Кырыыстаах таас

Кн дьааыгырыыта Лкй Сиридикэээ, урут кмс булбут оломугар, кэллэ. Хайдах эрэ бу сирэ кини хараар кэрэтийэн кннэ. Урут атын мииммитинэн кэстэрэн туоруур бэйэтэ бу сырыыга атыттан тстэ. Тоо сатыылаабытын бэйэтэ дааны йдбкк хаалла. Уу улаханнык тспт. Аатын эрэ сыккырыыр. Баар, эмиэ туох эмэ кстрй диэбиттии Лкй туораан иэн, уу тгэин кыастаста. Ол аайы бу сырыыга туох да кылабачыйары таба крбт. Атын сиэппитинэн кмсчттэр хойгуонан бырааттаммыт алыыларыгар тиийдэ. Ол тиийбитэ чугас-чугас хаыллыбыт окучахтар чрэн кннлэр. Лкй хас да окучаы кэрийэ хаама сылдьан йн кртэлээтэ. Ол кэрийэ сылдьан иигэр лэ да бн крсбттэр диэтэ. Уот оттон ириэрэ-ириэрэ хаспыттар дии. Чоун, ситэ умайбатах мастарын биир сиргэ чмхтбттэр. Бу тоо бачча элбэи хаспыттара буолуой уонна тоо диринэрэй. Арааа, балтараалыы, иккилии сааан баар быыылаахтар. Кмс булбут буоллахтара дуу? Хайа оттон тааарбыт буордара ханнаный? Лкй муодараан тула крд. Суох. Окучахтар тастарыгар барбах манай сыппыт суолларын омооно эрэ баар. Лкй ити мунаарбыт ыйытыытыгар кыайан харда булан ылбакка тэпсэнээмэхтээн баран, элбэхтэ кии сылдьан тэпсиллибит ыллыгын батыста. Барбахтыырын кытта Муур рйэ трдгэр саа тээн дьиэ кннэ. Турбаттан буруо бургучуйар. Дьиэ таа им-дьим. Лкй атын аан аттынааы тииккэ баайда. Бэрэмэдэйин скптнэн дьиээ ктн тстэ.

– Дьэ, Лгнтй, оруобуна бараары олордохпутуна кэлли. Ботуокабытын хааланан адьас аттанаары бэлэмнэнэн олоробут. Сарсыарда эрдэ туран Сэйимчэээ айанныахтаах этибит. Хата, эн бэркэ баттаа кэлли. Бииги кыалабытын хантан билли? – Бориска ртттэн хойуу хара бытыгын быыыттан айаа оойон кстбтн, Лкй тоо эрэ били чрспт ииннэр айахтарыгар маарынната крд.

– Ээ, оттон нр кэпсээбиккитин истэн, быстаран эрдэхтэрэ диэн сэрэйбитим.

– Дьэ, улахан махтал. Оччоо Сэйимчэээ барарбытын тохтотобут. Хата, улаханнык тымныйа илигинэ, бу кннэргэ хостообут кумахпытын сууйан кэбииэхпит.

– Ити срдээх да дири окучахтары хаспыккыт. Тугу эмэ буллугут дуо? – Лкй хойуу чэйи итиилии алтан куруускаттан сыпсырыйа олорон ыйытта.

– Мэлийдибит. Сиридикэээ бэйэтигэр, арааа, кии эрэйэ тиллэр кмэ суох быыылаах. Ол иин бу салаа рйээ сир уларыйдыбыт.

Лкй саарбата. Куруускалаах чэйин ситэ испэккэ остуолга уурда. Бу дьон мэлийбиттэригэр хайдах эрэ бэйэтин буруйдаах курдук сананна. Сатана тааа оттон хантан ойо ыстанан кэлэн кини хараар кстбтэй? Туох барыта аргыстаах, рдээх-срктээх буоларга дылы этэ дии. Хайдах кини ала-чуо соотоун сыппытай? Аны атын сири крдрбт диэн дьонум уорбалыыллара дуу? Лкй кыбыынна. Мэктиэтигэр сн клнэ бычыгыраан тахсыбытын ытыын тилэинэн туора соттон кэбистэ. Мух-мах баран, дьонун хараын таба крбкк олордо.

Бу оолуу ыраас, кн срэхтээх, б-таа крнээх киини Бориска манай билсиэиттэн сблээбитэ. Кини сэмэй, холку крэ, олохтоох сымнаас тыла- кинини уолууйбат, бэйэтигэр эрэмньилээх крнрэ. Ол бэйэтэ бу бииги кыалабытын ллэстэн, сс бэйэтин сэмэлэнэ олордоо. Бориска ыалдьытын ис санаатын т крн аына санаата.

– Лгнтй, кыыл кмс гс сырата, й-санаа алдьаныыта суох кстбэт. Ону бииги йдбт. Ити улахан рээр суоун иин, кини салаа рйэлэригэр хайаан да баар буолуохтаах. Ону биирдэ таба тайанан булар кытаанах буолааччы. Билигин бу тээммит турар рйэтигэр лэлиибит. Манна булбатахпытына ууоргу утары салааа тахсыахпыт. Онон тулуур, элбэх сыра эрэйиллэр.

– Дьэ, буоллаа. Эиги идэлээх дьон билэн эрдэххит. Туох лгэр суолталаах таас буолан, дьон-сэргэ клнэ итиччэ тохтон эрдээ буолла?

– Суолтата диэн баай, киэргэл эмэгэтэ ини. Атыттар кдьстэрэ кэм биллэр ээ. Тимиртэн холобур сгэ, быах, сэп-сэбиргэл оостоун. Алтаны иит-хомуос, боробулуоха буолар. Оттон км диэн ааардас ымсыы, сор-му, лр-алдьатыы эрэ ээрдээх баайы. Бииги эмиэ киниттэн сылтаан тэлэийэн сырыттахпыт эбээт, – Бориска клэ-рэ олорбут бэйэтэ, стн санаабыттыы хаана-сиинэ ыараан, тыйыыран барда. Ону крн Лкй ыйыппытын кэмсиннэ. Крдхх, кырдьык, кн сардаатыныы килбэчинээн, сиэдэрэй таас киэргэлгэ туттуллумуна. Ол эрээри кини бу дьоо тоо срэх бааа, олох эрэйэ буолан ээрдэспитин сатаан йдбт.

– Кырыыстаах таас сиэдэрэй нэн сиртэн хостонор баай хайа да крнэээр урут дьон хараын абылаабыта, – Бориска Лкй санаатын таайбыттыы салгыы саарда. – Быдан былыргыта кии аймах туттар сэбэ-сэбиргэлэ сс таас эрдэинэ, кинини рэхтэр кытыыларыттан, таас харгылартан гстк булаллара . Оччолорго сир рдгэр ыылла сытар кмс дэлэй буолуохтаах. Кинини бастаан с иитэр кс омуктар булбуттар. Ол йднр. Мэччирэнээх сирдэри батыан, хочоттон хочоо, рстэн рскэ к сылдьан, кинилэр килбэчигэс кэрэ нэн оонньуур тааы ылан киэргэлгэ тутталлара. Кэнники харчы оостор буолбуттар. Онон былыр йээ сир рднээи кыыл кмс хомуллан бппт. Кэнники сир анныттан хостуур идэлэммиттэр. Нуучча сиригэр кинини хойут булбуттар. Манайгы балысхан км бииги трбт дойдубутуттан, Уралтан, хостообуттара. Билигин дааны хостууллар.