Адваротны бок люстра

5 студзеня 1987 года, Базэль

У імя Алаха, літасцівага і міласэрнага.

Крыніцы надта блытаныя. Апошнія згадкі настолькі супярэчлівыя, што я нават не магу абраць, якую праверыць. Адзінае, што вядома дакладна, дык гэта тое, што тут нічога няма. Прынамсі, пакуль. Не люблю, калі трэба рызыкаваць, але і абысціся без гэтага не магу: інакш я ніколі не выйду на слушны след.

Усё было відавочна: як яна і чакала, Эль-Анабі запісваў у нататнік гісторыю пошуку Ключа. Няхай ён і не назваў механізм, Бася адразу пазнала ў яго словах інтанацыю пана Альбрыхта, калі той распавядаў пра элементы. Зразумела, пачатак не быў надта натхняльным, але Бася адчувала, што абавязкова знойдзе тут хаця б нейкую зачэпку. Таму яна працягнула:

17 верасня 1987 года, Базэль

У імя Алаха, літасцівага і міласэрнага.

Ніколі не трэба пагарджаць іншымі людзьмі, нават калі яны не тваёй веры. Хаця было непрыемна даведацца, што Яно патрапіла ў рукі да іх. Спішам на гістарычную несправядлівасць. Адзін знаёмы рабі паведаміў, што калісьці чуў ад свайго дзеда, а той – ад свайго, быццам некаторыя часткі з’яўляліся ў Іспаніі, але падчас выгнання зніклі. Здаецца, ён ведае значна больш, ды пакуль не хоча распавядаць. Аднак я ўсё ж магу нарэшце праверыць адну са сцежак.

Бася падалася бліжэй да экрана ў прадчуванні, што зараз справа пойдзе весялей.

4 жніўня 1492 года, Мадрыд

У імя Алаха, літасцівага і міласэрнага.

Дык вось для чаго спатрэбілася выгнанне іудзеяў. Як крывадушна! Карона агалела, але сваіх амбіцый не пакінула. Навошта новыя землі, калі немагчыма разабрацца са старымі? Я зноў не ведаю, які са шляхоў абраць. Следам плыць у не адкрытую Амерыку адсюль раўняецца гібелі – ніхто нават не ведае, дзе гэта і што. Большасць людзей, асабліва пацярпелыя, увогуле лічаць задуму каралеўскай сям’і аферай… Ну а дзе шукаць тут ды ці шукаць увогуле, таксама незразумела. Чакаць, пакуль нешта не ўсплыве? Напэўна. Але дзе чакаць?

Тым не менш цяпер я хаця б ведаю, што ўяўляе адна з частак. Гэта так замілавальна: падтрымліваць рукі ўлюбёнага сябра, якога ты толькі што забіў. Чаго толькі не зробіш дзеля мэты. Думаю, што я б так не здолеў, хаця ў мяне ніколі не было сяброў. Таму мае рукі заўжды будуць свабаднейшыя.

– Трэці запіс – і ўжо забойства, – абурана пакруціла галавой Бася.

Але чаго датычыўся апошні сказ і хто каго забіў, было няясна. Ды і як выглядае частка, пра якую ідзе гаворка, Эль-Анабі так і не напісаў. Шыфруецца нават ад самога сябе.

«Добра, – падумала дзяўчынка. – Мо недзе далей хаця б намякне». Бася зноў зірнула на дату гэтага запісу і фыркнула. Яна вельмі добра яе ведала, і нават не з урокаў гісторыі ці геаграфіі, а з англійскай мовы. У малодшых класах яны бясконца вучылі на памяць вершыкі пра прыгоды Хрыстафора Калумба. Калі Ключ звязаны яшчэ і з ім, то ўся гісторыя ўжо пачынае выглядаць неяк несапраўдна. Хаця, з іншага боку, усё, што адбываецца з ёю апошнім часам, увогуле можа падацца нейкім вар’яцтвам. Але Калумб! Смеху варта…