Иччи. Сибиэн. Абааы

Мустубут оолор киээ лыык курдук симсэ сытан арааы кэпсэтэн тахсарбыт. Кэпсэтии мэлдьи абааы туунан буолара. Араас нэилиэктэртэн мустубут буоламмыт, куоталаа-куоталаа ханна, хайдах срдээх абааы баарын лннэрэн, эбэн-сабан, суоу баар гынан кэпсэтэрбит, онон кииргэнэр курдук этибит.

Биирдэ итинник кэпсэтэ сыттахпытына, дьиэбит иэ эмискэ сырдаан клм гынна. Бары ойон туран тннгнэн крбппт, улахан мээчик саа уот Быараастыыр суолунан кыымынан ыыллан, ткнйэн харыйа ойуурга киирэн сттэ. Тиэрэ кр! Бары тыыммат буолан ыллыбыт. «Крдгт дуо?» – диэн токкоолоуу. «ткнк, кхт», – диэн сорохтор чуолкайдаатылар. «Олус абааыны кэпсэтэр сэттээх быыылаах, аны тохтотуоу», – диэн арыый улахаммыт Миитэрэй быаарда. Ити уот туох буоларын кыайан быаарбакка, ону-маны этэн кр-кр муннукка анньыллан тохтообуппут. Оччотооу оо ткнйэр чаылан туунан хантан билиээй? Кэтэспиппит, уот кэлин кэлбэтээ.

Кумааы уурар долбуур оосторго хаптаын наада буолбута. Иккиэ буолан тутулла турар этээстээх оскуола аттыттан лоуруой хаптаын сыыын аала барбыппыт. Бу киээ хараа буолуон аай иннинэ этэ. Кыбынан кэлэн иэн аыйах мастаах тумулга тохтообуппут. Табаарыым тохтуу тээт: «Чэ, барыахха», – диэн тиэтэттэ. Сирэйэ-хараа р туран хаалбыт. Мин киим куттаммыт дуу, ыалдьыбыт дуу дии санаатым. Кини хаамыытын нэиилэ ситэбин. Дьиэбит аттыгар аалан ат баайар трдгэр уурабыт. Сергей ииллээтэ: «Ылдьаа, иит эрэ, тыас баар, ол кл диэки, харыйаа», – диэтэ. Мин ииллээтим. Кылыр-кылыр гынар кэрэ тыас ииллэр эбит. Чуорааны быаынан охсорго маарынныыр. Кии куттанара суох дии санаатым. Уолум чугас кэлэн сибигинэйдэ: «Ойуун кыырар тыаа». Мин, дьэ, куттанным, куйахам крэргэ дылы гынна. Урут ойуун кыырарын крбтх буолан лыкынас тыаы эмиэ да итээйбэтим. Сергей оолорго киирэн сибис гынна быыылаах, бука бары сырсан тахсан ииттилэр, ойуун тааын тыаа диэн тойонноотулар. Бу киээ тыала суох уу чуумпу этэ. Ити тыас Тойбохой Бэрэтин диэки Таалалаахтыыр суолга тэн киирбит харыйа ойуур диэки ииллэрэ. Тыаыы хаалбыта, истэ сатаан баран киирбиппит. Бииги оччотооу муутах йбт итиннэ ойуун кмллэ сыттаа диэн санааттан ырааппатаа.

Ый курдук симсэн олорон баран, гс оолор кспттэрэ. Ыалбытыгар трт уол, биир кыыс буолан хаалбыппыт. Оччотооу оолор сиэрдэринэн аылыкпытын астанан, бэйэбитин крнэн, рэнэн, кн-дьылы бараан испиппит.

Сергей биикки Тойбохойтон отут килэмиэтир тэйиччи сытар Чуукаар диэн кл ууор-мааар ттгэр олорорбут. Сергей Иванов орто ууохтаах хатыыр, чинэччи соус тутта сылдьар, икки илин ээи тиистэрэ тэн тахсыбыт, хойуу хаастаах, кылдьыылаах киэ харахтаах, улахан эминньэхтээх кулгааа туора тахса сылдьан сарайан кстр, хара хааннаах, алтыска рэнэр уол этэ. Кини миигин, ыарыах киини, мэлдьи аына-харайа сылдьар буолара. Ксптн бииргэ рнэн, арыт сылаас буоллун диэн хоонньоон утуйарбыт.

Улуу ктп бырааынньыгар оччолорго рбл суох этэ. с кн рбл тбэспитинэн Сергейдиин дьиэбитигэр барбыппыт. Бииги суунан-тараанан, тото-хана кэии сиэн сынньаммыппыт. Кн ктппэккэ атынан аалан биэрбиттэрэ. Кэлбиппит уолаттар ааларын наадалаах туттар сэптэрин алдьаппыт оо курдук уку-сакы тутта сылдьар этилэр. Оскуола басты рэнээччитэ Тимофей, кстээх, сымса уол Миитэрэй урукку курдук рэн-ктн, оолору бэйэлэригэр биллибэт кнэн тмэ тардар крнэрэ спптн тута йдбппт. Сергейим: «Уолаттарбыт улаханнык иирсибиттэр быыылаах, туохтан буолуой?» – диэн ыйыталаспыта. Киээ утуйуох иннинэ, трдн хаалбыппыт кэннэ, дьэ кэпсээтилэр. «Эиги суоххутуна дьиктигэ тбээн олоробут. Кии кэпсиэн да санаата буолбат», – диэтэ Миитэрэй. «Дьиэбит абааыламмыт быыылаах. Таах сибиэ манна олорон. Атын ыалга крг сананан баран, куортаммын биэрбит буолан ксптм», – диэтэ Тимофей. Ыйыталаан, ыаахтаан билбиппит, дьыала маннык эбит.