Бабалардын Урпагы. 3 китеп

Жаштыктан баян тараткан.

Ошол алты баланын,

Баяндайын аттарын.

Класста кимдер бар эле,

Баарысын тең тактайын.

Куркуйган бала Бактыбек,

Сары бала Жаштилек.

Кара бала Турарбек.

Жылкы бакканда төрөлгөн,

Жылдыздуу бала Жылкыбек.

Берки бала Жамансарт.

Кичинекей жоош бала,

Абакирдин Кадыры,

Айылдаштарды сансам,

Алты болду баардыгы.

Куркуйган бала зав караж,

Сары бала соодагер.

Кара бала Көңдөйдүн,

Кадыры өткөн шопуру.

Тоголок бала каадалуу,

Ачендик болуп отуру.

Берки калган экөөбүз,

Кенен көлдөй турмуштун,

Кемеси болуп сүзөбүз,

Мугалим болуп жүрөбүз.

Отуз жыл куушуп өтүптүр,

Андан бери санасам,

«Таптырбай өмүр өттү»-деп.

Таңданам да баш чайкайм.

Ошол күндү элестерин,

Ойго салып баратам.

Караанына кол сунуп,

Кармай албай таң калам.

Ак Кядан көч келет,

Акбоз бир ат келет.

Артына карай кайрылып,

Акбозум неге кишенейт?

Көк Кыядан көч келет,

Көк аргымак ат келет.

Көк аргымак жөн турбай,

Көктү карап кишенейт.

Аргымак ал-балалык,

Ашуу ашып бараткан.

Мезгил эмне мынча күлүк,

Ошону ойлоп таңданам.

Ыраакта калган күндөрдү,

Ырыма коштоп баратам.

Бапырак ошол күндөргө,

Барайын дейм, бара албайм.

Кудай кошкон курбулар,

Куландай соо бололу.

Кайрылып Көңдөй жерине,

Каркыра болуп конолу.

Каткырышып сыр чечип,

Кайрадан бир бололу.

Күңгүрөнүп күү черткен,

Күмүш жаак жез комуз.

Күндө чертсем добуш жок.

Күүгө келбейт досторсуз.

Айдыңдантып чертилген,

Алтын жаак жез комуз.

Абалата чертип кирсем,

Абаны чыкпайт досторсуз.

Бизди окуткан агайлар,

Калың журттан бата алган,

Карыя болуп төрдө отурган.

Бизди окуткан эжейлер,

Ак элечек салынган,

Адамдардын оюндагы,

Алкышына татыган.

Кайрымдуу ага Кадырбек,

Кадыр-баркы эстелет.

Айтылуу Үсөн агайды

Кайрылып эске салабыз.

Айдыңын айта барабыз.

Кулуке, Саяк агайлар,

Эркиндик жана Мусажан,

Орус эжей Мария

Орус тилден берчү эле.

Эмгиче өтүп кеткендир,

Элеси бирок эсимде,

Оң жаагын таянып,

Ойго батып отурчу эле

Калкылдап жылдар сызса да,

Карматпай алга учса да,

Эжей турат эсимде

Сыйлуу болчу жашынан.

Кадырман ага Карагул,

Каадалуу болчу жашынан.

Баардык, баардык агайлар,

Эзибизден кетпеген.

Өмүрдүн жазын аяктап,

Алтын күздү беттеген.

Көк Кыядан көчкөн көч,

Көксөгөн жерге жеткендир.

Көч башкарган эр жигит,

Көөнөрбөс Көңдөй элдендир.

Ак Кыядан көчкөн көч,

Айдыңдуу жерге жеткендир.

Ак боз минген эр жигит

Ак калпак Көңдөй элдендир.

Бир кездеги бирге окуган курбулар,

Тагдыр экен ар кай жакка тарады.

А баягы чурулдаган балдар жок,

Класс болсо мурункудай ээн калды.

Мезгил деген кайда алпарып таштады,

Шар суудай октос берип темине,

Шамал аны башка жакка айдады.

Класс ичин улам-улам каранам,

Ошондогу бирге окуган балдар жок.

Элес кетти, баардыгына таң калам.

Шамал –мезгил небак жылып кетиптир,

Парталарга башка балдар келиптир.

Балалык кез бир жарк этип жоголуп,

Эзибизде жанган элес кетпептир.

Турмуш деген шар экен да, бар экен,

Балалыкты биз унутпай туралы,

Баарлашып-аңгеме дүкөн куралы,

Партадагы бирге өткөргөн күндөрдү,

Балалыктын бир өзүнөн бүткөнбү,

Ар адамдын денеде каккан жүрөгү.

Ошондогу татынакай кыздарды,

Унутпастан кайра эскере баштайлы.

Кыз деген конок болот бир келген,

Жолукканда «классташ»– деп сыйлайлы.

Убакыт таап жолугуша жүрөлү,

Эстеш үчүн небак өткөн күндөрдү.

Айтып бүткүс аңгеме, жомок экен

Алтын көкүл балалыктын өткөнү.

Унутпайлы Темир-Канат мектебин,

Унутпайлы балалыктын кездерин.

А тамгадан билим берип жетилткен,

Аман болсун ошондогу агайлар.

Дайынды айтып аман-эсен жүрөлү,

Дагы далай жолугуучу убак бар.

Унутпайлы Темир- Канат мектебин,

Унутпайлы жаштык күндүн кездерин.

Картайбастан аман-эсен жүрсүнчү,

Кагып-согуп бизди окуткан эжейлер.

Ар бирибиз соо-саламат бололу,

Алдыбызда күндөр жатат кезигеер.

Сапар алып кайда гана жүрбөйлүк,

Сапар алып самолёттчон өтөлүк.

Сапар алып поезд менен көчөлүк,

Тирүүлүктү бу өмүрдө туу тутуп,

Соо-саламат амандыкка умтулуп,

Унутпайлы Темир-Канат мектебин,

Унутпайлы балалыктын кездерин.

КАЙРАН ЭЛ

Жеп ичкич болуп башчысы

Жең ичинен пара жеп.

Жем таппай куруп айласы,

Желип-жортуп сандалып,

Жели чыкты кайран эл.

Тамагын оңдуу таба албай,

Тамтыгы чыгып сандалмай,

Кары, картаң чалдары

Карызгага капталмай.

Алып сатаар соодагери,

Арыктагы чөп болуп,

Андан дагы көп болуп.

Азап тартты кайран эл,

Абалтадан калган эл.

Аракка тоюп алышкан,

Арып калган чалдары.

Бок ооз сөздү оозанышат,

Зөөкүр тартып жаштары.

Бычакташса жулунуп,

Коркунучтуу кайгы учуп,

Кокуйлаган кайран эл,

Кордукту көрүп келген эл.

Эл башкарган кишиси,

Тарп аңдыган жорудай,

«Келе, келе, келе»,– дей берет.

Топукту улам жоготуп,

Тойбос болгон жоругу ай.

Кайдадыр жакка сапарлай,

Калтырып ата-конушун,

Жаштары кетип жатышат,

Жанына алып жолдошун.

Бөлүнгөн соң алысташып,

Көрүшө албай азап тартып,

Бөлүнбөй жүргөн кайран эл

Бөлүнүп эми калган эл.

Ичкилик ичет уялбай,

Бойго жеткен кыздары.

Жарымы чын, жарымы калп,

Жарымы арак, жарымы суу

Аракка улам чыланып,

Азап тартпа кайран эл

Хан Бакайдан калган эл!

Жумуштан качып жигиттери,

Байпак сатып отурат.

Баардыгы эле соодагер

Эч нерседен уялбайт.

Бирин-бири алдай салып,

«Баарысы эле байыйм»,– дейт

Эбелейдей себелек,

Элден ашып кетем,-дейт.

Койду чайга алмашып,

Арзан кетти кайран мал.

Анысына жаны ачып,

Азаптанды кайран эл.

Ар биринин малдары,

Бир четинен уурдалган.

Алсызга күч көрсөтүп,

Алдуусу чыкты жулунган.

Атаны кокуй кайран эл,

Азапты көрүп келген эл.