Гронкі гневу

— Ага, мне тая ноч таксама як непагодлівая была, — сказаў Том. Яны ехалі ўсё далей і далей па шырокай шашы. Ад цеплаватых сонечных промняў па крыху астылым целе прабягалі дрыжыкі. — А раніцамі пачынае ўжо пашчыпваць. Хутка ўжо зіма. Хоць бы трохі грошай зарабіць да халадоў. Зімой у палатцы не пасядзіш.

Маці ўздыхнула, падняла галаву.

— Том, — сказала яна, — зімой трэба жыць у доме. Разумееш? Руці яшчэ нічога, а Ўінфілд зусім стаў слабенькі. Да прыходу дажджоў у нас павінен быць дом. У гэтых краях, кажуць, як з вядра лье.

— Знойдзем домік, ма. Ты не хвалюйся. Будзе табе дом.

— Абы дах над галавой быў і падлога пад нагамі, каб дзеткі не на голай зямлі спалі.

— Пастараемся, ма.

— Больш я даймаць цябе не буду.

— Зробім, ма.

— Мне проста іншы раз страшна робіцца. Усю храбрасць сваю губляю.

— Нешта не бачыў я, каб ты яе калі-небудзь згубіла.

— Начамі бывае.

Недзе наперадзе пачулася рэзкае шыпенне. Том моцна абхапіў рукамі абаранак руля і да канца націснуў на тормаз. Грузавік здрыгануўся і стаў.

— Ну вось і ўсё, — уздыхнуў Том і адкінуўся на спінку сядзення.

Эл выскачыў з кабіны і падбег да пярэдняга правага кола.

— Цвік! І які вялікі!

— Чым залатаць ёсць?

— Няма, — адказаў Эл. — Усё чыста ў ход пусцілі. Гума дык ёсць, а клею няма.

Том глянуў на маці і сумна ўсміхнуўся:

— Не трэба было табе пра свой даляр гаварыць. Мы як-небудзь і без яго адрамантавалі б. — Ён вылез з машыны і падышоў да спушчанага кола.

Эл паказаў на доўгі тоўсты цвік, што тырчаў у сплюшчанай пакрышцы.

— Вунь які!

— Калі ва ўсім наваколлі ёсць хоць адзін-адзінюткі цвік, мы абавязкова напорамся на яго, — сказаў Том.

— Што-небудзь сур'ёзнае? — крыкнула ім маці.

— Не, не вельмі, а ўсё ж рамонт.

Усе саскочылі з паклажы на дарогу.

— Пракол? — запытаўся бацька, убачыў спушчаную шыну і замаўчаў.

Том папрасіў маці падняцца і дастаў з-пад сядзення бляшанку з гумай для латання камер. Ён разгарнуў палоску гумы, узяў цюбік з клеем і лёгенька сціснуў яго пальцамі.

— Амаль зусім пусты, — сказаў ён. — Можа, і хопіць. Ну добра, Эл, падкладзі што-небудзь пад заднія колы. Будзем падымаць дамкратам.

Том і Эл працавалі дружна. Падклалі камяні пад заднія колы, падставілі дамкрат пад пярэднюю вось, паднялі правае кола і знялі з яго праколатую шыну. Потым знайшлі дзірку на камеры, намачылі ў бензабаку анучку і працёрлі камеру на месцы праколу. Эл туга расцягнуў камеру на каленях, Том разарваў цюбік напалам, сцізорыкам наклаў на гуму тонкі слой клею і старанна размазаў яго вакол дзіркі.

— Цяпер няхай падсохне, а я пакуль што латку выражу. — Том падраўняў краі і скасіў кант сіняй латкі. Эл зноў расцягнуў камеру, і Том асцярожна паставіў латку. — Вось так. Цяпер пакладзі яе на падножку, а я прыпляскаю. — Ён нямоцна ўдарыў некалькі разоў малатком, потым расправіў камеру і ўважліва агледзеў краі латкі. — Ну вось! Па-мойму, вытрымае. Надзявай на вобад, мы яе напампуем. Твой даляр, ма, здаецца, уцалее.

Эл сказаў:

— Вось каб была ў нас запаска! Трэба мець запасную камеру, Том, і каб яна была ўжо на вобадзе і надзьмутая. Тады ніякі пракол і ноччу не страшны.

— Калі ў нас будзе столькі грошай, што хопіць на запасны скат, мы купім на іх кавы і мяса, — сказаў Том.

Рэдкія ў гэты ранні час машыны шпарка праносіліся па шашы, сонца ярчэла і пачынала мацней прыграваць. З паўднёвага захаду лёгкімі, як дыханне, павевамі дзьмуў пяшчотны ветрык, і горы абапал шырокай даліны ледзь праступалі праз перламутравы туман.

Том пампаваў камеру, калі на другім баку дарогі раптам спынілася легкавая машына, што ішла з поўначы. З яе вылез чалавек у светла-шэрым касцюме і пайшоў цераз шашу да грузавіка. Капелюша на ім не было. Загарэлы твар яго расплыўся ў белазубай усмешцы. На безыменным пальцы левай рукі блішчаў масіўны залаты пярсцёнак. На тонкім ланцужку, прычэпленым да камізэлькі, матляўся маленькі залаты шарык у выглядзе футбольнага мяча.

— Добрай раніцы, — ветліва павітаўся чалавек.

Том адарваў вочы ад ручной помпы, падняў галаву.

— Добрай раніцы, — адказаў ён.

Чалавек правёў пальцамі па падстрыжаных «пад вожык» крыху ўжо пасівелых валасах.

— Вы, можа, работу шукаеце?

— Канешне, шукаем, містэр. Пад усе масніцы зазіраем.

— Персікі збіраць умееце?

— Ніколі яшчэ не збіралі, — адказаў бацька.

— Мы ўсё ўмеем, — паспешліва прагаварыў Том. — Усё, што толькі ёсць, умеем збіраць.

Чалавек пакратаў пальцам залаты мячык на ланцужку.

— Дык вось, міль за сорак адсюль на поўнач колькі хочаце работы.

— Мы б з ахвотай папрацавалі, — сказаў Том. — Растлумачце, як туды дабрацца, і мы наўскач панясёмся.

— Кіруйце да Пікслі — гэта трыццаць пяць ці трыццаць шэсць міль адсюль, там павернеце на ўсход. Праедзеце міль шэсць і спытаеце ферму Гупера. Працы там хоць адбаўляй.

— Так і зробім.

— Можа, вы ведаеце, дзе яшчэ ёсць людзі, што шукаюць працу?

— Канешне, ведаем, — адказаў Том. — У лагеры каля Ўідпэтча такіх шмат знойдзецца.

— Пад'еду туды. Набраць многа можам. Дык не забудзьцеся — ад Пікслі на ўсход і так трымаць да самай фермы Гупера.

— Так і зробім, — паўтарыў Том. — Вялікі вам дзякуй, містэр. Нам праца да зарэзу патрэбна.