Бабалардын Урпагы. 3 китеп

Калдайган чөптү акмалап,

Караан болуп кайтарган.

Мамбет ата Саягы,

Улама сөздү улаган,

Улгайса да тың аман

Кара сакал койдурса да,

Кылына ак кире элек,

Каадалуу жүргөн агамын

Картайган чагы боло элек.

Азамат эрдей тың болуп,

Азыр аттан түшө элек.

Демдүү жана сак жүрөт,

Денеден кайрат кача элек.

Мамбет ата Саягы,

Кандуу өткөн согушта,

Коргоп Ата Мекенди,

Көп эмгекти сиңирди.

Бирдей карап баарына,

Билим берди жаштарга.

Агайдан билим алганбыз,

Алга канат какканбыз.

«А» тамганы үйрөндүк,

Атын дайым даңктайбыз.

Анын өчпөс эмгегин,

Албан сырдуу иштерин,

Биз кийинки муундарга,

«Ушундай адам өткөн»-деп,

Улама баян айтабыз

Унутпай эске салабыз.

Асыл эмгек эстелик,

Эсте бекем сакталат.

Жолдуу өткөн баяндар,

Жомок болуп айтышат.

Анын ысым баяны,

Тарыхта калган ар чакта.

Жазмышта ал эскерилип,

Жазылды алтын баракка.

***

Тынчылык байкем мугалим

Ал дагы географ,

Мен дагы географ,

Түйшүктүү иштер көбөйүп,

Колуна карта көтөрүп,

Эл ичинде эсен-аман жүрүшсүн

Ээрчишкен эки географ.

***

Ушул эле жакында

Барып калдым айылга.

Аманчылык кааладым

Айылдштын баарына.

Жолугуп калдым Жайлоого

Маек куруп отурдум.

Арай-чарай сүйлөшүп,

Арбын кепти толтурдум.

Заңкайган мечит салдырыптыр,

Сыйынып баары кудайга.

Беш убак намаз окушуп,

Берилип Алла таалага.

Жетик иним -ал Жайлоом,

Желпинип такыр сөз баштабай,

Жеңелерине жакындабай.

Кеңкир-меңкир кеп салбай,

Кебездей болуп чоюулуп,

Керилген жигит болуптур.

Ыйманы ысык жан болуп,

Кеп-сөзү бар болуп,

Кебездей болуп чоюулуп,

Керимсел жигит болуптур.

Душман сүйүндүрүп айтат,

Тууган күйүндүрүп айтат.

Мен-менсинген иниме,

Мен айтпасам ким айтат.

Эл башкарып тың чыкма,

Жолдуу болот,-деп жүргөм.

Атагы чыгып айлына,

Алымдуу болот,-деп жүргөм.

Малы тоодо жайылып,

Бай болот,-деп сүйүнгөм.

Ысабек атам сыяктуу,

Ысмы элге жайылып,

Айылга аты таралып,

Ырыстуу болот,-деп жүргөм.

Аты жөнү баардыгы,

Ак баракка катталып,

Аман болсун,-деп жүрөм.

Бакыйган иним Жайлоого,

Бакыт каалап сүйүнөм.

***

Кезегинде макталып,

Гезиттерге катталып,

Абдыш акын чыкты эле,

Таланты анын мыкты эле.

Таанылып элге кетти эле.

Таарынтып алып талантын,

Таштады бекен жазганын.

Кандай күндө жүрдү экен.

Каадалуу жердин акыны.

Ташыркатпай ар дайым,

Талантыңды таптай жүр!

Талантыңдан мурун да,

Ташыркабай аман жүр!

***

Өкүл иним Самыйбек,

Улам жыдып алдыга,

Директор болду жакында?

Кезеги келди анын да.

Директор болгон адам,-деп

Тарыхта аты айтылат.

Даражалуу азамат.

Кулуке өкүл атсы.

Ак батасын бергенби,

Артып калган тамагынын.

Түк калтырбай тамчысын,

Түбүн шыпкап ичкенби

Элге сиңсин эмгеги,

Жакшы болсун иши эми

Оюна ашсын эңсегени.

Чуңкур жерди баспаган,

Басса дагы шашпаган.

«Ала салып кетем»– деп,

Абдан акыл калчаган.

Азаматтын бири да,

Алды-артын абайлаган.

Баарысын тең сак караган

Алдына келген эмгекти,

Жулуңдаган шумпайларга,

Жулдуруп ийип кур калбаган.

Дал өзүмдөй болгун,-деп

Абдан катуу акыл салгам.

Айылга барып калганда,

Адыңын карайм акмалап,

Өкүл иним Самыйбек,

Өзүмү тарткан азамат.

***

Өйдө жакты карасам

Аскер жээним көрүнөт.

Башкалардан куркуюуп,

Боюу чыгып бөлүнөт.

Абан эле уп-узун,

Акылы да боюнан.

Жээним менен көрүшкөнү,

Ага барып жолугам.

Жакшы адамдар дайыма,

Кетпейт калып оюман.

Эл жеримде айтылып,

Элеси эсте сакталган.

***

Каадалуу Көйдөй айлында

Качанкы өткөн бабалар.

Сап-сап болуп айтылган,

Санжырада оорду бар.

Саптары ойду жашырган,

Кажыбай айткан карылар.

Качанкы бир баяндар,

Кадырман журт Беккулунун,

Карт тарыхы дагы бар.

***

«Санжыра» деген ушул сөз

«Чежире» сөздөн жалгашкан.

Кезинде ушул ыйык сөз,

Келген эен Араптан .

Алар да ата-бабасынын,

Айдыңын сүрүп такташкан.

***

Өргө карай бараткан,

Өмүрүбүз канча ким билет?

Куттуу тилек каалаган,

Кудайым билсе бир билет.

Курап жазган ырымы,

Кудуңдап келип чыгардым,

Учуп-күйгөн ырыман,

Угулса экен жаңырыгым.

Канча өмүр бар алдыда,

Тагдыр аны ким билет.

Кут кондурган баарыбызга,

Кудайым гана бир билет.

***

Өмүр деген кыйма чийме кечмелик,

Биз өтөөрбүз бир учурда кез келип.

Кийинки жаштар жолугуша калганда

Бизди жүрөөр анда-мында эскерип.

***

Кайрат берген өмүргө,

Туулган жерим жөнүндө.

Төрт китепти жазгамын,

Төрт жаңылык ачкамын.

Төрт аргымак кишенейт,

Төртөөнө төрт эр минет.

Төгөрөктөн баян тапканы,

Төрт жолочу жол кетет.

***

Анча-мынча ыр кылып

Аталарды жазгамын.

Эңсеген ой ишке ашып,

Элечекчен жол кеткен,

Энелерди качан жазамын?

Эл ичинде жашаган

Энелерди жаза албай,

Эңсеген ой ишке ашпай.

Алп карааны тоодой болгон

Ак элечек оронгон

Аларды күндө эстеймин.

Ал кезге сапар келемин.

Апалардан баян бере албай,

Ак кагаздын бетине,

Агылган ырды таштабай,

Арманда кетеер бекемин?

***

Кагылайын салпылдак

Жүрө бербе салпылдап.

Эл ичинде көрүнүп,

Эмгек кылып жанды бак.

«Баягынын баласы,

Баш аламан басат-деп,

Таба албай өз жолун,

Такыр жалкоо болду- деп,

Араң жүрүп жашоодо,

Аялга көз кысат» деп,

Тантыр-мунтур ушактап,

Тааныштарың кеп кылат,

Дурустап сөз сүйлөбөй,

Душмандарың шыбырлайт.

***

Шоңшойгон тоодо отуруп

Шоңколор элдин шогу болду.

Бүлөөгө каалап тынччылык,

Бүтөбайлар момун болду.

Ураалылар ураан талашып

Укурук менен качырышып,

Көрүнөө көзгө чабышып,

«Көзгө чабаар» атка конду.

***

.Бешиктенин өңөрүп,

Бөктөрүнчөк бөктөрүп.

Жон-жондогу жашоого,

Жомоктото сөз бөлүп.

Эңгесердей белестен,

Элеси эсте элечекчен

Энелер өткөн ыйык жол.

Ат арытып сабалап,

Адырлардан жылкы айдап.

Айдыңы тоодой жаркыган

Ат Жайлообуз шаңданган