Адваротны бок люстра

– Мабыць, ён проста не хацеў, каб яно адчынілася? – спытаў стары. – Ну а што да вашага пытання аб тым, як я гэта зразумеў, то тут усё даволі проста. Калі я запрасіў вас ў сваю краму ў XVI стагоддзі, адна рэч падалася мне даволі цікавай. Звычайна людзі, здольныя адчыняць часавыя праходы, у нейкай меры ўплываюць на ўсе люстры. Калі вы зайшлі ў круглы пакой, то ні па адным з люстраў не прабегла нават самай дробнай хвалі. Яны ўсе былі глухімі. Тады я спісаў гэта на вашу разгубленасць, бо нельга было забывацца на тое, што вы патрапілі ў надзвычайныя абставіны ў зусім юным узросце пры паўнюткай адсутнасці досведу ў такіх справах. Але, пазнаёміўшыся бліжэй з Міхалам, ужо тут, у нашым часе, я таксама запрасіў яго ў пакой з люстрамі. І, хаця ён толькі толькі акрыяў ад цяжкой хваробы і таксама знаходзіўся ў цалкам нязвыклым становішчы, яны пачалі азывацца. Так, яму яшчэ трэ як след вучыцца такой працы, але здольнасці да гэтага ў яго ёсць, і вельмі сур’ёзныя.

– Ну добра. Тады патлумачце мне, як я зладзіла з вашым люстрам. – Бася закінула нагу на нагу і пачала раздражнёна гай даць ёю.

– Вы ўпэўнены, што адчынілі яго самастойна?

– Вядома, – кіўнула дзяўчынка і тут жа сумелася: – Хаця ў першы раз, насамрэч, я прыйшла ў вашу кватэру разам з Міхалам. Мы тады пасварыліся, і калі ён пайшоў, па люстры пачала бегчы рабізна.

– Ну вось, гэта добрае пацвярджанне маіх высноў, – узрадаваўся стары.

– А ў астатнія разы? – не сунімалася Бася. – Потым жа я прыходзіла без яго. І люстра адчынілася мне ажно тры разы. А пасля яшчэ два люстры – таксама.

– Што за два люстры? – не зразумеў пан Альбрыхт.

– Няважна, – ухіліста прамовіла дзяўчынка. – Трэ было шукаць акружны шлях.

– Гэта немагчыма, – адрэзаў пан Альбрыхт. – Хтосьці мусіў быць з іншага боку. Мабыць, вы проста не бачылі альбо…

– Бачыла, – суха сказала дзяўчынка. – Вы маеце рацыю: кожны з тых разоў я бачыла ў люстры вас.

Яна прыгадала, як нядаўна ледзь не загразла ў адным з часавых вымярэнняў, пакуль не з’явіўся маленькі пан Альбрыхт. Відаць, тады ёй так і не давялося б адчыніць патрэбнае люстра, каб не яго дапамога.

– Дык атрымліваецца, што мне не абавязкова патрэбны Міхал? Дый яму я, відаць, таксама? – удакладніла Бася, зразумеўшы, што яе нядаўні парыў застацца ў іншым часе ўсё роўна нікому не дапамог бы. – Каб адчыніць люстра, мне патрэбны любы чалавек, здатны да гэтага, а яму – любы іншы праваднік?

– Так, – пагадзіўся стары. – Унікальнасць вашай сувязі заключаецца не ў тым, што вы здольныя рабіць удваіх, а ў самой яе наяўнасці. Не так шмат людзей могуць адчыняць люстры. А вось знайсці правадніка – гэта ўжо вялікае шанцаванне.

– Дык, значыцца, Міхал, можа, і не патрэбны Эль-Анабі?

– Калі ён мае каго іншага, хто адчыняе часавыя вымярэнні, то так. На яго месцы я больш цікавіўся б вашай асобай, аднак ён можа нават не падазраваць, хто з вас дваіх хто. Мы з ім не паспелі гэта абмеркаваць, хоць я і не збіраўся дзяліцца такімі сакрэтамі.

– З намі таксама, – заўважыла дзяўчынка.

– Я ўжо сказаў: дзеля вашай бяспекі.

– Як вы можаце размаўляць пра бяспеку, калі выдатна ведаеце і пра баланс, і пра гэтыя быццам бы ўмоўныя ахвяры? – Бася стомлена схапілася за лоб і вызірнула зпад далоні. – Вы самі сказалі, што нават не думалі, як нам з Міхалам пазбегнуць усяго гэтага. Дык якая ж тут бяспека?

– Да з’яўлення Эль-Анабі яна сапраўды была, – прамовіў пан Альбрыхт.

– Ну, бываюць жа і няшчасныя выпадкі, напрыклад.

– Бываюць, – кіўнуў стары. – Бывае шмат чаго, мадэмуазэль Барбара, але пакуль не забівайце сабе гэтым галаву. Эль-Анабі ў вышуку, а наконт Міхала мы пакуль не можам нават меркаваць дакладна. Калі штосьці здарыцца, то, паверце, мы даведаемся аб гэтым. Аднак нават калі ён патрапіўся швейцарцу, будзьце спакойны: некаторы час яго жыццю нічога не будзе пагражаць. Эль-Анабі не такі дурны: яму патрэбны вы абое. Дый, калі памятаеце, ён прыхапіў фальшывыя элементы, а сапраўдныя дагэтуль хаваю я.

– Дзякуй вялікі, мне цяпер сапраўды зрабілася спакойна. Нават не перажываю ні аб чым! – прабурчала дзяўчынка.

– Вось і цудоўна. А цяпер вам час вяртацца дамоў. Мне не хацелася б мець размову з вашымі бацькамі наконт таго, чаму вы замест урокаў займаецеся разгадкамі таямнічых нататнікаў і астатнімі рэчамі, якія звычайна не маюць ніякага дачынення да падлеткаў.

– Так, я сапраўды паведаміла тату з мамай, што гэты нататнік мне далі вы, – прыгадала Бася.

– Нельга сказаць, што мяне гэта ўзрадавала, аднак я чамусьці так і падумаў, – сказаў пан Альбрыхт, узнімаючыся на ногі.

Дзяўчынка таксама ўстала, аднак тут жа пахіснулася і, своечасова паспеўшы схапіцца за край стала, села назад, неўразумела міргнуўшы.

Стары трывожна зірнуў на яе:

– Штосьці не так?

– Ды не, усё нармальна, – адмахнулася Бася і зноў паспрабавала ўзняцца.

Гэтым разам у яе атрымалася, аднак упэўненасці ў рухах дзяўчынка ўсё роўна не адчувала.

– Давайце я замоўлю вам таксі, – прапанаваў пан Альбрыхт, праважаючы яе да вітальні. – Усе гэтыя паходы ў залюстроўе нярэдка цягнуць сілы.

– Тут жа блізка, – запярэчыла дзяўчынка. – Дый у мяне грошай няма.