- Падшащ саь олсун, ня чох ев. Эялсяня
башга йердя эеъяляйяк? Касыб комада наращат
оларсан.
Падшащ дедийинин цстцндя дурду:
- Йох, еля бу касыб эядянин евиндя
галмалыйыг.
Падшащ оьланын йанына эялиб сорушур:
298
- Бала, бу эеъялийя бизи гонаг
сахлайарсанмы?
Оьлан дейир:
- Нийя сахламырам, ай ями. Гонаг Аллащ
гонаьыды. Аллаща да гурбан олум, гонаьына да.
Бунлар оьлана гошулуб, эялдиляр онун
олаъаьына. Эюрдцляр бунун еви еля биръя
эюзлц дахмады. Йарысыны кясиб юзляри
олурлар, йарысына да еля бу беш баш щейваны
салырлар. Оьланын анасы хош-беш еляди.
Гонаглара
эятириб
йастыг
гойду,
дирсяклянсинляр. Арвад йавашъа оьлунун
гулаьына пычылдады:
- А бала, эюр гонагларын кюнлц ня истяйир?
Биширим.
Оьлан гонаглардан суал еляйир. Шащ
фикирляшир ки, онсуз да касыб адамларды.
Бунлары бир пара хяръя салмаг эунащды.
Йахшысы будур еля шей истяйим, тапа
билмясинляр. Деди:
- Бизим йедийимиз тякъя бюйряк кабабыды.
Оьлан гонаглары евдя гойуб чыхды ешийя.
Аз кечди, чох кечди, бир дя эюрдцляр орталыьа
йекя бир синидя бюйряк кабабы эялди. Гонаглар
да ев йийяляри дя йейиб дойду. Йейиб дойандан
сонра падшащ сорушду:
- Оьул, де эюрцм бу гядяр бюйряйи щардан
тапдын?
Оьлан деди:
- Ями, о эюрдцйцн беш баш щейванын
бешини дя кясдим. Чох саь олун ки, мяни
язиййятдян гуртардыныз.
Шащ галды мящяттял. Деди:
- Ня язиййят?
299
Оьлан деди:
- Бах, габагда гарлы гыш эялирди. Мяним дя
щейванларымын бир чянэя оту йохуйду. Фикир
мяни апармышды.
Шащ оьлу Шащ Аббас щеч ня демяди.
Оьланын сяхавятиня щейран галды.
Пейьямбяр йолнан эедирди. Эедяндя эюрдц
бир эюлдц, ушаглар эюлдя чимир. Бир майыф
ушаг да гырагда дуруб бунлара тамаша еляйир.
Пейьямбярин ушаьа йазыьы эялди. Цз тутду
Аллаща, деди:
- Йа Аллащ, нола бу ушаьа гядям вер,
йазыгды.
Аллащдан сяда эялди:
- Йа Пейьямбярим! Гядям вердим. Амма
гырагдан бах эюр о ушаг няляр еляйяъяк?
Ушаьын гядями ачылды. Эетди эюлцн
гыраьындаки гамышлыьа. Гамышлары кясди,
гялям гайырды. Санъды суйун цзцня. Ушаглар
эюля атылдыгъа гялям гарнына батды. Эюлцн
цзц гызыл ал гана бойанды. Пейьямбяр тутдуьу
ишя пешман олду. Цзцнц йеня Аллаща тутду:
- Йа Аллащ, кеч эунащымдан! Сянин ишиня
ял апардым. Юзцн билян мяслящятдир.
Оьланын
гядямляри йеня тутулду.
Пейьямбяр бир дя Аллащтааланын ишиня
гарышмады.
300
Дейир бир дярвиш охуйа-охуйа эедирди:
-Сян ол щаггынан,
Щагг олу сянинян.
Олма нащагынан,
Нащаг олу сянинян.
Падшащын бу сюздян хошу эялди. Чаьырды
дярвиши йанына. Деди:
- Дярвиш, щяр эцн сарайыма эялиб бу
сюзляри охуйа билярсянми?
Дярвиш деди:
- Шащ саь олсун, нийя охумурам? Еля
охуйарам? Щяля о йана да кечярям.
Дярвиш щяр эцн эялди сарайа. Бу сюзляри
охуду. Падшащ да юз дилинин цстцня бир гызыл
гойду. Дярвиш дилиннян щямин гызылы эютцрдц,
эетди. Бир эцн беля, беш эцн беля, вязирин буна
пахыллыьы тутду. Юз-юзцня деди: «Мян вязир
ола-ола падшащ мяня эцндя бир гызыл вермир.
Бир-ики сюзя эюря дярвишя щяр эцн бир гызыл?
Бу олан иш дейил.»
Дярвиш эялди. Шащын йанына кечмяк
истяйяндя вязир габаьыны кясди. Деди:
- Эял эедяк сяня бир хянэял биширтдирим.
Эятирди дярвиши. Тцнд сарымсагдан тюкдц,
буна бир хянэял йедиртди. Яввялъядян дя
падшаща демишди ки, дярвиш дейир мян
падшащын аьзындан ийрянирям. Ялаъым йохду,
о гызылы эютцрцрям.
Дярвиш эялди падшащын щцзуруна.
Сарымсаьын ийи вурмасын дейя аралыда
дайанды. Падшащ бармаьыны дишляди. Еля
вязир дцз дейирмиш. Эютцрдц бир каьыз йазды
301
гяссаба ки, бу адам йанына чатанда
саллагханайа сал, бунун башыны кяс. Дярвиш
сюзцнц охуду, каьызы да эютцрцб эетди. Вязир
эюрдц дярвиш севинъякди. Йцйцрдц габаьына.
Деди:
- Ня олду?
Дярвиш деди:
- Падшащ бу каьызы верди ки, гяссабын
йанына эет.
Вязир тез каьызы алды. Деди:
- Сян дярвиш адамсан. Яти нейнирсян? Гой
оьлуму эюндярим эедиб алсын. Биз бир чятян
кцлфятик.
Вязир оьлуну эюндярди гяссабын йанына.
Гяссаб эюрдц шащын фярманыды. Йазыр ки,
каьызы эятирянин башыны кяс. Вязирин оьлуну
салыр саллагханайа кясир башыны. Вязир ща
эюзляйир оьлу эялиб чыхмыр.
Сабащысы эцн дярвиш йеня эялди. Эетди
падшащын йанына. Падшащ дярвиши эюряндя
мящяттял галды. Сорушду:
- Дярвиш, вердийим каьызы нейлядин?
Дярвиш деди:
- Падшащ саь олсун, вязир ялимдян алды.
Деди гой мяним оьлум апарсын.
Падшащ вязири чаьыртдырды. Деди:
- Щаны оьлун?
Ишин цстц ачылды. Вязир бир башына
дюйдц, бир дизиня.
Падшащ вязири вязирликдян говду.
Дярвиши юзцня вязир тяйин еляди.
302
303
304
Сизя ярз еляйим кимдян, Ящмяд
бязирйанла Мящяммяд бязирйандан. Ящмяд
бязирйан Истамбуллу, Мящяммяд бязирйан
Исфащандандыр. Бунларын арасы алты айлыг
йолду. Эцнлярин бир эцнцндя Ящмяд бязирйан
Истамбулдан алдан-гумашдан, аьдан-бездян