GƏNCƏ FOLKLORU ANTOLOGİYASI 1-Cİ KİTAB.

- Савах эетмя, юйдя гал. Гой бу дяфя мяним

гызым эетсин.

Аналыг юз гызына да йун дараьы верди, йун

верди. Эюндярди юкцз отармаьа. Кечял Фатма

йуну дидди, дарады. Йел эялди бунун да

227

пилтясини апарды. Салды гарынын баъасындан.

Гары кечял Фатманы ичяри чаьырды. Буна да

деди башымы битдя. Гыз биттямяди. Гары няня

деди:

- А гызым, сянин ананын башы эюзялди

йохса мяним ?

Гыз гайытды:

- Щялвятдя мяним анамын.

Гары няня динмяди. Бу дяфя дя чюрякляри

эюстярди. Сорушду:

- Инди де эюряк сянин анан йахшы чюряк

биширир, йохса мян ?

Гыз деди:

- Мяним анамын биширдийи щара, бу щара?

Гапгара палчыгды бу.

Гары няня башлады мцрэцлямяйя. Гыза да

бярк-бярк тапшырды:

- Бухарыдан су эяляндя хябяр еля. Мян бир

эюзцмцн аъысыны алым.

Гара су эялди. Гары гара суйу тюкдц гызын

башына, олду гапгара зянъи. Гыз аьлайа-аьлайа

эялди анасынын йанына. Башына эяляни

сюйляди. Анасы деди :

- Эяряк Фатманын юкцзц кясиля!

Фатма буну ешитди. Башы аловлу юкцзцн

йанына эялди. Оьланын ады Мящяммяд иди.

Деди:

- Ай баъы, та кечиб, аьлама. Мяним ня гядяр

ятими алан олса, йалвар сцмцйцмц атмасынлар.

Десяляр сцмцйц нейнирсян, де ки, бу юкцзц

инсана дяйишмишям. Сцмцкляри йыь, цч гуйу

газарсан. Бириня ганымы, бириня сцмцклярими,

бириня гарнымы басдырарсан.

228

Фатма гардашы щяр ня демишдися,

щамысыны еляди. Бир эцн бир гары варыйды.

Гары деди:

- А бала, йалвар – йахар щамыдан сцмцк

йыьдын. Бир эедиб о гуйулара бахсана.

Гыз эедиб хялвятъя гуйуларын аьзыны

ачды. Эюрдц гандан еля эюзял либас ямяля

эялиб, ики эюз истяйир баха. Сцмцк олан гуйуну

ачды. Эюрдц йящярли-йцйянли бир атды. Гарын

олан гуйуну ачанда бир ъцъяли тойугнан бир

хоруз эюрдц. Хоруз Фатманы эюрян кими цстцня

йцйцрдц: Фатма баъы, Фатма баъы….

Фатма горхусундан гуйуларын аьзыны

баьлады. Эялиб арвада деди. Арвад да

тапшырды ки, олмайа-билмяйя бу сирри ачасан.

Бир эцн кянддя той варыйды. Аналыг юз

чиркин Фатмасыны бязяндирди, бяртяндирди.

Бир чувал арпаны, буьданы, дарыны бир –

бириня гатды. Тюкдц Фатманын габаьына. Бир дя

бир ъям гойду. Деди:

- Биз тойдан эялянятян бунлары сечмясян,

вай гара щалына. Аьлайанда эюзцнцн йашыны

да бу ъямя долдур.

Бунлар чыхдылар эетдиляр. Аллащдан олан

кими гуйулар Фатманын йадына дцшдц. Тез

эедиб гарын олан гуйунун аьзыны ачды. Ъцъяли

тойуьу эятирди бурахды дянин цстцня. Тойуг

ъцъяляриннян баравар дяни айырды. Фатма тез

ъями дузлу суйнан долдуруб гойду. Тойуг-ъцъяни

апарыб юз гуйусуна гойду. Эедиб о бири

гуйуларын аьзыны ачды. Атнан палтарын

йанында бир торба кишмиш, бир торба да кцл

варыйды. Фатма эейинди-кеъинди. Кишмишнян

кцлц дя эютцрдц. Атыны миниб эялди тойа.

229

Щамы эюрдц бир эюзял гыз эялиб, ики эюз

истяйир баха. Гыз башлады тойда сцзмяйя.

Ойнайа-ойнайа мярякянин щамысына кишмиш

пайлады. Кечял Фамайнан анасынын да эюзцня

кцл сяпди; Фатма байханы цзя вермяди. Тялясик

тойдан чыхды. Айаьында гызыл башмаг

варыйды. Чарщовузун йанындан кечяндя

башмаьын бир тайы дцшдц суйа.

Инди эюряк аналыг нейляди? Ана-бала

башладылар Фатманын далынъа гарьамаьа:

- Бу эцнцгара щарадан эялиб чыхды?

Щяря бунларын башына бир гапаз салды.

Фатманын башмаьы галды суда. Эялди пал-

палтарыны йербяйер еляди. Аналыгнан гыз

гайытды юйя. Фатма сорушду:

- Той нятяри кечди ?

Бунлар бир дя башладылар ащ-ниф

тюкмяйя. Падшащын оьлу йолда Фатманы

эюрмцшдц. Цзэцчц эятирди башмаьы

чыхартдырды. Деди:

- Бу башмаг филан атлыдан дцшцб. Башмаг

йийяси тапыла эяряк.

Падшащын адамлары дцшдцляр гапы-гапы.

Щамы гызыны бязяди-дцзяди. Кирли-пасды

айаглар исдаьа гойулду. Йуйулду. Башмаг щечъя

кясин айаьына олмады ки, олмады. Дедиляр бяс

филан евдя ики гыз вар, бириня бахдыг, бириня

йох. Аналыг бу дяфя Фатманы салды тяндиря,

аьзына да бир йекя даш гойду.

Аллащтаала щаггын Аллащыды. Хоруз

дурду тяндирин башында. Башлады :

- Фатма баъым тяндирдяди,

Яли – айаьы кяндирдяди.

Хорузу ня гядяр говаладылар, эетмяди.

230

Падшащ деди:

- Бурада бир сирр вар. Ачын тяндирин

аьзыны.

Тяндирин аьзыны ачдылар. Гызы

чыхартдылар. Башмаг гызын айаьынын цстцндя

олду. Ишин цстц ачылды. Гыз щямин гуйудакы

либасы эейиниб падшащын имарятиня эетди.

Фатма хорузу да юзцйля эютцрдц. Деди :

-

Хоруз мяним гардашымды. Хорузуму

апармасам, эедяммярям.

Падшащ Фатмайа гырх эцн, гырх эеъя той

чалдырды. Арадан бир хейли кечди. Фатма

щямлийди. Аналыг пахыллыгдан чатлайырды.

Кечял Фатманы эюндярди гызын йанына. Бу да

эялиб падшащын оьлуна деди :

- Эялмишям баъыма юзцм гуллуг еляйим.

Айаьы аьырды. Гой апарым чарщовузун

гыраьында чимиздирим.

Бу чарщовузун ичиндя бир лаха балыг

варыйды. Чиркин Фатма гызы итяляди балыьын

аьзына. Балыг Фатманы удду. Кечял Фатма онун

либасыны эейди эялди.

Падшащын оьлу овдан гайытды. Эюрдц

хоруз чарщовузун гыраьында о баша бу баша

гачыр. Дейир: