Бабалардын Урпагы. 3 китеп

Бай чечек эмес гүл чечек,

Башка журттар биздерди,

«Көзгө чабаар» эл дешет.

***

Тоодон аркы белестен

Тобокел абам өткөн жер.

Көбүргөн өтөк тигине,

Көрүнөт аркы этектер.

Теңтуштарга кошулуп,

Текебай жезде кеткен жер.

Эсентур ага өткөн бел,

Ээнсирейт элеттер.

Турак болгон өзүмө,

Туулган жерим ыйык жер.

***

Өңүнөн өчүп бат эле

Өтө кызыл тез оңот.

Өтө ысык аяштар,

Ортосу сууп коштошот.

Өтө кызыл оңгондо,

Кызык кези табылбас.

Ысык достор ажырашса,

Ынак чагы жаңырбас.

***

Күн Тийбесте жоголгон

Күлгүн чакты эстегем.

Күткөн ойго жетемби,

Күлүк минип желдирсем,

Калкты аралап калганда,

Каңшаар уктум жакында,

Качып кеткен жаштыгым,

Какшаал тоодон ары экен,

Жаштыгыма жете албай,

Жабыркадым неликтен.

Кара күлүк атым жок,

Какшаалыма кантип жетем.

Капырай ай, эмне алыссың,

Какшаал тоосу жеткирбеген.

***

«Менин агам бакшы-дейт,

Эл башкарган жакшы»,дейт,

Жакшысын деле ким билет,

Бакшысын деле ким билет,

Билгизбей элди кемирип,

Бир пенде жүрөт уялбай,

Караан кылат бийликти,

Касиет жок каргадай,

Бак-бак этип сүйлөсө,

Бакшысын деле ким билет.

Жак-жак этип сүйлөсө,

Жакшысын деле ким сезет.

Эчак эле түңүлгөнбүз,

Эл башкарган бакшыдан.

Чын тийбестеп качканбыз,

Чынында андай каапырдан.

***

Агам каткан аракты,

Жеңекем таап алыптыр.

Тамчысын да калтырбай,

Такыр жалмап салыптыр.

Алдырып ийип арагын,

Абакем куру калыптыр.

«Атанын кокуй дүйнө»,– деп,

Арманын айтып жатыптыр.

***

Колхоз болсо жок калды

Малды бөлүп тараттык.

Карызга арак алып,

Карта ойноп бош калдык.

Акчаны көрсөк буюрбасын,

Колоктотуп айдап барып,

Койду чайга алмаштык.

Өтүп кетти бир заман,

Ал кезден эл тажаган.

***

Сатар деген теңтушум,

Элге жагып алган окшойт,

Жолу анын оболойт.

Далай жылды аркалап,

Мезгил менен сабалап,

Актив болуп келатат.

Бригадирден түшүп калса,

Болуп алат кампачы,

Кампачыдан түшүп калса,

Дагы бир ишке жармашты.

Өзүнө ачып бакытты,

Оңой эле жанын бакты.

Эч бир деле кыйналбай.

Кенедей кылы кыйшайбай,

Быягынан кетирсең,

Тыягына жармашат.

Тыягынан кетирсең.

Быягынан иш табат.

Майлуу сүттү орунду

Бат эле таап чыгат.

Бу тешикти бекитсең,

Чыгат тиги тешиктен.

Далай жылы эл тескеп,

Мыкты жигит келишкен

Тоого барып мал бакты.

Чуңкур жерди баспаган,

Чучугун чубап байкаган

Өнөрлүү бул амалды,

Өздөштүрдү ал кайдан.

Катуу сөз айтпайт бирөөгө,

Жаман сөз укпайт бирөөнөн.

Дал ушундай мүнөздү,

Каяк жактан үйрөнгөн.

Түшүрүп чоңдор салса да,

Иши жагып элине,

Болуп алган кампачы,

Кампасында баары бар.

Картошка бар, эгин бар,

Чакасы бар, чара бар,

Мүнөздөп ичкен тамак бар.

Мүшөк, мүшөк ундар бар,

Майга малып бармагын,

«Даамдуу экен- деп жаланат.

Таттуу экен» деп шекерди,

Кайта-кайта тамшанат.

Сараң болбой март болсун,

Эли менен бар болсун!

«Кампачы болуп кеттим» деп,

Көтөрүлүп кетпесин,

Сугатчы кезин эстесин.

Жакшы уулу Карач атанын,

Сиңирди элге пайдасын.

Алса керек бир кезде,

Карылардын батасын.

Аман-эсен жашай бер

Бирге болуп эл менен.

Демдүү кайрат эрк берген,

Деңиз болот эл деген.

***

Адам деген жашабастыр түбөлүк,

Бабаларды биз унутпай өтөлүк.

Анда-мында кобураша калганда,

Аталардын атын айта жүрөлүк.

***

Айлампа салып, жыл учат

Жыл артынан, ай туулат,

Айлар жылып кайда учат?

Айлар жылып жума учат,

Жума артынан күн туулат,

Күндөр жылып кайда учат?

Күндөр жылып алга учса,

Эски турмуш унутулат,

Жаңы жашоо уланат.

Ошол үчүн жашоодо,

Замандан заман учкаяк.

Кыйры кетип алыска,

Кылымдан-кылым куралат.

***

Токумдай булут аралап,

Тоолуу жерге көчкөн эл.

Топурата мал айдап,

Токуш аба өткөн жер.

Жээнбай, Жээнтай агалар,

Жетелешип кеткен жер,

Ага-инини улам жоктоп,

Артында калган калың эл…

Төө кыянын белинен,

Төө жетелеп, көч шайлап,

Төлөнбай ага өткөн жер.

Сарбай ата өткөн жер,

Сан жылкыны чубатып,

Арыда жатат чубалып,

Атыгай бай өткөн бел.

Айтып бүткүс арман бар,

Акылга сыйбас чындык бар,

Айланайын туугандар!!!

***

Бээ коштоп алып закымдап,

Белести карай жакындап,

Бекболот байкем өткөн жер.

Пепил тартат элеттер.

Жан бирге агам Шамалдай,

Жакшы оюн айтат жашырбай.

Учурашып келе албайм,

Убакыт өттү бир далай.

Санаада жүрөт бир далай,

Сагынычым тарабай

Сыпайы сөзмөр аталып,

Сыймыктуу болгон биздин эл.

Сырдуу назик жылмайып,

Сыдыш агам өскөн жер.

Айтбек ага балалыгын,

Айылда эле өткөргөн.

Акылы менен жан багып,

Акылдуу болуп көөнөргөн.

Сызып учаар замандар,

Сырдуу тарткан агалар.

Ойго койбой мезгил учуп,

Оордуна келеер башкалар.

Табышмак болуп ал кезде,

Таптырбай кетет жаркындар.

***

Райдын Жапары,

Расында жакшы адам.

Жаш чагында келин-кыздар,

Жабалактап караган.

Бирөө дагы колго тийбей,

Бойдок жүрүп далай жыл.

Отко коюп казанын,

Өзү жуучу, ийдиш аягын.

Бактысын ачып биздин жээн,

Бала төрөп берди балпайган.

Коңшуларга кеп кылбай,

Колуна бакыт карматкан.

Аганы жазып ырыма,

Айдыңдуу деп тааныгам.

Элге кылып кызматын,

Эл ичинде тынч жүргөн.

Тымызын учкул сөз менен

Тыржыйтып киши күлдүргөн.

Тың жашагын көп заман.

Агайынга алымдуу,

Абышка бол Аксакал!

***

Кербендер минет кер атты

Керилип сырдуу ай батты.

Кененбай байкем жылкы айдап,

Керүүдөн кетип баратты.

Көчмөндөр минет көк атты,

Көк жайыкка таң атты.

Көргөнү тоодо топозун,

Көчкүн агам баратты.

Кененбай, Көчкүн агалар,

Алыстап кеткен кайрандар.

Карматпай кеткен караандар.

Кең пейил жаркын мүнөздүү,

Кечөө эле бар эле.

Табышмак сындуу бат эле

Таптырбай кеткен агалар.

Өктөөсү учуп токтобой,

Өтүптүр далай замандар.

***

Белсенип ишке киришкен,

Беш энеси жылдызданып.