Кырыыстаах таас

Кылгастык тохтоон ылбыт сиккиэр тыал эмиэ крэн кэллэ. Бориска эргиллэн крд. Киээрбит кн чараас рмэ былыт быыынан лбрн кстр. «Маын кттн тэрдэ, сотору хаарын аалара буолуо» диэн Бориска сылыктыы олордо. Бу кии, омос крдхх, харса суох тыллаах-стх да буоллар, ис санаата киэ, олохтоох этэ. Бачча ыраах сир ууга дойдуга тэбиллэн баран, олохтоох дьону-сэргэни кытта бодоруспакка эрэ тыыннаах хаалар кчмээйин йдрэ. Хаар тн иннинэ Сэйимчэээ бара сырыттахтарына сатаныыы. Онно билэр киилэрэ диэн Миитэрэй эрэ баар. Кини н олохтоохтору кытта чэйдэрин, табахтарын дуомун аска эргитэн кр этилэр. Атын билэр киилэрэ Лкй Лгнтй баар да, соотоун ойуччу олорор. Ойууннаахтар, кинээстээхтэр дииллэр. Олор хайдах сыыаннааллара биллибэт. Кэлии, туора омук дьонун, бука, туораталлара буолуо. Хайа кыалларынан чгэй сыыаны олохтуохха наада.

Сафейка маын дьиээ таста. Аыйах саалаах, лээ-хамнаска кыайыгас, судургу доорун Бориска сблр. Сафей Гайфулинныын кинилэр эт саастыылар. Отут биэстэригэр сылдьаллар. Дьиэр, Сафейка курдук лэит, киниэхэ бэриниилээх дооро суоа буоллар, Бориска бачча ыраах дойдуга соотоун кэлбэтээ чахчы. Билигин т да быстан-ойдон сырытталлар, кэм иккиэ буоллахтара дии, хардарыта йнсэн сылдьыахтара. Лкй оломун таыгар биэс-алта сиринэн дьлтэ хаан сууйдулар да, мэлийдилэр. Бэрт аыйах, кии хараар кстр-кстбэт кмс «суолун» эрэ буллулар. Хомойбуттарын иин, хайыахтарай, ол оннугар Сиридикээн бэйэтин хочотугар кмс суоа билиннээ дии. Билигин ханна эрэ салаа рэххэ тххэ наада.

7

Лкй хаста дааны кырынан Туранаах рйэтин трдттэн лрбт икки чубукутун этин таста. Кн аайы хаар эрэ тн иннинэ р чубуку эбэтэр кыыл таба туустаах буору салыыр сирдэригэр кэтээн, ст-трт кыылы охторооччу. Быйыл хайа да дьыллааар эрдэ бултаата. Ол эмиэ туспа трттээх этэ. нр нууччаларга сылдьан кэлиэиттэн ылата Лкй хайдах эрэ уларыйбыт крнэээ. Санаатыгар санаа, тбгэр тбк эбиллэн солото суох курдук сылдьар. Бэйэтэ дааны ср, олох биир сиргэ тэийэн турбат да, олорбот да буолан хаалла. Ону Алааппыйа бэлиэтии кр охсон этэн турардаах:

– Хайа, Лгнтс, туохтан бу туоххаыйды? р аанньа ааабат, олоро, сынньана да тспэт буоллу? – диэн.

Лкй ону куолутунан истэн эрэ кэбиспитэ. Бориска кэпсээнэ кини санаатын улаханнык аймаата. Били, сибэтиэй таара кэриэтэ санаабыт кн ыраахтааыта айыыны-хараны кэриэстээбэт баайы эбит дии. Хайдах оннук дьон хаанын халытарга хара дьайдаах ыйаахтары биэрэрэ эбитэй? Кии итээйиэн айыыргыыр суола. Ол эрээри сиргэ-дойдуга барытыгар тараммыт сураы суох оорбоккун. Ити Барыыска диэн уйан срэхтээх барахсан эбит. Кэпсииригэр хаана-сиинэ бэркэ алдьаммыта. Эгэ, илэ хараынан крбтгэр дэлэлээх аймаммыта, хараастыбыта буолуо дуо? Спк этээхтиир, оннук харыстаабакка кыргар буолтарын кэннэ туох иин баран сэриилэиэй? Туох иин… бээ-бээ, арба ыраахтааы суола диэн харчынан тээн тэрбит сурахтаахтара. Кини сс тл илик ээ. Хайыах баайытай? Дьиэ, этинэн, арыынан тлр кыахтаах. Ону биэриэн билигин срээ баарбат буолла. Оттон биэримиэн куттанар. Бээ, дьэ, бэйэлэрэ кэллэхтэринэ крлл дии саныыр. Кини Сэйимчэээ барыа суоа. Ол оннугар Лкй билигин Сиридикэээ бараары тэринэр. Ампаарыгар киирэн ыйанан турар этин астыммыттыы кртэлээтэ. Илии тастаах икки улахан бууту арааран ылан, эр-биир ыаранатан крд. Арааа, балтараалыы эрэ бууту аннынан тардыыыктар. Тахсан бэрэмэдэйин кичэйэн тэбээн киирдэ. Этин угуталаан тииликтэрин бэркэ дьаныан тистэ. Сргэтэ улаханнык ктллэн, биир кэм мичээрдиир. Бэрэмэдэйин бэлэмнээн баран дьиээ киирдэ. Ол киирбитэ Алааппыйа кнск чэйин тарда сылдьар эбит.

– Хайа, бу туохтан кнньрэн уоу ыпсыбат буолла? Кэл, чэйдээ. Ханна бараары тэринни?

– Били, нууччаларга кыра эт илдьэн биэриэм этэ. Быстардахтара буолуо.

– Ээ, эрэйдээхтэри. Арба нр кэпсээти этэ дии? Илдьэн биэрдэргин абырыа этэ буоллаа дии. Хата, били, кмстэрин хайдах крдллэрин крр эрэ.