Імя грушы

Колі соўнейка паднімаецца над бясплоцевым местам, яго спатыкае страх за ўсё, што рабілася летам бесканечнага быту на небе. Гэта няможна трываць, проста стаючы на замерзшых харкаўнях. Места і балота. Места ці балота? Сонца высіцца над дрыгвою, якая ня мерзне нават узімку. Я не ведаю. Я не старалася рахаваць. Думаць цяжка. Нейкая дакучлівая зялезка загразла ў галаве.

[не стае колькіх старонак]

[дата няведамая]

…умовіцца з цыганамі. Ніхто не спрыкмеціў, што я жанка. Не абмануцца б толька.

6 стычня, рок восьмы ад П.К.

У Лошыцкім сяле гоман, крык, ахвота;
Як у вуллі пчолы, гудзяць божы людзе,
Аслі не кірмаш там заўтрашнім днём будзе?
Чы яка нахальна прыспела работа?
А мо’а там вяселле? – Чы вяліка свята?
А мо’а нядзелька настане багата?

Не. Падрыхтовы да гуляў беларусінскіх. Жаніцьба Цярэшкі заўтра. Нехта пані Яродзкая з панам Прушыньскім пра ўсё дагавор трымалі, яго ж бо маетнасць тутака. Наскачуцца, напяюцца, гарэліцы нап’юцца, слёзаняк нальюцца. Абяшчаю.

7 стычня, рок восьмы ад П.К.

Рупота не рупіць. А прыемнасць – ці будзе?

9 стычня, рок восьмы ад П.К.

Усё, як і замеркавана. Абрад цягнуўся з песнямі і скокамі. Было досыць знаёмых дай незнаёмых людзёў, што вельма аблягчала справу, бо яны пярвей адно за другім сачылі, не чуўшы небяспекі.

Божа мой, галоўка баліць,
Як жа нам дзетак жаніць?

Смешна ў роце. Усе такія дарослыя, а бегалі, як фацэты-недалеткі, каб злавіць сабе парачку. Нячэсны, крукнуўшы паляпшонай медавухі, быў чыста амаруджаны і на спытанне “бацькоў” маўчаў, як баран перад гострай брамаю. Заставалася толька падляцець і, фіць спаднічку распусціла, забуськаць яго да паўсмерці, каб усе жахануліся ад такой нечалавечаскай любові. Ага. Клыкоўская, бы загідзілася ад гэтага відовіска. Сучка юрлівая. А колі з’явіліся цыгане, уся вечарына мала не абамлела. Хто-хто, а цыгане сваю справу знаюць добра. Іх майстэрства, а такжа птушкі масяндзовыя на іхных шапках зладзілі супоўнае астаўпяненне. Проста, як у Гегеля[10] – нямая сцэна. Толькі “барон” пахаджуе да прылепкі чыніць: што за зборы? што за песні? Колі хтось насмельваўся забурыць усіхнюю немату сваім вяканнем, ён таго ўмільг асаджаў, згадваючы Дзяніса Давыдава ў Гародні року 1812 і графа Пятра Талстога пад Вільняй у року 1831. Скуль такое ведаў халярун?! Амаўкалі, як мышы пад венікам. І тады загучэла спытанне на Ваяслава Баўта. Бальшыня, для сябе няўсведамкі, з аблёгкаю ўздыхнула (змаганцы, трасца іх!), а Боўт адзержыў “предписание” – извольте проехать. Той чытаў і ледзь хаваў усмішку. На паперцы быў ліст “ад Клыкоўскай”: ад’яжджай з імі, а я хутка буду. Во і ніякага супраціву. Я здагадвалася, што цыгане стануць тарнаваць hypnosis, каб дастаць барышу звыш маёй платы, таму нічога мнагацэннага з сабой не брала, а вушы ваткаю прыткнула, каб не так проста дзейнічала. Паехалі. Каб не здымаць усіхняга астаўпянення, я ў слязох запяяла:

Распусціла дзеўка стужку,
Копна чорных валасоў.
Дажыдае свайго дрýжка
З-за пагоркаў, з-за лясоў.

Не адна дурніца часам тым загаласіла. Хто тайна, хто яўна любоў да яго – акаянніка – маюць. Мужчыны кусіліся зладзіць пагоню. Смех адзін – шукаць цыган у полі! Дураччо. Цыгане не падманулі і ладунак даставілі куды трэба. У склепе канечне халаднавата, але ж можа ўрэшце крэвіцкая жрыца па дзелу шчупнуць салодкага мяса? Шчупую.

10 стычня, рок восьмы ад П.К.

Дураччо на дураччы і дурындамі паганяюць. Кантора піша і чытае, што пішуць іншыя, а галоўнае верыць напісанаму. Верыць, што бруковы хлопчык-пабягунчык можа прынесці просьбу аб вакацыях ад работніка гэтае канторы. Ідыётаў жа не пудзіць нічога – шлындаюць па паліцэйскіх часцях, слоўна яблычкаў маладзільных шукаюць. Да патрафляюць ім адно маласалёныя гурочкі. Кватэра Б. не мусіць пуставаць. Пераберамося пад пялюшкаю ночы. Стаўні глухенька закалоцім. Гуляйма ў гушкі, як чарналюд жартуе. Сюды, чы сунецца хтось?[11]

11 стычня, рок восьмы ад П.К.

Халерны заваротак. Добра ўсё паспела разыграць, удаючы кватэрную гаспадыню. Хаця і запыхалася, але дала-такі гамяльчучцы ліста “ад Б.”. Вераць вар’яты. Але за стаўнямі, знача, не схаваешся.

15 стычня, рок восьмы ад П.К.