ANTOLOGIO

el. Kom filiino dil ciencisto Théon di Alexandria el orientizesis quik de

lua puereso a la lernado dil matematiki, dil astronomio e dil filozofio. La

religio sive konsistanta ek idoli od ek Deo unika inspiras nur desfido ad

elu.

« Regardez, yen elu ! La sorcistino ! » Celata en la miombro di

stradeto, le parabalani guatas lia kaptajo. Li esas plura deki de homi,

havanta okuli plena de odio, omni esas nigre vestizita, olqua esas la

koloro tradicional di ta Kristana monakuli fanatikigita. En la stradi di

Alexandria, onu respektas li tam multe kam onu timas li. Li sokursas la

maladi e la desfavorati, ma li esas precipue la armizita brakio di episkopo

Kyrillos, ilqua entraprezas lukto obstinanta kontre la kulti ne-Kristana.

Dum ica dio dil monato marto 415, le parabalani esas frenezioza. Li

standas ye intersekala punto dil voyo Kanopika, t.e. la choseo qua trairas

ica civito de esto a westo. Lia chefo, Petrus la Lektero, imperas : « Esez

pronta ! Quik kande el esos izolita, ni atakos ! » Lua regardo traboras la

turbo e pozesas, ye kelka deki de metri plu fore, sur muliero sublima :

Hypatia di Alexandria. Elu standas sur elua charo, apud sklavo qua tenas

la reini. Elu surhavas la tribono*, olqua esas la mantelo dil filozofi, ico

esas stofo simpla ma prestijoza, normale ol rezervesas a la viri. Evanta

45 yari, el esas la maxim granda matematikisto di Egiptia ed anke

filozofo respektata en la tota Imperio Romana. Bela, ciencoza,pagana,

230

elu radias per aspekto quaze deal, plufortigita per l’aserto di elua

virgineso. La pasanti dispersas su avan elu e salutas el respektoze. Elu

livas la voyo Kanopika ed iras vers elua domo.

Subite audesas ululadi. Hypatia turnas su : trupacho de parabalani

precipitas su ad elu ! Li ekpulsas elua eskorto e pozas elu violentoze

surtere ! Pose li forportas el tra la stradi, shokpulsas elu, tranas el per

la hari sur la sulo ed ekvarsas sur elua kompatinda korpo lia sentimenti

di iraco e frustrado. La maxim grosiera insulti omnaspeca klamesas. Elua

kalvario duras til la kirko di Kaisarion, ube ica desfortunozino esas sola

kun la monaki. Pro quo tala violento ? Quon li volas kontre el ? Hypatia

serchas solvo. Esas nur un : la spirito. El refujas che la penso di elua kara

studii, la matematiki, l’astronomio, la profundaji dil kosmo. La vizaji dil

ciencozi quin el tante admiris aparas en lua mento : Aristoteles, Platon,

Euklides… e lua patro, Théon di Alexandria.

« Regardez Hypatia… » Théon apuntas vergeto vers la nokto stelizita. «

Ibe, lo esas Venero, un de la kin vaganta astri. » Hypatia evas 6 yari. «

Yes, me vidas Venero ! Ed ibe, lo esas Marso ! Ho Patro, pro quo onu

dicas ke li esas vaganta ? »“Pro ke li ne jiras cirkum la Tero, olqua esas

la centro dil universo, e ke lia movado ne konformesas ad ulo altra

konocata. » La okuli dil yunineto exploras la misterioza kosmo,

admiranta. Hypatia esas filiino dil cienci. El naskis en 370 ed efektigis

lua unesma pazi en la koridori dil Mouseion – la « Templo dil muzi »

fondita da le Ptolemaïos dum la yarcento IIIma ante Kristo – en qua lua

patro docis. Ita loko, okupata dal ciencisti maxim prestijoza, shirmas

extraordinara biblioteko. Kom armo diplomacal di le Ptolemaïos, ol

kontenis « omna libri dil mondo » po la preco di intensa chaso por obtenar

manuskripti. Singla navo abordanta en Alexandria mustis livrar lua

skriptita verki a kopiisti, qui, tre ofte, konservis la originalaji. Ye la

kulmino di lua glorio la biblioteko konjekteble kontenis preske 700.000

verki, olqui esis volvaji ek papiro tre bone mantenata dal bibliotekisti.

Lia profesiono inventesis por ica loko. La Mouseion produktos la vorto

latina museum, olqua divenos « muzeo ». Lo esas en ica templo dil savo

ube Hypatia naskis.

Lua familio, lo esas la ciencozi dil Mouseion. Lua ludili esas la

nekontebla nombro de papiri dil biblioteko.

La ludi dil infanti e pueri ? Ico tote ne interesas elu ! Lo esas per la

studiado ke el joyas ed expansesas. Théon protektas elu e nutras el per

ica savo quan el postulas sencese. « Ho patro, parolez ankore a me pri

la koniki (ico esas la nomo di tipo de geometriala kurvi NDLR) » Nulu

231

astonesas vidar ica yunineto gambolar en la koridori dil Mouseion,

sempre guatante la posibleso di kurso o konfero. En ita prestijoza

klozajo, el eskapas la destino dil mulieri di Alexandria, konsiderata kom

minora dum lia tota vivo e qui tutelesas permanante da viro, lu esez lia

patro, lia spozulo o mem lia filiulo. Restriktita en la hemo, eli mustas

konsakresar al edukado di lia filii. Lo esas tote altra vivo qua preparesas

por Hypatia. Lua lernado produktas rapide rezulti : el esas ecelanta en