Ики эянъин мян тойуна
Сюз вермишям, эедяр, эяллям.
Хатун:
Хатун дейяр эетмя аман,
Гойма кюнлцмц бядэуман.
397
Ъан истясян ъан да гурбан,
Эетмя, амандыр, эял эетмя.
Азафлы:
Азафлынын бу щалына,
Йанар ешгин мялалына.
Эцръцстанын мащалына
Сюз вермишям, эедяр, эяллям.
Сюз тамам олду. Азафлы деди:
- Язизим, бу айрылыг щяр икимиз цчцн чох
чятиндир. Билирям сяндян айры мяним дя сябр-
гярарым олмайаъаг.
Хатун эюз йашлары тюкяряк деди:
- Язизим, мян сяни итирмякдян горхурам,
чцнки сян ананын сюзцндян чыха билмирсян.
Азафлы Хатунун эюз йашларыны силяряк
деди:
- Мян анамын дедийи иля щеч вахт
разылашмайаъам. Мяним йеэаня арзум,
диляйим, мящяббятим сянсян.
Хатун деди:
- Мян сяни щяр эцн, щяр ан эюзляйяъям.
Сачларым аьарса беля йеня сяни эюзляйяъям.
Азафлы деди:
- Язизим, мещрибаным, мян сяни дцнйанын
о башында олсан беля тапаъам.
Хатун деди:
- Ня едяк, бу айрылыг йеня бизим цчцн
чятин бир йол ачды.
Цряйи гямля долан Хатун эюряк ня деди:
Сяндян айры билирям мян,
Йаман олар бу айрылыг.
398
Щясрятинля йанар кюнлцм,
Аман олар бу айрылыг.
Азафлы:
Ей Хатунум, ей ъащаным,
Хяйал олар бу айрылыг.
Мящяббятдя имтащаным
Суал олар бу айрылыг.
Хатун:
Эцнляр кечся сына-сына,
Ъяфаларда мяни сына.
Эюзляримин гарасына
Думан олар бу айрылыг.
Азафлы:
Яэяр олса бир мцмкцнцм,
Сяндян айры олмаз эцнцм.
Даь-даь ейляр ярши цнцм,
Мялал олар бу айрылыг.
Хатун:
Салдын ешгин ахарына,
Йандым эцняш бахарына,
Хяйал дцшся бащарыма,
Эцман олар бу айрылыг.
Азафлы:
Ширин эюрцш, севинъ гями,
Эюзляримин йашы зями,
Ешгимизин сынаг дями
Аман олар бу айрылыг.
399
Хатун:
Хатун дейяр, ай алямим,
Олдун фикри, гящри-гямим.
Бир эцн йется вцсал дямим,
Талан олар бу айрылыг,
Йалан олар бу айрылыг.
Азафлы:
Азафлыны тикян кюнцл,
Эюз йашлары тюкян кюнцл,
Аман щясрят чякян кюнцл,
Бищал олар бу айрылыг,
Вцсал олар бу айрылыг.
Сюз тамам олду. Ашигля мяшуг бир-бириня
сюз вериб, ящд-пейман баьлайыб айрылдылар.
Ашыг Азафлы Шямшяддин мащалына, орадан да
Эцръцстана, Хатун ися Муьана йола дцшдц.
Бяли, сизя кимдян дейяк, ики ашигдян.
Пайыз айларыйды, тойлар бир-биринин ардынъа
эедир, Ашыг Азафлы елин той шянликлярини
сазы-сюзц иля бязяйирди. Онун сяси
Эцръцстандан, Эюйчя мащалындан, Дямиргапы
Дярбянддян, Гафгазын чох йериндян эялирди.
Азафлы беля сяфярлярдя дя Хатуну бир ан беля
унуда билмирди. Анасы бир нечя дяфя тяклиф
етмишди ки, оьлум, эял тойуну едим, анъаг
Азафлы разы олмамышды. О, йалныз анасынын
Хатуна разылыьыны эюзляйирди. Ана ися инад
едирди. Азафлы одла су арасында галмышды.
Бир дя анасына щюрмяти олдуьундан башга ъцр
щярякят едя билмирди. Беля-беля айлар, эцнляр
эялиб кечирди. Бу ара она бир мяктуб вердиляр.
Мяктуб евя эялмишди. Шяйирди Ханлар мяктубу
400
эятириб устадына верди, мяктуб Хатундан иди.
Азафлы намяни севинъяк ачыб охуду. Бирдян
онун цзцнц еля гям бцрцдц ки, мяълис ящли дя
буну дуйду. Хатун йазырды:
Пайыз кечиб, гыш йетишиб, йаз
эялиб,
Баьча-баьда бцлбцл зары эюрцнмяз.
Чыхдын сейранэаща мин щявяс иля,
Бу кюнлцмцн вяфадары эюрцнмяз.
Вядя вериб мяндян узаг эязяним,
Мяълис гуруб сюзц-сюзя дцзяним,
Мян неъя шад олум, неъя бязяним,
Эцлшянимин
хан
сярдары
эюрцнмяз.
Хатун дейяр, эюрян эюзцм аьлайыр,
Диндирмяйин, дилдя сюзцм
аьлайыр,
Айрылыгдан ъанда дюзцм аьлайыр,
Дюзцлмяздир,
кюнцл
йары
эюрцнмяз.
Азафлы сазы чалыб еля йана-йана
охуйурду ки, бцтцн мяълис ящлини вяъдя,
щейрятя эятирмишди. О, Хатунлу бир алямдя
иди. Шаир гялби сюзля долмушду. Шяйирдиня
ишаря етди ки, дяфтяр-гялям эятирсин, дедийини
йазсын. О, сазы синясиня басыб, эюряк
бядащятян неъя деди:
Эял пяришан олма, вяфалы Хатун,
Сяндян айры цз эцлмяздир, цз
эцлмяз.
401
Дцшяндя йадыма йаныр щяйатым,
Йар щясряти дюзцлмяздир,
дюзцлмяз.
Мян ашигям дийар- дийар эязярям,
Саз тутубан сюзц-сюзя дцзярям,
Хяйалымла ъан евими бязярям,
Сянсиз мисрам дцзцлмяздир,
дцзцлмяз.
Вясфини ейлярям мин айа, эцня,
Айрылыг салмасын ешги дцйцня.
Азафлынын щаким олдун кюнлцня,
Гялбим сяндян цзцлмяздир,
цзцлмяз.
Сюз тамам олду. Мяълис ящли йербяйердян
«Саь ол, ашыг, Аллащ сянин муразыны версин»,
- дедиляр. Мяълис гуртарандан сонра Азафлы
Хатуна йаздыьы мяктубу Ханлара вериб деди:
- Апар мяктубу йола сал, эял.
Бяли, Азафлы еллярин той-дцйцнлярини
беля йола верирди. Онун сяси-сядасы, ешги,
севдасы бцтцн мащала йайылмышды. Бир эцн
йеня устады Йусифля тойдан евя гайыдырды.
Йолда устады деди:
- Оьлум, даща бясдир, эет юз тойуну
ейля,сонра да еллярин тойуну едяк. О сянин
йолуну эюзляйир, эюр нечя вахтлар эялиб кечи,
эюр ананы разы сала билирсянми?
Азафлы деди:
- Устад, анам Хатуна разылыг вермяйинъя,
евлянмяйяъям.
402
Онлар евя эетдиляр. Бир гядяр
динъялмишдиляр ки, ана деди:
- Оьлум, Молла Ящмяд сяни ахтарырды.
Уста Йусиф деди:
- Эюрян нийя ахтарыр, той вар ки?
Бу вахт анасы Азафлыйа деди:
- Юзц дя чох щирсли иди, бир мяктуб вериб,
ал оху, эюр ня йазыб?
Азафлы иля устады мяктубу охудулар.
Эюряк Молла Ящмяд ня йазыр:
Ня мцддятдир чалышырсан сюз
цчцн,