Бабалардын Урпагы. 3 китеп

Көлдөйүм аман жүрсүнчү.

Тоодой элес берсе да,

Тоолукшуп өмүр сүрсүнчү,

Тоодойум аман жүрсүнчү.

Анан байкем бир кезде

Океан болуп жайкалат,

Май аралаш көбүктөр,

Майда толкун жыбырайт.

Ат тизгинин ал кезде,

Оңой менен тарттырбайт.

Жылдыз чачып сыйлашкан,

Жылкычы агам жан агам.

Мээрим чачкан агамды,

Мекеден да таба албайм.

Агайым кетти ак тоого,

Ак шумкарын көккө агытып.

Аркы адырдан көрүнөт,

Аккула атын алкынтып.

Агамдай болуп мен дагы,

Ак шумкарды көккө агытсам.

Аң улап тоодон келгени,

Ак бозду минип чайкалсам.

Аз өмүрдө бактылуумун,

Агамы жазбай мен тартсам.

***

Ынтымак деген элге жаккан агам бар

Аны сыйлап жакшы көрөм атамдай.

Анда-мында ичкени эле болбосо,

Андан башка күнөөсү жок кыпындай.

***

Калдыр-калдыр-калдыр тоо

Калдыр тоонун өзүнөн

Кабалаңды кайра баштай,

Калдырады таш кулай.

Ийри-ийри-ийри тоо

Ийри Тоонун өзүнөн,

Иймекке сызды сабалай,

Ителги менен жагалмай.

Кайкыдан ары сагалап,

Калың туман аралап,

Кайырмага жаан төктү,

Ит агытып, куш салып,

Ысабек ата шашылып,

Иймекке карай чаап өттү.

***

Тынччылык деген агам бар

Далай жылы мал баккан.

Элине эмгек калтырып,

Эмгеги менен шаңдантып.

Элестүү күндөр ажайып,

Жамандык менен жакшы да,

Көлөй уулун башкарып.

Жаман сөз чыкпай оозунан,

Жакшы карыды балпайып.

Сакадай боюу сары алтын,

Сакалы куудай агарып.

***

Уламадан айтылган,

Уламышы көп дүйнө.

Сыры сыртка айтылбас,

Сырдуу дүйнө, бу дүйнө

Табылбаган жагы көп,

Табышмагы бар дүйнө.

***

Ушунча чатак болуптур

Бир таанышым башынан.

Ажаандыгы кем калбайт,

Ажылдап үргөн сарыдан.

Аябай сонун киши эле,

Ажыраптыр акылдан.

Качып турам жанынан.

Карала уйдай салпылдап

Кара ит кирип оозунан,

Ак ит үрөт ажылдап.

Кандай адам болуп калган,

Катындардай чаңкылдап.

Аракты арбын ишчү эле,

Андан балее жармашканбы.

Акыл-эстен ажырап,

Ажына болуп калганбы.

Догдурлатып алпарсам,

Табылабы айла-амал.

Кагын болуп калыптыр,

Калжак атып кайрадан.

Алжыйт деген ушул го,

Ак чач болгон чагында.

Куну кеткен түгөткө,

Кудай да келбейт жардамга.

***

Ээ ..эй..ээ ..эй…ээ ..ээй…

Ээн жайлоо аралап,

Элкин куштай сабалап,

Эшек минип эпеңдеп,

Эки бала өтө элек.

Ээ…эй…эээй....ээ…ээй…

Өткөөл жолдо бир келип,

Өпөң чычаң теминип,

Өкүрөңдөтө желдирип,

Өгүз менен өпөңдөй,

Эки бала өтө элек.

Ээ…эй…ээээй…

Тай минип алып жарышкан,

Тайгак жолдо ашыккан,

Тайчан балдар өтө элек.

Ээ…эй…эээй…

Элим ашкан узун жол,

Уламадан келаткан,

Узун жолдо үмүт мол.

***

Шыктанткан кары жаштарды,

Шыкыйдын уулу Шыкмамат.

Шыбышын берип үн сала,

Шыгыр айтып баратат.

Жаш баладай табият,

Жабыккан түрүн кайталайт.

Жайылманын төрүн өрдөп,

Жаан сабалай баратат.

***

Кеңеш деген агам бар

Кезикпесем сагына берем элесин.

Элчилеп эстен тана арак ичпейт,

Жаман сүйлөп көңүлдү кирдетпейт.

Өз агам өзүмө жагат башынан,

Аман-эсен жүрө берсин элимде.

Жарыгымды жаман десем башкага,

Жакшы агасын бермек беле ал мага.

Жакшы агасын бере койгон күндө да,

Ал агама окшош болбой жатпайбы.

Анан кантип агам деймин башканы.

***

Акылдуу жердеш бар эле

Азгырылып кетти аракка.

Кылтактан такыр чыга албай,

Жаш башы калды азапка.

Аракты такыр ичпегенде,

Чоң болмок бир жерде.

Калыс жана так иштеп,

Кайрымы тиймек элине.

Арак шайтан азгырык,

Сугунуп жалмап салганда,

Мен калмакмын жашабастан.

Анда силер айтмаксыңар,

«Ал өлгөн деп арактан».

***

Жыргал деген агамы

Жылдыз сымал туу тутам.

Көрүнбөй калсам карааны,

Көздөн учуп сагынткан.

Тамак ашты бөлө жешип,

Таттуу болдук башынан.

Тууган деген ушу экен,

Туу тутуп сыйлашкан

Тагдырга деле ырахмат,

Таалайлуу тууган жараткан.

Эс тутуп сыйлашаар,

Энелешим эгизим.

Көрүнбөс кыйры алыс,

Көлкөйгөн океан, деңизим.

Байкемин даражасы жогору,

«Пошёль кет» деп жемелеген,

Полковниктен төмөнүрөөк,

Какайып честь берген,

Капитандан өйдөрөөк,

Маңыздуу сиңип эмгеги,

Майор чинин алды эле.

Элеси кетип калбастан,

Чоң сыйлыкты алды эле,

Чоңдорго жагын башынан.

Жалыйнасы көп эле,

Жакшылап пара алды эле.

Эсиме келет кайра эле.

Карып калган чагында,

Капалык көрбөй жашасын.

Бу өмүрдүн өзүндө,

Арманы такыр калбасын

Жылкынын казы картасын,

Жылмая күлүп чайнасын.

Конокко барган жеринде,

Урматы сиңип элине

Уча менен жамбаш алсын.

Берекеси төгүлгөн,

Беш бармакка колун салсын.

Жалаң келде жалмасын.

Алдына аш төгүлүп,

Арак, вино жайнасын.

Ырахмат айта кубанып,

Ылжыган мас болсун.

Эң эле көп ичип,

Эс акылын жоготпосун.

Чөнтөгүндө акчасын,

Бир грам да коротпосун,

Алкышын угуп чоочундардын

Ар дайыма кут көрүнүп.

Арасында жүрсүн сыйлардын.

Ак кагазды белендеп,

Калем сап кармап бекемдеп,

Тарыха аты калсын деп

Ушул ырды жазгамын.

Анан кандай кыламын.

Жүзүнөн кетпей кубаныч,

Жүздөгөн жашка ал барсын.

Жылдыздуу адам аталып,

Жыргал байкем жашасын!!!

***

Ай, шум дүйнө, шум дүйнө,

Жомоктору көп дүйнө.

Жоругу жолдо көрүнүп,

Жоболоңдуу бу дүйнө.

Бар дүйнө да жок дүйнө

Шарактап алып токтобой,

Шамал учкан бу дүйнө

Кубулжутуп үн кошкон,

Кубанычы көп дүйнө.

***

Курбудан атты желдирип,

Кушту салаар мүнүшкөр.

Ат таптаган саяпкер

Аргымак жайын түшүнөөр.

Сай-сайдан алып чогулткан,

Санжыраны ким сүрөөр.

Санжыраны сүргөндөй,

Карыңар барбы түшүнөөр?

Таранчыны сойсо да,

Тактап соёр казапчы.

Наар татыбай таң заардан,

Нанды жабаар наабайчы.

Санжыра айтып сайраган,

Жан табылбай калбастыр.

Бабалардын тарыхын,

Унутуп эл салбастыр.

Баскан жолду баяндоо,

Баардык элге бакыттыр.

***

Дагы бир жердеш бар эле

Бырыш кирген бетине.

Карып калган маалы экен,