Комплекси таълимӣ-методӣ: Экологияи муҳандисӣ

Як қисми ин маблағ ба буҷаи маҳаллӣ ва қисмми дигараш ба буҷаи ҷумҳуриявӣ ворид карда мешаванд. Як қисми дигари он барои ба ҳисобгирии шумора ва барқароркунии миқдори саршумори ҳайвонот сарф карда мешаванд. Дар Тоҷикистон замин моликияти истиснои давлат мебошад. Андози замин новабаста аз он, ки қитъаи замин ба истифодаи бемӯҳлат ё истифодаи якумра додашудааст, аз тарафи заминистифодабарандагон пардохта мешавад. Миқдори андози замин аз сифат ва мавқеи ҷойгиршавии он, арзиши кадастории он ва шакли истифодабарӣ аз 1 то 700 сомонӣ барои як гектар муқаррар гардидааст. Истеҳсолкунандагони маҳсулоти кишоварзӣ (шахсони ҳуқуқӣ ва хоҷагиҳои фермерҳо) ба супоридани шакли андози соддагардида гузаранд ва аз супоридани андози замин озод карда мешаванд. Барои истифодабарии маъдан иҷозатномаи махсус ва шартномаи байни истифодабаранда ва мақоми ваколатдор лозим аст. Бонус аз пардохти яквақта иборат буда, барои коркард ва истифодабарии сарватҳои маъмули умум роялти пардохт ткарда мешавад. Ҳамзамон Роялти барои НОБ-ҳо низ муқаррар мегардад, ки андозаи он 2,4 соминӣ барои 1 мегаватт-соат энергияи истеҳсолгардида мебошад.

9.4. Стратегия, барномаҳо ва нақшаҳои амал дар самти рушди устувор ва муҳити зист

Стратегияи миллии рушд то соли 2030, ки соли 2016 қабул гардидааст 3 сенарияро баррасӣ менамояд:

инерсионӣ (давом додани модели аграрии рушд),

индустриалӣ (амалигардонии лоиҳаҳои энергетикӣ ва инфросохторӣ),

индустралӣ-инноватсионӣ.

Дар Стратегияи рушд се қисм тадбиқ дида мешаванд:

1. Рушди иқтидори институтсионалӣ (системаи рушди идоракунии давлатӣ ва рушди

минтақаҳо),

2. Рушди иқтидори инсонӣ (маълумот ва илм, тандурустӣ, ҳифзи иҷтимоӣ, маданият ихтисори нобаробарӣ),

3. Рушди босифати иқтисодӣ (сохтори ҳақиқии иқтисодӣ, сектори молиявӣ, иқлими инвеститсионӣ).

Дар Тоҷикистон инҷунин стратегия қабул гардидааст, ки масъалаҳои муҳими гуногуни муҳити зистро дар бар мегирад, аз ҷумла Стратегияи миллӣ ва нақшаи амал оид ба нигоҳдорӣ ва истифодаи самараноки гуногунии биологӣ (қарори Ҳукумати ҶТ соли 2003, №392). Барномаи давлатии рушди ҳудудҳои табиии махсус ҳифзшаванда (қарори Ҳукумати ҶТ соли 2005, №79, Барномаи беҳтар намудани таъминоти аҳолӣ бо оби тозаи ошамиданӣ (қарори Ҳукумати ҶТ соли 2006, №514, Консепсияи миллӣ оид ба беҳтаргардонии партовҳои партовгоҳи коркари уран (қарори Ҳукумати ҶТ соли 2014, №505), Нақшаи миллии оид ба коҳиш додани оқибатҳои тағйирёбии иқлим (қарори Ҳукумати ҶТ соли 2003, №259), Барномаи давлатии омӯзиш ва нигоҳдории пиряхҳо (қарори Ҳукумати ҶТ соли 2010, №209), Барномаи давлатии рушди тарбия ва маърифати экологии аҳолӣ то соли 2020 (қарори Ҳукумати ҶТ соли 2015, №178), Барномаи реформаи секторҳои обӣ (қарори Ҳукумати ҶТ соли 2015, №791) ва дигарҳо. Барномаҳои маҳаллии рушди иҷимоӣ-иқтисодии ҳалли масъалаҳои экологиро дар сатҳи маҳалли дар бар мегиранд, аз ҷумла таъминот

Бехатарии радиатсионӣ – риоя намудани ҳудуди имконпазири таъсири радиатсия ба коргарони касбӣ, аҳолӣ ва муҳит бо об, муомилот бо партовҳо ва кабудизоркунӣ, вале онҳа на ҳамеша ҳадафи асосиро ифода менамоянд ва ба нақшаҳои миллӣ ва стратегияҳо алоқаманди доранд.

Стратегия ва накшаҳое қабул гардидаанд, ки ба таъмини иҷрои уҳдадориҳои аниқи байналмилӣ равона гардидаанд, мисол Нақшаи милли оид ба иҷрои уҳдадориҳо нисбати конвенсияи Стокголмӣ оид ба ифлоскунандаҳои устуворӣ органики (қарори Ҳукумати ҶТ соли 2007, №502) ва Нақшаи миллӣ оид ба кам намудани истифодаи моддаҳои вайронкунандаи қабати озон (қарори Ҳукумати ҶТ соли 2015, №643). Мақомотҳои давлатӣ дар самти ҳифзи муҳити зист ва самтҳо вабаста ба ҳолати муҳити зист. Масъалаҳои ҳифзи муҳити зист ва истифодаи сарватҳои табииро дар сатҳи олӣ Раёсати кишоварзӣ ва ҳифзи муҳити зисти Дастгоҳи иҷроияи Президенти ҶТ сарпарасти менамояд.

Барои таҳия ва пешбурди сиёсати давлатии экологӣ дар соҳаи ҳифз ва истифодаи табиат, Кумитаи ҳифзи муҳити зисти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мақомотҳои маҳаллии он (қариб ҳазор нафар кор мекунад) ҷавобгӯй мебошанд.

Кумитаи ҳифзи муҳити зист ба инҳо ҷавобгӯй мебошад:

назорати давлатии истифода сарватҳои табиӣ ва ҳифзи табиат,

таҳияи лоиҳаҳои қонунҳо ва санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ вобаста ба масъалаи ҳифзи муҳити зист, ҳамзамон лоиҳаҳои барномаҳо,

стратегия ва нақшаҳои амали миллӣ оид ба ҳифзи муҳити зист, истифодаи самарабахши табиат ва амалигардонии он,

таҳия ва тасдиқ намудани меъёр ва қоидаҳо дар соҳаи ҳифзи муҳити зист,

тартиб додани маълумотнома ва ҳисоботи миллӣ оид ба муҳити зист,

ташкил ва гузаронидани экспертизаи экологӣ,

ташкил ва гузаронидани мониторинги экологӣ,

додани як миқдор намудҳои иҷозатнома ва иҷозат,

муқаррар намудани меъёру квотаҳо барои истифодаи сарватҳои табиӣ,

муқаррар намудани меъёри пардохт барои ифлоскунии муҳити зист ва муомилот бо партовҳо,

тартиб додан ва ҷорӣ намудани реестри манбаҳои ифлоскунӣ ва моддаҳои ифлоскунанда,

идоракунии фонди экологӣ,

маълумот ва маърифати экологӣ,

ҳамкории байналмилалӣ дар самти ҳифзи муҳити зист.