La Majstro kaj Margarita

гармониках и пляшущих камаринского на

эстраде. Фокусника-саламандру, не сгоравшего

в камине... И во второй раз силы ее стали

иссякать.

— Последний выход, — прошептал ей

— La lasta apero, — zorgoplene flustris al ŝi

озабоченно Коровьев, — и мы свободны.

Kerubjev, — kaj ni estos liberaj.

Она в сопровождении Коровьева опять

Akompanate de Kerubjev ŝi denove estis en la

оказалась в бальном зале, но теперь в нем не

balsalonego, sed nun oni ne dancis ĉi tie, la

танцевали, и гости несметной толпой

nenombreblaj gastoj en amaso interpremis sin inter

теснились между колоннами, оставив

la kolonoj, lasante libera la centron de la salonego.

свободной середину зала. Маргарита не

Margarita ne rimarkis, kiu helpis ŝin suriri la

помнила, кто помог ей подняться на

podion, altiĝintan meze de la libera spaco. Kiam ŝi

возвышение, появившееся посередине этого

sur ĝin ekpaŝis, kun miro ŝi aŭdis horloĝon sonigi

свободного пространства зала. Когда она

la noktomezon, kiu ŝajnis al ŝi jam anataŭ longe

взошла на него, она, к удивлению своему,

pasinta. Je la lasta bato de la nevidebla horloĝo

услышала, как где-то бьет полночь, которая

granda silento falis sur la gastojn. Tiam Margarita

давным-давно, по ее счету, истекла. С

denove vidis Volandon. Li iris ĉirkaŭite de

последним ударом неизвестно откуда

Abadono, Azazello kaj kelkaj viroj similaj al

слышавшихся часов молчание упало на толпы

Abadono, nigraj kaj junaj. Nun ŝi rimarkis, ke vid-

гостей. Тогда Маргарита опять увидела

al-vide de ŝia podio estis pretigita alia, por Voland.

Воланда. Он шел в окружении Абадонны,

Sed li ĝin ne uzis. Margarita miris, ke ĉe sia granda

Азазелло и еще нескольких похожих на

elpaŝo en la balo li surhavis tion saman, kio estis

Абадонну, черных и молодых. Маргарита

sur li en la dormoĉambro. La sama malpura flikita

теперь увидела, что напротив ее возвышения

noktoĉemizo pendis sur liaj ŝultroj, la piedoj estis

было приготовлено другое возвышение для

en la samaj fortretitaj pantofloj. Li kunhavis

Воланда. Но он им не воспользовался.

spadon, sed tiun nudan spadon li uzis kiel

Поразило Маргариту то, что Воланд вышел в

promenbastonon, sur ĝi li sin apogis. Lametante,

этот последний великий выход на балу как раз

Voland venis al la podio, tie antaŭ li tuj aperis

в том самом виде, в каком был в спальне. Все

Azazello portante pladon, kaj sur la plado

та же грязная заплатанная сорочка висела на

Margarita vidis detranĉitan homan kapon kies

его плечах, ноги были в стоптанных ночных

antaŭaj dentoj estis forbatitaj. Plu regis la absoluta

туфлях. Воланд был со шпагой, но этой

silento, nur unu fojon interrompita per venanta de

обнаженной шпагой он пользовался как

fore, tute malkonvena sonoro, kian oni kutime

тростью, опираясь на нее. Прихрамывая,

aŭdigas per pordosonorilo.

Воланд остановился возле своего возвышения,

и сейчас же Азазелло оказался перед ним с

блюдом в руках, и на этом блюде Маргарита

увидела отрезанную голову человека с

выбитыми передними зубами. Продолжала

стоять полнейшая тишина, и ее прервал только

один раз далеко послышавшийся, непонятный в

этих условиях звонок, как бывает с парадного

хода.

— Михаил Александрович, — негромко

— Miliaelo Aleksandroviĉ, — nelaŭte diris Voland

обратился Воланд к голове, и тогда веки

al la kapo; la palpebroj de la mortigito leviĝis, kaj

убитого приподнялись, и на мертвом лице

Margarita ekskuiĝis vidante sub ili vivajn okulojn

Маргарита, содрогнувшись, увидела живые,

plenajn je penso kaj sufero. — Ĉio realiĝis, ĉu? —

полные мысли и страдания глаза. — Все

demandis Voland rigardante en la okulojn de la

сбылось, не правда ли? — Продолжал Воланд,

kapo, — la kapon fortranĉis virino, la kunsido ne

глядя в глаза головы, — голова отрезана

okazis kaj mi okupas vian loĝejon. Tio estas fakto.

женщиной, заседание не состоялось, и живу я в

Kaj la fakto estas la plej obstina afero en la mondo.

вашей квартире. Это — факт. А факт — самая

Tamen nun, plie ol ĉi tiu jam okazinta fakto, nin

упрямая в мире вещь. Но теперь нас интересует interesas la pluo. Vi ĉiam fervore predikis la дальнейшее, а не этот уже свершившийся факт.

teorion, ke post la fortranĉo de la kapo clisde la

Вы всегда были горячим проповедником той

trunko ĉesas la vivo en la homo, li iĝas cindro kaj

теории, что по отрезании головы жизнь в

eniras la neeston. Mi havas la plezuron deklari al vi

человеке прекращается, он превращается в золу antaŭ miaj gastoj, kiuj verdire estas pruvo pri alia и уходит в небытие. Мне приятно сообщить

teorio, ke via teorio estas solida kaj sprita. Cetere,

вам, в присутствии моих гостей, хотя они и

iu ajn teorio valoras la aliajn. Inter ili estas ankaŭ

служат доказательством совсем другой теории, la jena, ke al ĉiu estos laŭ lia kredo. Do, tiel estu!

о том, что ваша теория и солидна и остроумна.

Vi foriras en la neeston, kaj por mi estos ĝuo, trinki

Впрочем, ведь все теории стоят одна другой.

je la estado el la kaliko je kiu vi transformiĝas. —

Есть среди них и такая, согласно которой

Voland levis la spadon. Tuj la tegumentoj de la

каждому будет дано по его вере. Да сбудется

kapo malheliĝis kaj ŝrumpis, poste dispeciĝis kaj