Бабалардын Урпагы. 3 китеп

Таланттуу адам өнөрүнөн,

Таалайлуу болот турбайбы.

Бакытка карай жол ачкан,

Батпастын күнү бу дагы.

Айлым менин Темир Канат,

Өнөрлүү жандар жаралсын.

Аты анын айтылып,

Ардак менен даңкталсын!

***

Энем айтат: « Кеч күздө төрөлгөнсүң

Тээ береги Иймек кыштоо жанында.

Мааратып жылгаларда кой айдап,

Малчы элек өмүр сүрүп биз анда».

Адамдар мезгилди тартып калганбы

Бир-бирине дайым окшош тартканын

Өкүнүчтүү көңүлүмдү суз каптап,

Өзүм дагы кеч күзгө окшоп калгамын

***

Туулган жерде Тешик Көлүм бар эле

Жээгинде мен ойноп жүрчү элем.

Жетип барып балалыкта балык кармап,

Жээигинде уктап сергип калчу элем.

Мен улгайып ак чач болуп алыпмын

Андан бери мезгидер өттү атаганат

Шаардыкмын Тешик Көлүм унутпайм

Шаңын чачып жүрөгүмө толкуп жатат.

***

Кээ бир кезде сагынып калганда

Туулган жердин ой кырын аңтарам.

Адырлардан ойдуңдарды аралап,

Ата бабам ырларын таап чыгам.

Ар бир жол, ар бир бадал түбүндө

Атакемин изи калган ал күндө.

Тигил ташка көчүк басып отургандыр

Тизе бүгүп, өз ишине ой кургандыр.

Бобул жерден атчан балким өткөндүр,

Бул булактан бир кезекте суу ичип.

Алыстагы жайлоосуна кетти бекен,

Ак боз атын улам-улам теминип

Жеримдин кокту колот ой кыларын

Ата бабам мага мурас калтырган.

Жаштар өзүп келе жатат артымда

Жаңы муунга мен да белек калтырам

***

Кечөө эле кап-кара эле жок эле,

Күмүш зымдар кайдан келди чачыма.

Эмнени айтат бетимдеги бырыштар,

Эзил курак кайрылбайбы артына?

Күмүш зымдар улгайгандын белгиси,

Күндөр өтөт көбөйүшөт эми алар.

Кайрылгыстай кайып сызып качтыбы,

Каадаланган кайран гана убактар.

Андан ары мезгил өтсө карыйбыз,

Анан дагы жок болобуз убак келсе.

«Жазмасын жазды дешип» унутпай,

Жаштар бизди эске салаар кез-кезде…

БИРИНЧИ ЫР

Айтсаңар боло туугандар

Биринчи ырым кайдан келген.

Жатыркап билбей жатамын,

Жаралды экен ал эмнеден?

Көп жерди мен аралагам,

Далай жерге сапар баргам.

Башкача чоочун кыштактан

Балким ырым жаралган.

Айылдаштар менен чогулуп,

Алыскы тоого сапарлагам.

Ойлондум бекем анда отуруп,

Ошол жактан жаза салгам.

Кагаздарды улам карайм,

Көп ырларды жазыпмын.

Эмнеден келди биринчи ыр

Эстей албай жатыпмын.

Дептерими аңтара,

Ошол ырды таап алдым.

Кагаздагы чыгармага

Кайта-кайта көз салдым.

Биринчи ырым жазылган,

Туулган жерим жөнүндө.

Эстеп баарын жатамым

Эчаакыны алып көңүлгө.

Кагылайын Темир-Канат,

Биринчи ырым сен экенсиң.

Мейкин жерде бир кыштак,

Мекеним арча бешигим.

Мен эстелбей калсам дагы,

Биринчи ырым унут калбайт.

Анткени ыйык туулган жерим

Асылдыкты жүрөгүмө жаратат.

ӨМҮР КУРАКТАРЫ

Оюуну канбай, оюун салып ушул жерде,

Он беш жаш жарда ойногон улак эле.

Жыйырма беш күүлдөп келип үн курай,

Жылгындууда агып жаткан өзөн сай.

Кырк беш жаш жыбылжыган тунук өзөн,

Кыйбас курак кыштоо жактан көрүнгөн.

Элүү беш жаш аша турган бел болду,

Жигиттер чалып келсин чоң жолду.

Алтымыш беш жайлоодон кайткан эл,

Алтын доорун өтөдү го кайран эл.

Жетимиш беш жемирейген жер болду,

Жеткен чектер ушул болот окшоду.

Сексен беш ооздон чыккан куру жел,

Секиден ары көчүп кетти бир топ эл.

Токсон беште томпойгон жер көрүндү,

Толгон өмүр кайтып кетпес өңдөндү.

Өмүр деген жылып өткөн учкунбу,

Өксүк айтпай биле жүрчү ушуну.

Бүткүл союздун жана Кыргызстандын депутаты,

Кыргыз жаштар cоюзунун лауреаты,

ж. б. сыйлыктардын ээси

Беккулу атанын даңазалуу,

атактуу уулу Куттубекке арналган ыр.

Бакыт деген нерсе болот тоголок,

Аны кармап тоголотуп ойнобойт.

Оюнчуктай тоголотуп ойносо,

Оёң жерге түшүп кетип жоголот.

Бакыт деген учуп жүргөн куш болот,

Эр жигиттин колуна учуп куш конот.

Элет жерге куш агытып сергисе,

Эр жигиттин көңүлү учуп оболойт.

Унутулгус жакшы эмгек жаратып,

Куттубектин колуна куш конду.

Жар болуп ата –баба арбагы,

Жаш жигиттин аты калса болону.

Ойлоп көрсөм, айылда жүргөн чагымда жердештериме арнап жазылган жалгыз ушул ыр болуш керек эле. 1983-жылдардын жаз айларында Куттубек республикага депутат болуп көрсөтүлөт. Ошондо мектептин эркек мугалимдери Куттубекти куттуктап, Кара- Колоттогу сарайына барганбыз. Мусажан байке, Шаадат жана башкалар бар болчу. Мага ошондо депутатты куттуктап ыр жазгын дешти. Анан калемимди алып ушул ырды бир мүнөттө жазып койгом. Куттубектин энеси мени куттуктап бир көйнөк кийгизген. Дүйнө деген бир жагынан армандуу экен. Куттубек жаш өтүп кетти. Бирок эмгек деген эмгек экен. Эмгек кылып жаш жигитибиздин аты калды. Демек жаш жигиттин жасап өткөн эмгегин эли унутпасын. Болуп өткөн тагдырга өкүнбөш керек. Анын артында туугандары, балдары жана эли -журту жасап кеткен эмгеги турбайбы.

Анын баардыгы кечөө эле өткөндөй болгон. Чындыгында Куттубек жеткен бийиктикке биздин Беккулу атанын тукумунан чанда гана адамдар жетет. Ошол үчүн анын атын унутпай эстеп жүрөлү. Өткөндөрдүн элесин унутсак, кийинки муун бизди дагы унутат. Алардын элесин ырга салып, кара сөз түрүндө даңктап жазалы. Алардын ыйык элеси унутулгус болуп ак кагазда жазылып кийинки мундарга калсын.

***

Кышында ылдый жатактап,

Кыштоолорго ыктаган.

Жайында көчүп өйдөлөп,

Жашыл төргө бээ жайган.

Узун элдин учуна,

Улама кеп тарасын.

Кыска элдин кыйрына,