Кырыыстаах таас

Икки ыыыр аттаах кии Сиридикээни танары айаннаан иэллэр. Инникитэ чоккуруос харахтаах, хара элэмэс акка нксчч олорбут кыра хатыыр оонньор икки ттн лбдчч кртэлиир. Иэдэин этэ уостан, икки омурда хапсыйбыт. Энньэйбит уун сыааын аннынан крэсийбит сэпсигир бытыктаах. Ээрин ттэ бтэн, лаыыр курдук хара сарыы буолбут арбааын, иин тгэинэн тирбээ быанан бобо тардыммыт. Сотору-сотору куобах чомпойун р анньынан, бакыр ууох тарбахтарынан тбтн тарбаммахтыыр. Иккиэ, Сиидэр кинээс сылгыыта Миитэрэй, манайгы ат кэнниттэн олук ктээн иэр маан аты мииммит. Хайа тэллэинээи тумус тыа эргииригэр саа охсуллубут тээн турарын соуйа крдлэр. Суолтан туораан, дьиэни эргийэ хаамтардылар. Дьиэ таыгар кии хараар быраыллыахха айылаах туох да кстбэт. Аан баттатыылаах. Ол кэннигэр истиэнээ тимир крдьэх йнн турар. Кыс маска аыйах кураанах дл кыстана сытарыттан, биирдэстэригэр тэрээк сгэ батары охсуллубут.

Салаа рйэни р икки уллуах кэтитэ киэ чигдитийбит орох суол оойор. Суолу батыстылар. Толору биэс уон сааан сири бара иликтэринэ, рйэ кытыытыгар хаарынан брллбт икки чмх буор рлн сытарын крдлэр. Аттыгар кэлэн икки дири иин айахтара ооон сыталларын крн, оонньор мрэн бабыгыраата. Туох суолталаах ииннэр буолалларын таайа сатаан, кыайан быаарбатылар. Суолларын салгыы батыстылар. Эмиэ хаарынан брллбт чмхтр, чрэ ооспут ииннэр кннлэр. Тэйиччи сс икки чмх харааран сытар. Буордара саа тааарыллыбыт. Мэктиэтигэр буруолуурга дылылар. Ханна эрэ сир анныгар тугу эрэ охсуолуур бтэи тыас иилиннэ. Оонньор соуйан ньолох гынна. Атын тохтотон бэргээтин хаас кулгааын сэгэтэн, тыас хоту инэйэн олорон сэрэхэдийбиттии ииллээтэ. Иччитэ суох харахтара мээнэнэн килэнэстилэр. Ону крн Миитэрэй иигэр клэ санаата да, таыгар биллэрбэтэ. Кини бу ииннэри т да манай крдр, кимнээх лэлииллэрин сэрэйэр. Былырыын кттэн ыла татардары крс илик. Бу ойууну кытта аараттан ыла аргыстаан иэр. Сиридикээн баыгар Хоболоох трдттэн кн тахсыбыт эбээннэргэ Миитэрэй басты тордохторугар ктн тсптэ, оонньор саардыы аай кыыран бппт этэ. Ыалдьыбыт дьахтар тыынын арааччылаан, маанылатан, аыы-сии олороро. Миитэрэй киирбитин крн рэ тсптэ. «Аргыстаыахпыт» диэн быаччы сдйэн кэбиспитэ. Ойуун ииллээн кр-кр, атын аргыый тыас хоту хаамтарда. Чугааатылар. лэс айаын курдук, кытыылара кырыарбыт икки кэккэлээ иинтэн итии салгын бургучуйар. Оонньор ыйытардыы Миитэрэй диэки эргилиннэ. Анарааыта тугу да билбэтэхтии саннын ыгданатта. Оонньор чугаыан саараата. Бэргээтин кулгааын иккиэннэрин аан, айаын атан, ииллээн олордо. Ол икки ардыгар бтэи кс тыаа тииргээтэ уонна тугу эрэ хадьырыйар тыас иилиннэ. Ойуун хараын ргэинэн р крн кэбистэ. Ата сиргэнэн туора ойуутугар, куааннык саа таааран кнээбитинэн тас уоратынан тоуу хаарга тиэрэ таылла тстэ. Хата, охторугар атаын тэиинигэр кэтэ биэрэн, ата биирдэ-иккитэ ойоот, тохтоото. Миитэрэй бастаан соуйан хаалан тугунан да кмлн билиминэ олорбохтоото. Онтон й ылан, ойутан кэлэн атыттан ыстанан тстэ. Бтнн хаар буолбут, клттн мхс сытар оонньору икки окумалыттан туруору тарта. Ойуун кутталыттан саата ииттэн тахсыбат буола бтхтээбит. Ити икки ардыгар чугастааы иин ииттэн сирэйдиин-харахтыын, таастыын-саптыын бтнн буор буолбут хара бэкир кии оростон оронон таыста.

– Бабат! Багдайа сытыйбыт баайы эбит дуу? Ктр тоо улаханай?!.. – оонньор сирэйин хаарын ньиккэринэ туран, туох эрэ атыа ктр санаабыта кии буолбутуттан кэээбит курдук буолла. Иинтэн тахсыбыт кии тааын-сабын тэбэнэ, хойуу бытыгыттан сыстыбыт буору-сыыы ыраастана турда. Ол эрэ кэнниттэн кэиэирбит куолаынан дорооболоон сдйдэ. Миитэрэйи билэн, сирэйэ сырдыы тстэ. Утары кэллэ.

– Кэпсээит?

– Бай, сахалыы саарар эбит дуу? – оонньор соуйан саа аллайда. Сэргээлээбит курдук буолла.

– Туох да суох. Эн тугу сээргиигин? – иккис иинтэн тахсыбыт Сафейка диэки чарапчыланан крд.

– Суох. Хайа, Миитэрэй, хантан иэин?

– Сылгыларбын кр сылдьабын. Бу кырдьаас эбээннэртэн иэр.

– Но, ол эбээннэр ханна баалларый?

– Сиридикээн баыгар бааллар, – Борискалаах Сафейка рбт курдук утарыта крсн кэбистилэр. Ойуун Миитэрэйдээх Борисканы уорбалаабыттыы кртэлээтэ. Бу дьон урут билсиспиттэрин кппэтэх быыылаах.

– Туох ииннэрин хастыгыт?

– Бу аата, кырдьааас, бииги кыыл кмс крдбт.

– Кыыл кмс да?!. – ойуун истибитин итээйбэккэ иккиин ыйытта. – Ол сээбэс манна скээбитин эиги хантан билэн бачча элбэх иини хастыгыт?

– Кыыл кмс сир рдгэр сыппат ээ. Сир анныгар баар. Т элбэх иини хааын да, соччонон элбэх км булаын, – Сафейка бу оонньор тойомсуйардыы туттан-хаптан саарбытын сблээминэ, хадьар соустук хардарда.

– Таах сири-уоту алдьаппыккыт. Бу дойду кыыл кмс скр-трр сирэ буолбатах.

– Манна кыыл км урут булан тураллар. Ол иин лэлиибит, – Бориска кмскэнэрдии аргыый саарда.

Лкй Лгнтй быаас кыыл кмс булан, ханнык эрэ атыыыкка атыылаабытын оонньор истибитэ. Онно сылдьыспыт илэчиискэлэр кэлбит буоллахтара диэн сэрэйдэ.

– Кмс буллаххытына, атыттар эмиэ суудайыахтара. Эиги хантан кэлбиккитий да, эрдэтинэ ол диэки кэбэлийбиккит ордук буолуо.