Мядовы год

3 раніцы каля клуба пачалі збірацца па-святочнаму апранутыя калгаснікі. Іван Малёк нават абнавіў свой гальштук. Майсей Вухаед быў у новенькай афіцэрскай гімнасцёрцы, падпяразаны шырокім з бліскучай спражкай рамянём. Пажылыя кабеты ў шырокіх і доўгіх спадніцах, у зыркіх гарусоўках, а маладзіцы — у сукенках на гарадскі манер.

Пеўнем хадзіў каля маладзіц Павел. Ён быў у храмавіках, у белай кашулі, расхрыстанай на грудзіне. Павел паспеў перахапіць сто грамаў, і з яго расчырванелага твара не сыходзіла ўсмешка. Ад Паўла не адставаў Колька. Гальштук з залішне вялікім вузлом рабіў яго ненатуральна салідным.

Хлопцы падышлі да Кастуся.

— Камандуй, брыгадзір, каб пешшу. Тут якія тры кіламетры. А то пакуль тыя машыны пад’едуць, дык і дзень міне,— дыхаў перагарам Павел.

— А табе і праўда не пашкодзіла б праветрыцца,— засмяяўся Кастусь.

— Сёння, брыгадзір, я п’ю законна. I ты мяне не чапай.

Іван Малёк адчыніў акно ў клубе, паставіў на падаконнік радыёлу, уключыў яе на ўсю моц. Хутка ўтварыўся круг. Маладзіцы ганялі спадніцамі пыл.

— Станцуем, брыгадзір,— падышла да Кастуся Вера. Яна была ў чорнай кароткай сукенцы.— Ты ж некалі здорава ўмеў танцаваць. Ці жонкі баішся?

— Ды я развучыўся,— азірнуўся Кастусь на жонку.

— Не адрывайся ад мас,— крычаў Павел і цягнуў у круг Ліну.— Хоць раз патрымаюся за гарадскую талію.

Ліна вырвала сваю руку і моцна штурханула Паўла, адышлася ўбок і ледзь не плакала. Яе заўважыла Вера, кінула Кастуся і падбегла да Ліны.

Дзяўчаты кружыліся адна з другой, бо хлопцаў усім не хапала.

Раптам пад’ехалі тры грузавікі, упрыгожаныя лозунгамі і плакатамі. Шафёры памагалі жанчынам сесці, стараючыся употай ушчыкнуць каторую. Узняўся крык.

Машыны ціха крануліся. Дзяўчаты зацягнулі песню:

Распрагайце, хлопцы, коней

Ды лягайце спачываць…

Кастусь з Лінай стаялі каля самай кабіны. Спявалі разам з усімі. Кастусь падводзіў. Ліна ўпершыню чула, як хораша спявае яе муж.

— Хай чуюць, што нашы едуць,— крычаў Кастусь Майсею Вухаеду. На яго вачах блішчалі слёзы, пэўна, ад стрэчнага ветру.

У Якімаўскім лесе звярнулі на вузкую лясную дарогу і хутка спыніліся на паляне. 3 аднаго боку яе рос высокі сасоннік, а з другога — бярэзнік. Пад бярозамі ўжо стаяла сцэна, збітая з дошак, перад сцэнай — лаўкі. На сцэне — стол, накрыты чырвоным паркалем, крэслы. У засені дрэў спыніліся сельпоўскія грузавікі, згружалі буфеты. На адной машыне дзяўчаты ў белых халатах прадавалі марожанае. Ля машын таўкліся дзеці. На паляне і ў бярэзніку палілі кастры: ратаваліся ад машкары.

Вось з сасонніку вынырнула старшынёўская «Волга», а за ёй — аўтобус. На аўтобусе прыехалі шэфы з горада, прывезлі духавы аркестр. Ля сцэны заззялі трубы, па лесе разнесліся гукі марша. Людзі пацягнуліся сюды, дзе іграў аркестр. За сталом на сцэне селі старшыня, парторг, брыгадзіры, госці. Кулагін павіншаваў усіх са святам, а потым даў слова брыгадзіру Чыжэвічу, а за ім ужо Кастусю. Кастуся гэта крыху здзівіла, бо па ўсіх паказчыках яго брыгада была першая і яму трэба было рапартаваць першаму. Але калі старшыня стаў чытаць рашэнне праўлення, то ўсё стала ясна. Кастусёвай брыгадзе прысуджалася другое месца. Першае месца, вымпел і першая грашовая прэмія прысуджаліся чыжэвічавай брыгадзе.

I тут пачалося такое, чаго ніхто не чакаў. Здалося, што пачалі крычаць усе адразу. Да сцэны падбегла даярка Куліна:

— Няправільна! — крыкнула яна і аж пачырванела.

— Несправядліва! — пачуліся галасы.

— Які ты помслівы чалавек! — перакрыквала ўсіх Куліна.— Першае месца не брыгадзір заняў, а мы. Мы ўсе стараліся. Несправядліва робіш! А яшчэ і наш! Сорамна! Давай нам вымпел! Вымпел наш! Чуеш?..

Разам з усімі крычаў і Вухаед:

— Давай, старшыня, вымпел!

Кастусю было вельмі няёмка, што людзі з яго брыгады паднялі з-за прэміі такі гармідар, і ў той жа час радасна, што яны такія дружныя. Кастусь выбраўся з натоўпу. Ульяна стаяла крыху зводдаль ад грамады.

— Вось як яно, сынок…— усхвалявана сказала яна.

— Там перапіліся, ці што? — усміхнулася Ліна, калі да яе падышоў Кастусь. Яна адганяла машкару ад ног бярозавай галінкай. Кастусь маўчаў.

Нарэшце ўсе накрычаліся і сціхлі. Кулагін дачытаў рашэнне праўлення. Аб’явілі, што хутка пачнецца канцэрт мастацкай самадзейнасці, а пасля танцы пад духавы аркестр.

— Ліна, пайшлі куды,— Кастусю не хацелася глядзець канцэрт мастацкай самадзейнасці.

— Куды?

— Прыстанем да якой кампаніі.

— Да якога Колькі? — і яна пацягнула мужа бліжэй да сцэны.

Выступалі ўдзельнікі мастацкай самадзейнасці Баршчоўскай сярэдняй школы. Спачатку спяваў хор.

— А вось дзе яны! — пачуў Кастусь над самым вухам голас Кулагіна.— А я вас шукаю ўсюды… Пайшлі са мной!

— А куды? — спытаў Кастусь.

Але Кулагін маўчаў, пакуль не селі ў машыну. А калі выехалі з паляны на вузкую лясную дарогу, парослую званочкамі і маладымі асінкамі, не вышэйшымі за траву, павярнуўся да Кастуся і Ліны:

— Невялічкі прыём. Запрасіў брыгадзіраў, праўленцаў і перадавікоў.

— А народ няхай глядзіць мастацкую самадзейнасць? — спытала Ліна.

Кулагін, здавалася, і не пачуў, гаварыў далей: