ANTOLOGIO

Knowles di London qua dum 30 yari docis plu kam 100.000 homi por

utiligar lia pulmoni plu efikive, aparte kalmigis la dolori di multa personi

qui sufris pri astmo e bronkito. Capt. Knowles recevis plu kam mil letri

da sufranti, exemple mediko qua skribis : « Lo esas la unesma foyo dum

sep yari kande me trapasis la vintro sen irga atako di bronkito. Danko a

vua exerci. »

Ma quo esas pri la reziduo di co ? Ka ni ne respiras suficante bone ? Segun

Capt. Knowles vu probable uzas nur un sisimo di vua totala pulmono-

kapaceso. Probez ica experimento : Frunsez vua labii e suflez omna aero

ek vua pulmoni, lente ma komplete. Tre rare dum la dio, on havas

l’okaziono tale vakuigar la pulmoni. Pro to sempre ranca aero lasesas en

nia pulmoni.

(Artiklo redaktita da RONALD C. PERIES e publikigita en la numero

1/2002 di Letro Internaciona)

ZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZ

ZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZZ

ZZZZZZZZ

MISKOMPRENATA COUTURAT

Me sempre opinionis, ke esas stranja fakto, la aserto da Couturat pri

darfar diskutar senfine relate la konstanta perfektigo di nia linguo. Ma

ica aserto esis mutilita ed exter lua kuntexto. Yen la verajo cherpita ek

la libro : « Doktoro Louis Couturat 1868 – 1914 » da L. de Beaufront e

publikigita che la « Universitatsdruckerei, Werner u. Winter, G.m.b.H.,

Frankfurt am Main ».

Ye la pagino 15, ni povas lektar :

« Kad ni volas itere quik fushar nia laboro, ripozar omno en questiono e

dronesar en kaoso ? Se yes, ico signifikos simple la dissolvo e la morto di

nia linguo, nam nulu plus volos praktikar ol, docar ol e propagar ol. Qua

motivin on alegas ? Nia deklari e devizi ? Li valoris precipue en la

37

komenco, en la tempo en qua ni establisis e formacis nia linguo, por

definar nia metodo opozita a la dogmatismo di l’Esperantisti, ma li ne

signifikas ke ni devas sencese ridiskutar omna punti e quaze rifacar nia

linguo. « « Me ja dicis, ke la ciencala diskutado ne esas senfina diskuto…

On timas similesar la Esperantisti ; on devus plu juste timar furnisar a li

bona argumenti. Or la sola bona argumento, quan li havas kontre Ido,

esas la fixeso (adminime oficala e semblanta) di la linguo, opozata a la

« konstanta variado » di Ido. Kande ni havos linguo vere stabila, li perdos

sua lasta motivo di rezisto, e li esos vinkita (la chefi adminime) ; dum ke

la trupi venos ad ni. Ton ja dicis tre forte e tre juste PEUS en la bonega

artiklo : Libera diskutado ma anke severa diciplino… »

« On ne alegez, ke ni povas diskutar novaji e durar l’anciena formi. Co

esas praktike neposibla : l’experienco montras, ke kande ula formo

propozesas, quik ula samideani hastas uzar ol sen vartar la decido nek

mem la diskuto, qua forsan montros lua neoportuneso… Fine ni devas

konsiderar, ke ni esas nur mikra nombro qua ne kontenas omna

kompetentesi ; kande nia nombro esos multe plu granda, lore ni havos

nova e plu multa kompetenti, e ni povos ridiskutar ula punti. Ma, pro

rekrutar ta nova adheri necesa, ni devas facar propagado, qua postulas

stabileso. E ni rekrutos plu multa adheri, mem en la ciencala mondo, per

la stabileso kam per senfina diskutado. »

L. de Beaufront adjuntas : « Ta konsili esas quaze le lasta, quin il donis

al Idistaro. Li ya (kun altra konsideri) formacis l’unesma apendico di la

cirkulero 39-ma, sendita ye la 17-ma di junio 1914 al Akademiani. »

Plu fore de Beaufront indikas : « Por montrar ke lua opiniono ne variis,

il indikis l’artikli : Pri nia metodo (Progreso II, 579) ; Diletantismo (IV,

193) ; L’uneso necesa (IV,6) ; Libera diskuto (IV, 133) ; e precipue lua

letro al Komitato, 7 aprilo 1912 e la letro de januaro 1913 (cirkul. 30 bis)

– La supera konsili ja aparis kun altri en « Mondo » junio 1920 pag. 68. »

Quale on povas vidar la homi qui su apogas sur Couturat pos postular

senfina diskuti e reformi uzas falsa argumenti. Couturat ne esis la

« reformemo » quan on volis kredigar a ni. La homi postulanta reformi e

chanji di la linguo ignoris, tote evidente, la vera rekomendi da Couturat.

( Artiklo da Jean Martignon publikigita en la n° 1/2002 di Letro

Internaciona)

38

KA LA SUNO FUTURE LEVESOS WESTE ?

La Greka historiero Herodotos (Vma yarcento a.K.) qua raportis

seriozamente e skrupulozamente to quon la sacerdoti di Thebes, Egiptia,

qui esis tre minucioza arkivisti, dicis a lu, skribis pri la historio di Egiptia :

« La Egiptiani demonstris ke esabis triacent-e-quaradek-e-un (341)

generacioni homal depos lia unesma rejo til la lastega, nome la sacerdoto

di Hefaistos. Or triacent generacioni korespondas a dekamil yari ; t.e ;

cent yari por tri generacioni. Do, por la quaradek-e-un yari qui

adjuntesas a le triacent, oportas kontar ultre lo, mil-e-triacent-e-

quaradek (1340) yari. Lo esas entote dek-e-un-mil-e-triacent-e-quaradek