малыны йейирям. Бялкя гуртарды, деэинян.
Атамын сянятини иштятмялийям. Атам бу мал-
дювлятин щансы сянятийнян газаныб?
308
Анасы деди:
- Оьул, бязирйан иди атан.
Няъяф хан башына Исфащандан отуз доггуз
йолдаш йыьыр. Бир дя юзц олур гырх.
Йолдашларына дейир:
- Эялин таъирлийя эедяк.
Йолдашларынын щеч биринин пулу олмур.
Няъяф хан бунларын щамысынын явязиня пул
гойур. Мал йыьыб Исфащандан Истамбула йола
дцшцрляр.
Сизя кимдян хябяр верим, Ящмяд
бязирйандан. Ящмяд бязирйан эюрцр гыз
бюйцйцр. Он беш-он алты йашына чатыб.
Йадына дярвишин сюзляри дцшцр. Дейир
Истамбулу эязим, бялкя Исфащандан бир адам
тапа билдим. Эязди, тапа билмяди. Бир беля
фикри-гярара эялди ки, айя чыхым шящярдян
кянара. Ящмяд бязирйан беля еляди, о йола, бу
йола йцйцрдц. Эюзцня дяйян олмады. Эцнорта
эюрдц будур ща бязирйан карваны эялир. Эялди
йол гыраьында отурду.
Карван бунун йанына чатды. Эюрдцляр бир
гоъа йол гыраьында отуруб. Салам вердиляр.
Ящмяд бязирйан суал еляди.
- Оьул бу щара карваныдыр?
Дедиляр:
- Исфащан.
Исфащан сюзцнц ешидяндя Ящмяд
бязирйан цряклянди, сорушду:
- Оьул, бир адам десям таныйарсынызмы?
Исфащанда Мящяммяд бязирйан вар иди. Бялкя
онун адамы ола ичиниздя?
Дедиляр:
- Ями, буду оьлу.
309
Ящмяд бязирйан оьланы баьрына басды, о
цзцндян, бу цзцндян юпдц. Дцзсуз гойун дуз
йалайан кими йалады. Деди:
- Бала, валлащ эялдийинизи билсяйдим,
атыныза от бичярдим. Эедяк бу эцндян щамыныз
мяним гонаьымсыныз.
Ъаванлар чох севиндиляр. Ящмяд бязирйан
деди бялкя гызын оьлана кюнлц олмады.
Йахшысы буду эюстярим. Пяризад ханымын еви
бир аз аралы иди. Ящмяд бязирйан гясдян
карваны евин габаьындан апарды.
Пяризад ханым кцлафирянэидян бахырды.
Эюрдц валлащи бир оьлан эялир, йемя-ичмя
хяттц-халына, эцл ъамалына тамаша еля.
Пяризад ханым цряйиндя Аллаща йалварды: «Ей
Худайа, мяним йазымы йазмайыбсанса, бу
оьлана йаз». Пяризад ханым бир кюнцлдян мин
кюнцля оьлана вурулду.
Ящмяд бязирйан гонаглары эятирир евиня.
Хош-беш, он беш, сцфря ачылыр. Йемяк-
ичмякдян сонра, истиращят еляйирляр. Няъяф
хан йолдашлары иля бир отагда галырды. Эеъя
щамы йатандан сонра башлайыр щагг-щесаб
чякмяйя.
Инди эюряк Пяризад ханым нейляди?
Пяризад ханымын отуз доггуз гарабашы
варыйды. Ямр еляди гарабашлара:
- Йедди рянэдян юзцнцзя зинят вериб
айаьымы гойдуьум йеря эетмялисиниз!
Гызлар ямря щазыр олдулар. Пяризад
ханым эейинди-кеъинди. Няъяф ханын отаьына
йахын эетдиляр. Няъяф хан ойаг иди. Эюрдц
отаьын бир тяряфи аз галыр уча. Бир кцнъя
гысылды. Онлар бир тяряфя йцйцряндя гапы бир
310
тайы ачылды. Пяризад ханым чийнини бир дя
вуранда гапы учуб тюкцлдц. Гызлар ичяри
эирдиляр. Пяризад ханым гапынын чярчивясинин
бир йаныны эютцрцб синясиня басды:
Башына дюндцйцм хан ямим оьлу,
Эял эедяк, эял эедяк гал бизим
ханда.
Лаля тяк баьрымы ейлямя даьлы,
Алма бизим ханда, нар бизим ханда.
Няъяф хан бахды Пяризад ханым буну
юзцня дос-доьма ямиоьлу чыхды. Бу да
чярчивянин о бири йаныны сюкцб басды синейи-
сандыьына эюряк ня деди:
Башына дюндцйцм хан ямим гызы,
Эял эедяк, эял эедяк гал
Исфащанда.
Лаля тяк баьрымы ейлямя даьлы,
Алма Исфащанда, нар Исфащанда.
Гарабашларын бюйцйц Абдулла ханын гызы
Аь гарабаш бахды ки, Пяризад ханым Няъяф
ханын айаьына йыхылаъаг. Деди:
- Эедиб атана дейяъяйям.
Аь гарабаш беля дейяндя Пяризад ханым
алды эюряк ня деди.
Пяризад ханым:
Аьамын ялиндян ичмишям ъамы,
Мян кими эюзялдян алэинан камы,
Эяздим Исфащаны, Уруму, Шамы,
Щеч оьлан эюрмядим йар сян
нишанда.
311
Няъяф:
Аьзын дцрдц, дишин инъи сядяфи,
Инди билдим цряйиндя мурады.
Эяздим Исфащаны, Уруму, Шамы
Эял эедяк мятлябин ал Исфащанда.
Пяризад ханым:
Ешгин хянъярини миниб чапарсан,
Бянна олуб сыныг кюнлцн
йапарсан.
Эедяр олсан мян Пяризады
апарсан
Инди ки, галмадын йар бизим
Ханда.
Няъяф :
Шамама бяслярляр торпаг ичиндя,
Гызылэцл бяслярляр йарпаг
ичиндя.
Айнабяндли бцллур отаг ичиндя,
Гол-бойун олайдыг, йар,
Исфащанда.
Бунлар сюзцнц тамама йетирди.
Дцшмянинизин юмрц тамама йетсин. Пяризад
ханым евя гайыдыб, Няъяф хан истиращят
етмякдя олсун. Ал хябяри Пяризаддан.
Пяризад ханым евя гайытды, ня гайытды.
Илан вуран йатды, Пяризад ханым йатмады.
Дяли гойун дуздаьы щярлянян кими еля
щярлянир, отаг йериндян ойнайыр. Бу сяся
Ящмяд бязирэан ойаныр. Беля щесаб еляйир ки,
312
гонагларын атлары ачылыб бир-бирини гырыб.
Арвады ойадыр ки, эюряк бу ня сясдир? Арвад
эюрдц ки, атлар-зад ачылмайыб. Эурулту
Пяризад ханымын отаьындан эялир. Гыз вахт
еляйир юзцнц айнадан атсын. Анасы юзцнц
йетириб сорушур:
- Гызым, сян ки, эцн-эцнортайа гядяр
йатардын. Бу ня сяс-кцйдц, йохса дяли олмусан?
Пяризад ханым бу сюзцн ъавабында деди:
- Ана, мян дяли-зад олмамышам. Бах,
дейирям: атам мяни верся дя о бязирйана
эедяъям, вермяся дя.