верся, мян Исфащандайам, мяни ахтарсан орда
эяз. Каьызы йазды, бир дашын алтына гойду.
Йолдашларына деди:
- Бир аз дайанын, синямдя цчъя хана сюз
вар, дейим эедяк.
Пяризад ханым алды эюряк ня деди:
Дад ейлярям гара бахтын ялиндян,
Йар цзцня щясрят галан мян олдум.
Яййуб кими ъанда йара бяслядим,
Пярваня тяк шамда йанан мян
олдум.
Ня йарым варыйды, ня йар-
щямдямим,
Эцнц-эцндян артыр мющнятим,
гямим,
Нущ кими дярйайа гярг олду эямим,
Гяввасам, дярйайа далан мян
олдум.
Няъяфям, отурдум гям отаьында,
Бцлцбцл ял эютцрмяз эцл
будаьындан.
Цзцндян, эюзцндян тяр
бухаьындан
Тярса севмиш кими Сянан мян
олдум.
Сюз тамама йетди. Эяъавалар тярпянди. Аз
эетдиляр, чох эетдиляр, Пяризад ханым бир дя
бахды ки, эюйдя булуд карваны Исфащан
тяряфдян эялиб Истамбул тяряфя эедир.
Йолдашларына деди ки, эяъавалары
317
яйляндирин. Инди эюряк Пяризад ханым булуд
карванына цзцнц тутуб ня деди:
Эюйдян эедян пара-пара булудлар,
Булуд, щеч хябярин вармы
йарымдан?
Ъийяр олду щазар пара, булудлар,
Булуд, щеч хябярин вармы
йарымдан?
Булуд эедир юлкясиня, елиня,
Гоймам хорйат яли дяйя эцлцмя,
Хятрим цчцн бир Аллащын йолуна,
Булуд, щеч хябярин вармы
йарымдан?
Мян Пярзадам, юз ъанымдан
безарам,
Каьыз олса дярди-дилим йазарам,
Йедди эцндц бураларда эязярям,
Булуд, щеч хябярин вармы
йарымдан?
Аз эетдиляр, чох эетдиляр. Ийня йарым йол
эетдиляр. Исфащана чатмаьа аз галды.
Йолдашлары дейир ки, Алаьаъа чатмышыг.
Исфащана биръя эцнлцк йол галыб. Пяризад
ханым фикирляшди ки, адымы гоймушам Няъяф,
йахшы эетдим чыхдым Няъяф ханын торпаьына.
Мян ки, онун ата-анасыны танымырам,
баъысыны танымырам. Деди йахшысы будур эял
цзцнц зяфяранла, юзцнц хястялийя гой.
Няъяф ханын эцляр цзц эцлмяз олду.
Саралды сапа дюндц. Йолдашлары эюрдц ки,
318
Няъяф ханын щалы бирдян-биря гарышды.
Дедиляр бир шей олар, Баны ханым няфясимизи
кясяр. Бунлардан икиси эедиб Няъяф ханын
анасы Баны ханыма, баъысы Сялми ханыма,
дайысы Салащ бяйя, ямиси Пянащ бяйя, гощум-
гялявясиня деди:
- Няъяф хан эялиб Алаьаъда нахошлайыб.
Ноласыды, хябяр чатандан сонра щамысы
тюкцлцб эетди. Алаьаъда карваны тапдылар.
Няъяф ханын эеъавасынын башына
йыьылдылар. Анасы деди:
- Мяни танымырсанмы, оьул?
Няъяф хан деди:
- Йох.
Анасы цряк-диряк верди:
- Фикир елямя, оьул, ня олар, саьаларсан.
Няъяф хан дайысы Салащ бяйи, ямиси
Пянащ бяйи дя онун кими таныйа билмяди.
Щамыдан сонра баъысы Сялми ханым йетирди
юзцнц. О саат эюрдц эеъавадакы гардашы
дейил. Анасына деди:
- Ана, бу гардашым дейил. Эюрмцрсянми?
Анасы аъыгланды, эеъаванын бир тахтасыны
чыхардыб гызы дюйдц, юзцня дя тяпинди:
- Аьлын азыбды, няди? Иряли йери,
гардашынын цзцндян юп!
Гыз йеня сюзцнцн цстцндя дурду:
- Ана, яля, кяпяйиндя дуйарсан бу мяним
гардашым дейил.
Анасы гызын сюзцня инанмады. Эеъавалар
тярпянди, эедиб Исфащана чатдылар.
Исфащана чатан кими Няъяф хан Шащ оьлу
Шащ Аббаса цч гиймятли хонча апарды.
319
Шащ оьлу Шащ Аббасла арвады беля
гярара эялди ки, хончанын явязиня гызлары
Эцлэяз Пярини версинляр Няъяф хана.
Эцлэяз Пярини верирляр Няъяф хана. Той
олур, той даьылыр, тойдан цч-дюрд эеъя кечир,
Няъяф хан гызын отаьына айаг басмыр. Гызын
ялаъы кясилиб Няъяф хана мяктуб эюндярир ки,
эял сющбят еляйяк. Няъяф хан Эцлэяз ханымын
йанына эялиб деди:
- Эцлэяз ханым, билирсянми, нийя
эялмирям сянин йанына? Атам вясиййят еляйиб:
той оландан гырх эцн сонра ящйа намазы гыл,
сонра гызнан ял-яля вер.
Эцлэяз ханым эюрдц гырх эцн кечди, Няъяф
хан эялмяди. Ики гырх, цч гырх эцн кечир, йеня
эялмир. Эютцрцб бир щяръейи каьыз йазыр ки,
эял мяни атам евиня апар.
Няъяф ханын атасынын эцллц баьчасы вар
иди. Эедир баьдан гырх чубуг гырыр. Бирдян
Няъяф ханын ешги йадына дцшцр: «Чубуьу дястя
бир еляйим, йавашъа вурум, андым сынсын».
Чубугнан гызын диздян ашаьысына вурду. Деди:
- Бу йара саьаланаъан бири сяня тапылар,
бири дя мяня.
Эцлэяз Пяри буну эюрцб хялвятъя намя
йазыб эюндярир Шащ Аббаса.
Бунлар бурда галмагда олсун, сизя кимдян
ярз ейляйим Няъяф хандан. Ахы Няъяф хан даш
кясиб. Няъяф хан эеъянин бир алями йухусунда
эюрдц ки, Аьасы эялиб башынын цстцнц кясиб
дейир:
- Няъяф хан, ня мцддятди Аьаны йад-буд
елямирсян, сидгинян Аьан дадына чатар,
иншаллащ.
320
Сабащ ачылды, сабащ цзцнцзя хейирликнян
ачылсын. Нооласыды, аьаъ-даш йох, саз йох,
Няъяф хан дашын бирини басыб синясиня эюряк
Аьасыны неъя йад-буд едир? Аьасы дадына
чатар иншаллащ:
Сидгинян чаьыррам, ей Шащлар
Шащы,
Щарай мяни бу ъадудан гуртарын.
Ямбийалар, ювмийалар, ярянляр,
Щарай мяни бу ъадудан гуртарын.
Шащи-Мярдан, ярянлярин сярвяри,
Кярям ейля, гибля сямтдян дюн
бяри,
Йерин, эюйцн, яршин-эцршцн
лянэяри,
Щарай мяни бу ъадудан гуртарын.
Няъяф дя чаьырар йа Шащлар
Шащы,
Дадына йетишсин о гибляэащы,
Хорасанда гызыл бярэя сащабы,
Щарай мяни бу ъадудан гуртарын.
Сюзляри тамама йетирди.
Инди сизя щардан ярз едим, бу даьын