Քաջարի զինվոր Շվեյկի արկածները

— Ոչ մի «ինչ»,— պատասխանեց Շվեյկը։— Ես տասնմեկերորդ երթային վաշտի հանձնակատարն եմ և հենց նոր հեռախոսով խոսում էի պարոն օբեր-լեյտենանտ Լուկաշի հետ, որն ասաց. «Տասը շարքային զինվորի հետ վազքով մարշ դեպի պահեստ»։ Եթե չգնաք, պարոն դասակապետ Ֆուքս, ես կվերադառնամ հեռախոսի մոտ։ Պարոն օբեր-լեյտենանտը պահանջում է, որ ինչ էլ լինի՝ գնաք։ Ոչ մի առարկություն չի կարող լինել։ «Հեռախոսային խոսակցությունը,— ասում է պորուչիկ Լակաշը,— պետք է լինի պարզ և հակիրճ»։ Եթե դասակապետ Ֆուքսին ասված է գնալ, ապա դասակապետ Ֆուքսը պետք է գնա։ Այդ հրամանը ձեզ համար ինչ-որ զևզեկություն չէ, որով զրաղվում են որևէ մեկին ճաշի հրավիրելիս։ Զինվորական ծառայության մեջ, մանավանդ պատերազմի ժամանակ, ամեն մի հապաղում հանցագործության է։ «Եթե այդ դասակապետ Ֆուքսը ձեր ասելուն պես չգնա, հեռախոսով ինձ հայտնեցեք, և ես նրա հախից կգամ։ Ես դասակապետ Ֆուքսի թոզը քամուն կտամ»։ Երևում է, սիրելի՛ս, դուք պարոն օրեր-լեյտենանտին լավ չեք ճանաչում։

Շվեյկը հաղթականորեն նայեց ենթասպաներին, որոնք նրա ելույթից զարմացել և իրենց ոչնչացած էին զգում։

Դասակապետ Ֆուքսը ինչ-որ անհասկանալի բան մրթմրթաց և արագ քայլերով հեռացավ։ Շվեյկը նրա հետևից գոռաց.

— Ուրեմն, կարո՞ղ եմ պարոն օրեր-լեյտենանտին զանգահարել, որ ամեն ինչ կարգին է։

— Տասը զինվորների հետ անհապաղ կլինեմ պահեստում,— պատասխանեց դասակապետ Ֆուքսը, արդեն մոտենալով բարաքին։

Իսկ Շվեյկը, ոչ մի խոսք չասելով, թողեց հեռացավ, թողնելով ենթասպաներին, որոնք շշմած էին դասակապետ Ֆուքսից ոչ պակաս։

— Սկսվո՜ւմ է,— ասաց կարճլիկ կապրալ Բլաժեկը,— ունեցած-չունեցածներս պետք է կապկպենք։

Շվեյկը վերադարձավ տասնմեկերորդ երթային վաշտի գրասենյակը։ Նոր էր նա ծխամորճը վառել, երբ հեռախոսի զանգը հնչեց։ Շվեյկի հետ նորից խոսում էր պորուչիկ Լուկաշը։

— Որտե՞ղ եք թրև գալիս, Շվեյկ։ Արդեն երրորդ անգամն է, որ զանգահարում եմ, և ոչ ոք չի պատասխանում։

— Փնտրում էի, պարոն օբեր-լեյտենանտ։

— Հը՞, արդեն գնացի՞ն։

— Իհարկե, գնացին, բայց չգիտեմ այնտեղից եկե՞լ են։ Մեկ էլ վազ չտա՞մ։

— Դասակապետ Ֆուքսին գտա՞ք։

— Գտա, պարոն օբեր-լեյտենանտ։ Սկզբում նա ինձ ասաց «ի՞նչ», բայց երբ նրան բացատրեցի, որ հեռախոսային խոսակցությունը պետք է լինի հակիրճ և պարզ․․․

— Հիմար-հիմար մի խոսեք, Շվեյկ․․․ Վանեկը դեռ չի՞ վերադարձել։

— Չի վերադարձել, պարոն օբեր-լեյտենանտ։

— Այդպես մի բղավեք հեռախոսափողի մեջ։ Չգիտե՞ք, թե հիմա որտեղ կարող է լինել այդ նզովյալ Վանեկը։

— Չգիտեմ, պարոն օբեր-լեյտենանտ, թե որտեղ կարող է լինել այդ նզովյալ Վանեկը։

— Նա գնդի գրասենյակում է եղել, բայց ինչ-որ տեղ է գնացել… Գնացեք այնտեղ նրա մոտ, Շվեյկ, և ասացեք, որ անմիջակես գնա պահեստ։ Եվ հետո, անմիջապես գտեք կապրալ Բլաժեկին և ասացեք, որ Բալոունին անհապաղ արձակի, և Բալոունին ուղարկեցեք ինձ մոտ։ Խոսափողը կախեցեք։

Շվեյկը ձեռ ու ոտ ընկավ, գտավ կապրալ Բլաժեկին և նրան հայտնեց պորուչիկի հրամանը Բալոունին արձակելու մասին։ Կապրալ Բլաժեկը մրթմրթաց.

— Հենց որ նեղն են ընկնում, սկսում են վախենալ։

Շվեյկը գնաց տեսնելու, թե ինչպես են արձակելու Բալոունին, իսկ հետո ուղեկցեց նրան, քանի որ երկուսն էլ քայլում էին կանտինայի ճանապարհով, որտեղ Շվեյկը պետք է գտներ ավագ գրագիր Վանեկին։

Բալոունը Շվեյկին նայում էր ինչպես իր ազատարարի վրա և նրան խոստացավ, թե նրա հետ կկիսի այն բոլոր ծանրոցները՝ որ երբևէ տնից կստանա։

— Շուտով մեր տանը խոզ են մորթելու,— մելամաղձոտ ասաց Բալոունը։— Դու խոզի ո՞ր երշիկն ես սիրում, արյունով պատրաստա՞ծ թե առանց արյունի։ Ասա, մի՛ քաշվիր, ես հենց այս գիշեր նամակ եմ գրելու տուն։ Իմ այդ խոզը համարյա հարյուր հիսուն կիլո կլինի։ Գլուխը ոնց որ բուլդոգի գլուխ, իսկ այդ տեսակ խոզերը ամենից լավն են։ Այդպիսի խոզից մարդ վնաս չի տեսնի։ Խոզի այդ ցեղատեսակը, ախպերացու, մարդու ամոթով չի թողնի։ Վրան ութ մատ ճարպ կա։ Տանը լյարդաթոքի երշիկն ես ինքս էի պատրաստում։ Օր էր լինում, այնքան ֆարշ էի խպշտում, որ քիչ էր մնում տրաքեի։ Անցյալ տարվա խոզը հարյուր վաթսուն կիլո էր։ Ա՛յ թե խոզ եմ ասել,— հիացմունքով ասաց նա հրաժեշտ տալիս, ամուր սեղմելով Շվեյկի ձեռքը։— Իսկ ես նրան կերակրում էի միայն կարտոֆիլով և ինքս էլ զարմանում, թե ինչքան արագ է չաղանում։ Մի կտոր աղաջրի մեջ պահած ու տապակած վետչինա, հետը կաղամբ ու կարտոֆիլի կնեդլիկներ, վրան խորխոզի ցանած… Մարդ մատները կլպստի։ Դրանից հետո մարդ գարեջուրն էլ հաճույքով է խմում… Կյանք հո չի, իսկը դրախտ։ Մարդուս էլ ի՞նչ է պետք։ Եվ պատերազմն այդ բոլորից մեզ զրկեց։

Մեծամորուք Բալոունը մի խոր հոգոց քաշեց և գնաց դեպի գնդի գրասենյակը, իսկ Շվեյկը լորենիների հին ծառուղիով քայլերն ուղղեց դեպի կանտինա։

Ավագ գրագիր Վանեկը երանալից տեսքով նստած էր կանտինայում և իր ծանոթ շտաբի գրագրին բացատրում էր, թե պատերազմից առաջ էմալի և ցեմենտի ներկերի վաճառքից ինչքան կարելի էր շահել։ Շտաբի գրագիրը թունդ հարբած էր։ Ցերեկը Պարդուբիցիից եկել էր մի հարուստ կալվածատեր, որի տղան գտնվում էր ճամբարում, նրան մեծ կաշառք էր տվել և առավոտից մինչև կեսօր քաղաքում հյուրասիրել։

Հիմա շտաբի գրագիրը բոլորովին վհատված էր, որ ախորժակը կորել է, չէր կարողանում հասկանալ, թե խոսքն ինչի մասին է, իսկ էմալի ներկերին վերաբերող տրակտատին բնավ չէր անդրադառնում։

Նա զբաղված էր իր սեփական խոհերով և քթի տակ քրթմնջում էր, թե երկաթուղաճյուղը պետք է ձգվեր Տրեշեբոնից դեպի Պիլիգրիմով, իսկ հետո հետ դառնար։

Երբ Շվեյկը ներս մտավ, Վանեկը ջանում էր շտաբի գրագրին մի անգամ ևս թվերով բացատրել, թե մի կիլոգրամ շինարարական ներկից ինչքան էին վաստակում, մի բան, որին շտաբի գրագիրն անառիթ պատասխանեց.