Бабалардын Урпагы. 3 китеп

Калжайып ушул кезинде.

«Эмнеге карып кетти?» деп.

Ал жердешти аягым.

Ал бырыштын ичине,

Бир балакет жашынган.

***

Сөз сүйлөп дайым аялча,

Киришип казан аякка.

Тамакты чектеп ар маалда,

«Чыныдагы май кайда?»

Бул кайсы жердеш тапкылачы,

Атын ылдам айткылачы?

Ушак сүйлөйт кыңылдап,

Башынан жакын чатакка.

Үй-бүлөсүн сала берет,

Өзүнчө бир азапка

Бул кайсы жердеш тапкылачы,

Атын ылдам айткылачы?

Аракты ичсе сөгүнүп,

Качып турам жанынан.

«Ко» менен «С» көп сүйлөйт,

Сүйлөп алып күлмүңдөйт.

Ошондой пенде башынан

Бул кайсы жердеш тапкылачы,

Атын ылдам айткылачы?

Мас болуп алган маалында,

Кыраңдап аял, балдарына.

«Өлөмүн» деп коркутуп,

Жип ала чуркайт сарайына.

Бул кайсы жердеш тапкылачы,

Акыл кеңеш айткылачы?

***

Арак деген азгырык

«Айда, кел!» дейт жазгырып.

Көңдөйгө кирип алган соң,

Көңүлдү коёт шат кылып.

Жан дүйнөнү тарытып,

Жаңжал, чатак, каткырык.

Көңүлдөш досуң аягында,

Көргө коёр жаткырып.

***

Амангелди күйөө балам бар

Жамакчылык талант бар.

Жаалы келип алганда,

Жамактатып ыр таштаар.

Бир отурган жерине,

Бир китепти жазып салган.

Окугандар ал китепти,

Оорундуу деп мактаган.

Мен жамакчы дегендердин,

Далайын артка таштаган.

Чымыны мунун бар эле,

Чымырканып иштесе,

Көңүл коюп ыр жазса,

Кой бакканын таштаса,

Көп нерсе чыкмак заматта.

Берешен талант даарыса,

Белгилүү болмок баарына.

Жок дегенде акын аталмак,

Көнөчөк элдин калкына.

Баарын таштап ыр жазса,

Байдылда болмок бүтүндөй.

«Байдылдадай акын чыкты»– деп,

Кара көйнөк сүйүнмөк,

Акындыгын салыштырсак

Байдылдадан бир карыш ылдый болмок.

Менден бир карыш өйдө болмок.

Ортобузда жүрмөк акын аталып,

Тарыхта аты катталып.

Каада күтүп күлмүңдөп,

Сөз сүйлөгөн чечендиги

Безилдейт буудай куургансып,

Горбачевден ашса ашат

Бирок аста кемибейт.

Ат минип актив болбосо,

Акын болмок өзүмдөй.

Каадалуу Көңдөй элине,

Кадырлуу жан бүтүндөй

***

Насыбай салган ак чакчам

Үйүмдө жок карасам.

«Чакчам кайда кетти? деп,

Издеп жатам баятан.

Жарма досум уурдаптыр,

Насыбай аткан чакчамы,

Ушундай эле болот да,

Жарма достун жасаары.

Чакчамы алса мейли эле,

Жан аякты кытый кетиптир,

Азаптанып санаа чегем,

Насыбайды кайда ийлейм.

***

– Ак такыя кызыл чок

Ак жоргочон ким экен?

Адыр менен алкынтып,

Келе жаткан шашылып.

–Ак такыя кызыл чок

Ак жоргочон келаткан.

Алкынган менин жаштыгым,

Алдыңбы анын кабарын.

-Көк такыя, кызыл чок

Көк жоргочон ким экен?

Алдында аты жарашык,

Абайлап аны тиктесең.

-Көк такыя кызыл чок,

Көк жоргочон азамат.

Жоомарт жаштык кезегим.

Жомок сырдуу элесим,

Жолочу сырын билдиңби.

***

Илиястын Эсенгул,

Чымыны мунун бар эле.

Чыж…чыж… этип гезитке,

Чыгармасы чыга калчу эле.

Кой артынан түшүп кетип,

Өлтүрдүм дейт чымынды,

Чыжылдатып учурган,

Чымындары дымыды.

***

Торколуу тондук жакасы,

Тогуз уулдун атасы.

Көөнөрбөс Түкүш абаке!

Көнөчөк элдин сакасы.

Ай туяк аттын такасы,

Айдың Көлдүн жакасы.

Айтылуу Түкүш абаке!

Азамат эрдин даанасы.

Кылган иши өзгөчө,

Кыйын болсоң саначы!

Тоодой өстү карачы,

Тогуз уулдун атасы.

Бул адамга тийген го,

Пайгамбардын батасы.

***

Арак ичип бир таанышым,

Аялына улам таарынса.

«Асылып азыр өлөм» деп,

Жип ала чуркайт бак жакка.

Часовой болуп балдары,

Таң атканча кайтарат.

Көп жылдан бери таанышым,

Коркутуп бизди келатат.

***

Кап-кара тармал чачы бар

Кап-кара чачтын ар биринде.

Калдайгн талант жашынган,

Жашынан билим алып,

Борбор жакка барбаган.

Борбор жакка барганда,

Боройлотуп билим алганда,

Өжөрлүк талант анда бар,

Өткүрлүк өлбөстүгү дагы бар,

Анда болмок башка адам.

Бүт кыргызга таанымал.

Жон-жондогу жыгачтын,

Жөн койбой баарын жулдурган.

Белсене ишке киришип,

Бетине тамга ойдурган.

Адырдагы жыгачты,

Артынан түшүп алдырган.

Абайлап аста жасатып,

Артына мыкты кактырган.

Мурдатан журтка таанылып,

Музейге сүрөт койдурган.

Жылгадагы жыгачты,

Жыйып келип жондурган.

Кезиттердин бетине,

Керектүү сүрөт чийилген.

«Баланча иштеп салды»– деп,

Кабар жазып шилтеген.

Жаш чагында талыбай,

Жалкоолукка багынбай,

Ийгиликти жылоолотуп,

Ишти иштеп бир далай.

«Кажыбас талант болом»– деп,

Карылардан бата алган.

Скльуптура жагынан,

Көп иштерди жасаган.

«Таланттуу биздин уулубуз»,

Талыбай эли мактаган.

Сыймыгы артып журтуна,

Сыйлуу уул болуп атанган.

Педагогика жагынан,

«Карточке» деген кагазды,

Калтырбай жаз»– деп какшанган.

Жакшы окуткула сабакты»,

Катуу койчу талапты.

Арбын ишти аткарган.

Узап жылдар кетсе да,

Унутулбайт бул адам.

Сүрөтчүлөр мүчөсү,

Өлкөбүзгө таанымал.

Бул сыймыкка жете албайт,

Өмүр сүргөн ар бир жан.

Төшүндө бар ордени,

Агартуунун мыктысы,

Мадаияттын алдыңкысы

Адамдардын жакшысы.

Эл-жериңде өмүр сүрүп,

Эсен аман жүрө бер.

Өмүр кандай өткөнүн,

Өкүнбөй гана эстей бер!

Жакшы адамдын артында,

Эмгеги калат сакталып.

Өнөрлүү өткөн адамдар,

Өзүнчө Улуу Мактаныч!!!

***

Шайыр иним Шаадатым,

Шарын көрүп балалыктын.

Тепчип өтүп чуркадык,

Тешик -Көлдүн кыясын.

Ойноктогон ал күндөр,

Оюман менин кете элек.

Элес ачкан ал түндөр,

Эсиңен сенин кете элек.

Бириктирет экөөбүздү,

Бирге болгон балалык.

Бийикте өткөн ал күндөр,

Бизди турат карантып.

«Кандай өттү өмүр»– деп,

Кайгырабыз таң калып.

Ал күндөрдү кел десек да,

Артына келбейт кайрылып.

Келбей калган балалык,

Арт жакта калды байланып.

***

Той берип, боорсок жазабай,

Мал союп, эт кайнатпай,

Бала чакта, Бакбур ага,

Тентек болчу шоктонуп,

Инилеринин чочогун

Өзү эле кесчү молойтуп.

Түбүн шылып мотойуп,

Кесилген чочок чоноюп,

Кыска тартчу молоюп.