ANTOLOGIO

responsivesi koram nia populi. E Francia, qua esis harde frapita plurafoye

per ita terorinda plago, esas tote mobilizita por ica lukto qua koncernas ni

omna e quan ni devas entraprezar kune.

Lo esas la signifiko di la kunveno dal sekureso-Konsilantaro qua 'okuris'

ye la 20ma di januaro pasinta, segun inicio dal Franca guvernerio.

Dek dii ante nun, la Usana Statala sekretario, S-ro Powell aludis la

supozata ligili inter al-Qaida e la rejimo di Baghdad. En la nuna stando di

nia informi ed explori entraprezata kun konstanta kontakti kun nia federiti,

nulo posibligas a ni konstatar tala ligili. Kompense, ni devas konciar pri la

graveso dil efekto quan havus carelate ago militistal olqua nun esas

kontestata. Ka tala interveno ne minacus plugravigar la rupturi inter la

socii, inter la kulturi, inter la populi, t.e. la rupturi di qui la terorismo su

nutras ?

Icon sempre dicis la Franca guvernerio : ni ne exkluzas la posibleso ke

uladie oportus rekursar a violentoza moyeni, se la raporti dal inspektisti

konkluzus ke la exploradi ne plus povus persequesar. La Konsilantaro

129

devus lore agar rezolvo e lua membri devus asumar lia omna

responsivesi. Ed, en tala hipotezo, me volas memorigar hike la questioni

quin me substrekizabis lor nia maxim recenta debato ye la 4ma di februaro

ed a qui ni devos ya respondar : Qualamaniere la naturo e l'ampleso dil

minaco justifikas la senfrista rekurso a violentoza moyeni ?

Quale agar por ke la konsiderinda riski di tal interveno povez esar reale

dominacata ?

Omnakaze, lor tala eventualajo, lo esas ya l'uneso dil internaciona

komunajo qua esus la garantio di lua efikiveso. Same, lo esas ya la

Unionita Nacioni qui restos morge, irgequo eventez, en la centro dil

konstruktota paco. Sioro Prezidanto, a ti qui questionas su angoroze

kande e quale ni cedos a la milito, me volus dicar ke nulo, irgainstante,

interne di ca sekureso-Konsilantaro, agesos hastegoze, kun nekompreno,

kun suspekto o kun pavoro. En ica templo dil Unionita Nacioni, ni esas la

gardisti di idealo, ni esas la gardisti di koncienco. La pezoza responsiveso

e la grandega honoro qui esas le nia devas duktar ni grantar la prioreso a

la senarmigo en paco. E lo esas anciena lando, nome Francia, anciena

kontinento qua esas la mea, nome Europa, qua dicas ico a vi hodie, pro

ke ol subisis militi, okupado, barbareso. Lo esas lando qua ne oblivias e

qua savas omno quon lu debas a la kombatanti di la libereso veninta de

Usa e de altra loki. E qua tamen ne cesis stacar opoze a la Historio e

koram la homi. Pro ke lu esas fidela a lua etikala valoraji, lu volas agar

rezolveme kun omna membri dil internaciona komunajo. Lu kredas la

realeso di nia kapableso konstruktar kune plu bona mondo.

Segun libro pri LA GRANDA DISKURSI DIL HISTORIO

(Ek Kuriero Internaciona n° 1/2009)

LA EPIDEMII E LA HISTORIO

La nuna porko-epidemio venanta de Mexikia instigis me tradukar ica

artiklo. Nome, trans lia efektigo di trauri e sufri, la grand epidemii qui

markizis la sucedo dil yarcenti esis, per lia ekonomiala, sociala e politikala

reperkuti, vera aktori dil Historio. Oli orientizis lua marcho, tam multe e

mem kelkafoye plu multe kam la militi e la paco-kontrati.

La morbi sempre existis ed on remarkas sur skeleti evanta mili de yari

karakteriziva restanta konsequi di afekti debata a bakterii od a virusi quale

130

la tuberkloso, la sifiliso o la poliomielito. Koncerne le maxim anciena de li,

parolesas sempre pri izolita kazi. Tam longatempe kam la homi vivis en

mikra grupi nomada, la morbi ne povis produktar epidemii. Olti agas per

transmiso e se jermo nesalubra kontaminas individuo od izolita grupeto,

ol havas omna posibla chanci perdesar : sive la viktimi sukombas, sive li

opozas a lu imunesal defensi. Quik kande on abordas la periodo historiala,

omna populi ed omna civilizuri senecepte raportis la memoraji di epidemii.

Generale, la texti qui konocigas oli nomizas la epidemiala morbi per

nepreciza vorti (la plago, la malajo, la sufro, la kalamitato...) qui ne

posibligas determinar quala afekto oli aludas. On trovas icaspeca nomizo

tam bone che l'Egiptiani dil duesma yarmilo a.K. kam che la Sumerani od

en la maxim ancien epoko di Chinia.

Plu tarde la Greki uzas la vorto loimos e la Romani uzas la vorto pestis qui

amba signifikas «plago». L'anciena Franca linguo di la Mezepoko, qua

esis latinida dialekto, anke adoptis pestis e Francigis ol per «pestes» (qua