, а заадно абдумаць, як падахвоціць старога на размову пра люстра ў яго спальні.

Калі яны правяралі на люстэрку Ключ, Басі падалося падазроным, што яно вісіць быццам проста так. Ды і навошта пану Альбрыхту механізм, збіранне якога звязана з бясконцымі няшчасцямі? Справа яўна не тычылася навуковага інтарэсу. Усё ж такі ў нечым з Міхалам можна было пагадзіцца: стары ніколі не распавядаў ўсё цалкам, заўжды трымаў ад іх сакрэты. Вось толькі як распачаць з ім размову? Не хваляваць жа яго адразу пасля інфаркту навінамі пра адчыненне люстра, з якім у яго не атрымлівалася зладзіць!

– Не чакаў, што зноў убачу вас сёння, мадэмуазэль! – Абапёршыся на локаць медсястры, пан Альбрыхт дыбаў з другога канца калідора да Басі.

– Здаецца, вы прасілі нешта прынесці. – Дзяўчынка паказала яму пакунак з рэчамі.

– Так хутка?! – здзівіўся стары і выгнуў адно брыво. – Спадзяюся, вы паспелі паесці?

– Паспелапаспела, – прабурчала дзяўчынка. – А вы ўжо свабодны ці будзеце нечым займацца?

– У мяне якраз перапынак паміж працэдурамі і чарговым харчаваннем. Па шчырасці, такі напружаны графік мяне вельмі стамляе, – жартаўліва паскардзіўся пан Альбрыхт. – Але буду вельмі рады, калі вы са мною паседзіце.

Яны зайшлі ў палату. Стары ўладкаваўся на ложку, а Бася села ў крэсла. Пан Альбрыхт пачакаў, пакуль медсястра пойдзе, а затым прамовіў:

– Ну, мадэмуазэль, пра што вы хацелі спытаць?

– Чаму вы так падумалі? – прыўзняла бровы дзяўчынка.

– Хаця мы з вамі не так даўно знаёмыя, я добра бачу па вашым твары, калі вам карціць аб нечым даведацца, – развёў рукамі стары.

Бася разгубілася, мімаволі паспрабаваўшы надаць сабе абыякавы выгляд, але адчуўшы, што пачынае грымаснічаць, страсянула галавой і прызналася:

– Так, праўда. Я хацела спытаць вас пра люстра, што мы намагаліся адчыніць з дапамогай Ключа.

– Чаму яно зацікавіла вас? – пан Альбрыхт пранізліва паглядзеў ёй у вочы.

– Я не веру, што вы абралі яго, як тады сказалі, «для чысціні эксперыменту», – шчыра сказала дзяўчынка. – Калі я сёння была ў вашай кватэры, то прыгадала, як мы збіралі Ключ, як вы засмуціліся, калі нічога не атрымалася. Справа не ў Ключы, так? Гэта ўсё зза таго люстра?

Пан Альбрыхт пажаваў вусны, яго вочы згаслі, позірк зрабіўся адсутным.

– Вы памятаеце тую гісторыю, што я распавёў вам, калі мы сустрэліся ў XVI стагоддзі? – глуха спытаў ён.

– Зразумела, памятаю! – кіўнула Бася.

– Тады я казаў вам, як хлопчыкам адчыніў адно люстра і патрапіў у часы Другой сусветнай вайны. Але пра галоўнае я змоўчаў. Я не сам адчыніў яго.

– У сэнсе? – не зразумела яна.

– Мне дапамаглі. З адваротнага боку.

– Вас там нехта чакаў?

– Можна сказаць і так. Але хутчэй чакалі не мяне самога, а чагосьці чароўнага. Прыгадайце сябе, калі ўпершыню адчынялася вашае люстра. Вы таксама марылі пра прыгоды, але яшчэ не мелі пэўнага ўяўлення аб тым, чаго вам хацелася ад гэтых прыгод. Гэта было як урыўкі сноў, цьмяныя і прывабныя, і вы ніяк не чакалі сустрэць там нешта канкрэтнае, хаця кінуць углядацца ў неспакойную паверхню не маглі. Праўда, мадэмуазэль?

– Напэўна, – паціснула плячыма дзяўчынка. – Што ж яшчэ можна адчуваць, калі раптам у цябе перад носам адчыняецца люстра?