Адваротны бок люстра

Раздзел 3

Выйшаўшы на вуліцу, яна крыху пастаяла каля ганка шпіталя і некалькі разоў глыбока ўздыхнула. Гэта не дапамагло. Слёзы ўсё роўна накатваліся на вочы і ніяк не хацелі спыняцца. Хаця было даволі марозна, дзяўчынка вырашыла трохі прайсціся і павольна па цягнулася да наступнага прыпынку.

Усё было слушна. Тады, у XVI стагоддзі, Міхал ледзь не загінуў зза яе. Але яна паспела ў час вярнуцца дамоў, і ён выжыў. А цяпер, калі яна вымусіла яго пайсці за сабою, яны зноў у небяспецы. Так ці інакш прыйдзе момант, калі з іх дваіх застанецца нехта адзін, а Міхал пра гэта нават не ведае. І не павінен даведацца. Ён ужо ахвяраваў дзеля яе сваім жыццём, з яго хопіць. А калі ён вырашыць пайсці на гэта зноў, яна ўсё роўна не здолее перажыць яго страту яшчэ раз.

Бася нават не заўважыла, як апынулася ў аўтобусе. Прабіўшы квіток, яна села каля акна і пачала цягаць насоўкі, якія ўмомант рабіліся наскрозь мокрыя. Калі ўжо не засталося чым выціраць няспынныя ручаі слёз, дзяўчынка запхнула вільготныя камякі назад у пачак і, шмыгаючы носам, утаропілася ў вуліцу, якая павольна праплывала міма.

«Добра, што дадому яшчэ трэ прайсці, – падумала яна, выйшаўшы на сваім прыпынку. – Хоць ачомаюся крыху».

– Бася, ты? – пачула дзяўчынка матульчын голас, зайшоўшы нарэшце ў дом.

– Я… – ціха адказала яна, а потым дадала гучней, каб мама раптам не заўважыла адсутнасць настрою: – Я, мам! Гэта я.

– Чаго сёння так доўга? – Мама выйшла з кухні.

– Ды Эва паклікала ў яе пасядзець, – сама не ведаючы навошта, схлусіла Бася.

– Нешта вы зашмат сталі з Эвай разам час бавіць, – скептычна заўважыла матуля. – Кармілі чымсьці?

– Не, толькі гарбаты папілі, – тузанула галавой дзяўчынка.

– Тады пераапранайся і прыходзь за стол.

Дзяўчынка паднялася ў свой пакой. У вочы адразу кінулася драўляная рама зпад разбітага старадаўняга люстра. Калі ў пана Альбрыхта было хаця б маленькае, самае ўяўнае спадзяванне на выратаванне, то ў Басі яго не засталося, як і не засталося гэтага люстра, зза якога ўсё і пачалося. Нават калі б у яе быў цалкам сабраны Ключ, ёй няма куды вяртацца, каб штосьці змяніць. Ды і што можна змяніць? Вярнуць Міхала? Сысці некуды самой? Ёй жа патрэбна, каб яны засталіся жывыя і разам.

Дзяўчынка яшчэ раз цяжка ўздыхнула. Яна падышла да шафы і выцягнула скрынку ад абутку, у якой хаваліся асколкі. Ясная рэч, што, склеіўшы іх, наўрад ці можна было б аднавіць люстра, але, мабыць, усё ж такі паспрабаваць? Яна застыла, навісаючы на кукішках над скрынкай.

– Ну што, ідзеш? – паклікала знізу мама.

– Ідуіду! – адгукнулася Бася і падхапілася.

Не, гэтае люстра не дапаможа. Мабыць, якое іншае, але толькі не гэтае. Нават калі ўявіць, што яно зноўку будзе цэлае і адчыніць праход у часы Міхала, яго там чакаюць нядобразычліўцы, а калі ён з імі і зладзіць, дык праз некалькі гадоў, як падказвала гісторыя, усё роўна пачнецца вайна, а як яна павернецца для яго – невядома. Басі ж там увогуле няма куды ісці, яна прападзе яшчэ хутчэй, чым Міхал.

Але што, калі ім разам знікнуць у іншым часе? Вось толькі ў якім? Дзяўчынка хуценька пераапранулася і пабегла ў сталовую. Здаецца, шанец ёсць, толькі трэба добра падумаць.

– А што з вачамі? – спытала матуля, седзячы насупраць Басі, якая задуменна калупала ў талерцы ежу.

– Мм? – ускінула тая галаву.

– Нейкія яны ў цябе пачырванелыя. Усё добра?

– Так, – заківала дзяўчынка. – Мабыць, ветрам надзьмула.

– Ніхто цябе не крыўдзіць? – мама занепакоена паглядзела на яе.

– Ды не, – Бася насцярожылася. – А чаго ты пытаешся?

– Ну, ці мала што. Нешта ты мне не падабаешся, дзяўчынка мая.

– Не, усё добра, – дачка зрабіла спробу ўсміхнуцца, каб запэўніць матулю ў шчырасці свайго адказу, але тая паранейшаму глядзела на яе з недаверам.

Бася яшчэ крыху пасядзела з маці, але распавядаць асабліва не было пра што, і дзяўчынка пайшла рыхтаваць урокі. Нягледзячы на ўсе страшныя гісторыі пра баланс, школу пакуль ніхто не адмяняў. Вось чагочаго ёй яшчэ не хапала, дык гэта бацькоўскіх хваляванняў зза яе дзіўных паводзін і кепскіх адзнак. Таму, як бы там ні было, ублытваць іх у свае праблемы, нават мімаходзь, нельга.

Хаця думкі працавалі ў іншым кірунку, Бася ўсё ж зрабіла над сабой высілак, каб засяродзіцца на хатнім заданні. Яна сумленна зрабіла ўсе практыкаванні на заўтра і нават паглядзела, што плануецца на бліжэйшы тыдзень. Упэўніўшыся, што не мае ніякіх хвастоў, дзяўчынка пачала збіраць у торбу падручнікі з укладзенымі ў іх сшыткамі, але чамусьці кніжкі паўставалі колам і ніяк не хацелі ўваходзіць. Яна выцягнула іх на стол і памацала на дне рукой, каб знайсці тое, што не давала спакавацца. Пальцы натрапілі на шурпатую паверхню, і Бася выцягнула на святло нататнік у скураной вокладцы. Той самы, які ёй даваў Эль-Анабі, каб яна намалявала ў ім схемы зборкі Ключа.

– Ого! – выгукнула Бася. – Як гэта я на яго забылася?