Французская навела XX стагоддзя

— Але я назаляла табе, не давала спакойна любавацца... Мне б не хацелася быць абузай. Я не надта табе перашкаджала, не?

— Ды не, — сказаў ён, — якая ты дурніца! Я кахаю цябе.

— Я таксама кахаю цябе, — сказала яна.

— І добра! Гэта ж вельмі добра...

Яны прабылі ў Рыме два дні, каб абавязкова наведаць усе вартыя ўвагі мясціны.

Ім вельмі спадабаліся сады вілы Баргезэ. Бессаромнасць Паліны Банапарт* зачаравала Армана, які неўпрыкмет гладзіў голыя грудзі мармуровай статуі Кановы. Яны елі марожанае пад хвоямі, якія зблізу выглядалі не так маркотна, як апісаў Стэндаль. Мілыя, святочна апранутыя дзеці з гувернанткамі, якія гаварылі па-нямецку, гулялі вакол іх.

* Паліна Банапарт (1780-1825) — сястра Напалеона, была замужам за князем Камілам Баргезэ.

Сабор Святога Пятра ім не спадабаўся. Яны вырашылі, што ён падобны на тэатр, з якога толькі што выйшлі гледачы. Арман параўнаў ксяндзоў, семінарыстаў і служак з апранутымі ў сутаны рабочымі сцэны.

— Досыць жахліва, гэта праўда, — сказала Лора.

Але раптам яна ўспомніла, што вянчалася ў царкве, і змоўкла.

— Гэта месца без душы, — сказаў Арман.

— А можа, мы ў гэтым вінаватыя? — сказала Лора. — Можа, гэта з-за таго, што мы нічога не прыносім сюды?

Вечарам, калі яны вярталіся ў нумар, ногі ў іх гулі, а ў галаве ўсё перамяшалася: захад сонца, мітры, голыя багіні, марскія ракавіны і распяцці.

Арман маўчаў.

— Пра што ты думаеш? — пыталася Лора. — Пра што ты думаеш? Цябе нешта турбуе?

— Не, — казаў Арман, — нічога. Я цябе кахаю.

— Тады ты павінен быць вясёлым. Ты не вельмі вясёлы...

— Я больш чым вясёлы, я шчаслівы.

— У цябе ўсё ў парадку?

— Так, — адказваў ён.

Раніцай таго дня, калі яны павінны былі выехаць аўтобусам на Капры, як было прадугледжана праграмай Сусветнага агенцтва, яны адчулі палёгку, хоць самі сабе ў гэтым не прызнаваліся. Згодна з праграмай турыстычнага агенцтва яны павінны былі правесці пяць дзён на чароўным востраве. Бо яны не сумняваліся, што як бы там ні было, а Капры яны будуць успамінаць усё жыццё.

На жаль, надвор'е выдалася надзіва дажджлівае для гэтай, звычайна сонечнай, пары. Кампанія здалася ім чымсьці накшталт Нармандыі. Яны пілі цёплую каву з тэрмаса. Лора больш не хварэла, але маленькі прышч на носе зацвярдзеў, пачырванеў і нарваў. Арман супакоіўся. Ён з пяшчотнай пакорлівасцю глядзеў на пышныя вінаграднікі, на пагоркі, ахутаныя туманам. Сонца заззяла якраз тады, калі яны прыехалі ў Неапаль, дзе павінны былі прабыць толькі гадзіну перад тым, як адплыць на батэла* на Капры. Гэтага было дастаткова, каб пераканацца, што ім не схлусілі, і гэта сапраўды, як казаў адзін пасажыр іхняга аўтобуса, варта было таго, каб прыехаць сюды. Дзеля таго, каб пабачыць Везувій, варта было прыехаць. Не таму, што гэта быў нейкі незвычайны вулкан, асабліва пасля таго, як ён патух, а таму, што адна назва будзіла думкі пра іншыя такія самыя вулканы: Этну, Папакатэпельт, Фудзіяму, Кіліманджара. Дождж вымыў фасады будынкаў, і гэта падкрэсліла язвы бедных кварталаў, але затое надало ўсяму нейкі расквітнелы, вясновы выгляд. Сонца прыпякала, і над горадам курылася пара. Арман і Лора гаварылі пра «пачуццёвасць» Неапаля. Хлапчукі паспрабавалі прадаць ім аўтаручкі і гадзіннікі, купленыя ў амерыканскіх маракоў. Іх цяжкія караблі з гарматамі ў белых чахлах віднеліся на брудных водах порта.

* Параходзік (іт.).

— Мне не цярпіцца ўбачыць Капры, — сказала Лора.

Гэтая назва, Капры, нагадвала ёй пра Тыберыя*, значыць, пра мурэн, смаляныя паходні і жоўтыя амфары ў шафранавым пяску.

* Тыберый I, другі рымскі імператар (42 г. да н.э. — 37 г. н.э.), свае апошнія гады правёў на Капры.

Арман абхапіў яе за плечы і прыціснуў да сябе. Але на параходзіку, што плыў да вострава, яму раптам захацелася буры, туману, няважна чаго, абы яно змяніла гэты дэкор з недарэчных раманаў на звычайны пейзаж для звычайных людзей.

З верхняга прыпынку фунікулёра, адкуль порт быў ледзь відаць, праз гэтае нагрувашчанне залітых сонечным святлом кашолак, стракатых, яркіх колераў шаляў і караляў з ракавін іх разам з іншымі турыстамі правялі да гатэля. Абапал дарогі ўзвышаліся тэрасы з садамі, перапоўненымі чырвонымі кветкамі. З вокнаў іх пакоя відаць былі бухта і купалы манастыра, пабудаванага ў маўрытанскім стылі. Навокал панавала ціша, якую зрэдку парушалі траскатня цыкад, гук парасона, які раскрывалі, ці шамаценне пры подыхах марскога ветру сухога лісця на алівах. Сады крута спускаліся да самага заліва. Вада, як і ўсё іншае, была цудоўная: блакітная, празрыстая на вялікую глыбіню. Маторка пакідала на ёй доўгі пенны след.

— Гэта краіна, аб якой мараць, — сказала Лора. — Мажліва, гэта дэкор, але цудоўны! Ах, я хацела б застацца тут на некалькі месяцаў...

— Ты ўпэўнена, што табе не захацелася б у Кабур* ці нават у Каэн?

* Курорт у Нармандыі.

— Чаму ты мне гэта кажаш?