Французская навела XX стагоддзя

— А што, калі мы тут паабедаем? — спытаўся Арман.

— Гэта будзе вельмі дорага, а ў гатэлі з нас усё роўна вылічаць за абед...

— Так, сапраўды. У сутнасці, гэтая сістэма арганізаваных падарожжаў ідыёцкая...

— Але ўсё ж, любы, мы можам тое-сёе ўбачыць. І паколькі мы ўсё гэта бачым разам, то, як па мне, нічога больш і не трэба.

— Дарагая... — сказаў ён.

— Аднак я не ведаю, што з табой. Мне здаецца, што ты не рады.

— Ды не, я рады. Якая ты дурненькая, мая Лора. Чаму табе такое ўбілася ў галаву? Ты лічыш, што я шмат гляджу на жанчын? — Ён засмяяўся: — Уяві сабе такое: «Выкладчык Каэнскага ліцэя кінуў маладую жонку пад час вясельнага падарожжа і збег са славутай італійскай актрысай Марыяй Паскай!»

Яна засмяялася.

— Ты не хочаш пайсці выпіць чындзаніна ў рэстаране, перад тым як вярнуцца ў гатэль?

— О не, не, я хачу вярнуцца ў гатэль... Вось і катэр.

— У наш шмат часу, мы можам сесці на другі катэр.

— Мой любы, я крыху стамілася.

Яна раптам уся збялела пад сваімі драцянымі валасамі. Ад гэтага прышч на носе стаў асабліва яркім.

— Прабач мне, я стала такой страшнай.

Арман прыклаў шчаку да яе спатнелага лба.

— Гэта як у аўтобусе пад Рымам, — сказаў ён, — нічога, пройдзе. Качанятка маё. Дарагая... дарагая...

Яна не расплюшчвала вачэй.

— Я думаю, — сказала яна, — ці я... ці я не цяжарная.

Арман глянуў на мора.

Ён глядзеў на мора і раптам падумаў, што гэта мора — каб смяяцца, усе людзі, што сабраліся тут, — каб смяяцца.

— А ты ўпэўненая?

— Не, але гэта магчыма.

Ён узяў яе за руку, потым раптоўна нахіліўся і пацалаваў яе ў вусны, дакранаючыся да прышча на носе і адчуваючы яго гарачыню. Ён таксама заплюшчыў вочы.

— Ты быў бы рады? — спыталася яна. — Ведаеш, я добра разумею, што гэта не палегчыць нам жыццё, але ўбачыш, усё ўладзіцца. Галоўнае, каб ты змог спакойна падрыхтавацца да конкурсу на месца выкладчыка. Мне ўжо лепш, — сказала яна, — Гэта як прыходзіць, так і праходзіць.

— Не хочаш пайсці выпіць?

Яна не адказала. Да самага рэстарана ён не адпускаў яе руку. Ён пасадзіў яе і спытаўся, што яна будзе піць. Яна адказала, што выпіла б чындзаніна.

— А ты ўпэўненая, што табе можна алкаголь?

Яна засмяялася.

— Вядома, мой дарагі, калі крышачку, то гэта не страшна.

Ён паглядзеў на Марыю Паску, якая сядзела на высокім табурэце каля стойкі бара. Белы купальнік так шчыльна аблягаў цела маладой жанчыны, што яна была нібы голая, бліскучая, як статуя Паліны Банапарт з вілы Баргезэ. Маркотныя хвоі з усіх бакоў вянчаюць пагоркі Вечнага Горада.

— Мне непрыемна, што гэта здарылася пад час нашага падарожжа, — сказала Лора, — але мы яшчэ вернемся.

— О не, — сказаў Арман, — толькі не ў Італію.

Андрэ Маруа Жыццё людзей

урыўкі з Усеагульнай гісторыі, выдадзенай у 1992 годзе ўніверсітэтам Тамбукту

РАЗДЗЕЛ CXVIII

1954 — надзвычайныя здарэнні на Зямлі. 1959 — выданне «Жыцця людзей» на Ўране. 1982 — першае выданне на Зямлі.

Як толькі ў канцы 1970 года паміж Зямлёй і большасцю вялікіх планет наладзіліся дружалюбныя адносіны, зямным вучоным захацелася параўнаць свае гіпотэзы і дактрыны з навуковымі працамі іншапланетных калег.

Рабіць гэтае параўнанне часта было даволі цяжка, бо, як вядома, найбольш слынныя фізікі Венеры, Юпітэра і Марса не ўспрымаюць ні святла, ні гукаў і жывуць у свеце радыяцый, пра якія мы дагэтуль нічога не ведалі. Але сёння, у 1992 годзе, дзякуючы хуткаму развіццю тэорыі пачуццёвых эквівалентаў, можна сказаць, што мы здольныя перакласці на зямную мову ўсе мовы планет, акрамя Сатурна.

Адным з самых цікавых адкрыццяў нашай эпохі сталі працы, што напісалі пра нас, жыхароў Зямлі, вучоныя іншых планет. Людзі і падумаць не маглі, што натуралісты з Марса, Венеры і нават Урана мільёны гадоў назіраюць за Зямлёй пры дапамозе куды больш дасканалых інструментаў, чым нашы. Зямная навука далёка адстала ад дасягненняў вучоных з суседніх планет. А паколькі нашы органы не ўспрымаюць радыёактыўных выпрамяненняў, якімі карысталіся назіральнікі, то мы і не здагадваліся, што нават у самыя патаемныя моманты нашага жыцця мы маглі апынуцца пад уважлівым вокам нябеснага ўльтрамікраскопа.

Цяпер кожны адукаваны чалавек можа пазнаёміцца з гэтымі працамі ў Бібліятэцы Таварыства планет. Яны цікавыя самі па сабе, выклікаюць пачуццё павагі і таму будуць асабліва карысныя тым маладым людзям, якія вырашылі прысвяціць сябе вавуцы. Калі заўважаеш неверагодныя памылкі ў меркаваннях такіх разумных істот, якія да таго ж мелі выдатную даследчую тэхніку, міжволі задумваешся і над нашымі ўласнымі меркаваннямі і сам у сябе пытаешся: а ці не глядзім мы на расліны і жывёл так, як на нас глядзелі марсіяне?