Мядовы год

На пасяджэнне праўлення сёння сабраліся ўсе, як ніколі. Прыйшоў і Павел. Ён пакуль што заставаўся членам праўлення. Кулагін ведаў, што многія з тых, што цяпер сядзяць у яго кабінеце, будуць заступацца за Кастуся, бо не раз ужо брыгадзіры гаварылі тое самае наконт планаў, што зрабіў Кастусь, толькі яны, праўда, нічога не дабіліся: старшыня ўпарта стаяў на сваім. I ніхто не адважыўся пайсці супраць, нават Чыжэвіч. Стары вусаты Чыжэвіч, брыгадзір з сёмай брыгады, які не прызнаваў ні агранома, ні заатэхніка і не пускаў іх у брыгаду, і той не дадумаўся да таго, што зрабіў Кастусь.

Прамова Кулагіна была вельмі кароткай:

— Я і сам за тое, каб аддаць планы, але ў будучым годзе, бо на сёлета спланаваны севазварот з улікам таго, што планы будуць у полі. I ўчынак Вярэйчыка нельга абысці маўчаннем, мы павінны вельмі строга асудзіць яго, каб такія рэчы больш у калгасе не паўтараліся.

— Ай, што гаварыць! Усё ясна,— сказаў Чыжэвіч і прыгладзіў свае доўгія абкураныя вусы: — Правільна зрабіў. Шкада, што я гэтага не зрабіў.

— Можаш радавацца, Чыжэвіч,— сказаў Кулагін.— Быў у мяне адзін анархіст, а цяпер вас двое.

Узяў слова парторг калгаса Рыгор Стах. Гэта быў невялікі чалавечак, хадзіў заўсёды ў добра адпрасаваных штанах, у тоўстым світэры. Знешне нечым нагадваў школьнага выкладчыка фізкультуры, хоць да спорту меў толькі тое дачыненне, што іншы раз з Кулагіным ездзіў у Гомель на футбол. Але гэта было вельмі рэдка. Парторг ніколі не крычаў, размаўляў ветліва, па-сяброўску:

— Ты, Косця, зразумей адну простую ісціну. Ты мог тое ж зрабіць, што зрабіў, і мы цябе сёння ўсе пахвалілі б. Мэта твая ясная і высакародная, а вось метады нікуды не вартыя. Анархісцкія, як тут гаварыў Назаравіч. Калі ты бачыш несправядлівасць, дык прыйдзі да Кулагіна, прыйдзі да мяне, прыйдзі на праўленне, даказвай сваё, змагайся. Не думай, што цябе не зразумеюць. Зразумеем. I ў гэтым выпадку зразумелі б, прынялі б адпаведную пастанову. А ўяві, Косця, сабе такое. Гаспадарка наша вялікая. Што будзе, калі кожны пачне рабіць па-свойму? Да чаго мы дойдзем? Ты зразумеў мяне, Косця? Ты скажы, зразумеў?

— Зразумеў,— адгукнуўся Кастусь.

— Якія будуць прапановы? — звярнуўся да ўсіх Кулагін.

— У мяне ёсць прапанова,— падняўся Павел.— Я гаварыць не вельмі, дык пісьменна рэзалюцыю падрыхтаваў. Я вось прачытаю яе:

«За зазнайства, за агітацыю супраць рашэнняў праўлення калгаса, за адмову ад агульнапрынятага распарадку і адмену ранішніх нарад, за невыкананне рашэнняў праўлення, што выразілася ў распараджэнні засяваць прысядзібныя ўчасткі пры хатах, вызваліць Вярэйчыка з пасады брыгадзіра!».

— Ого! — не вытрымаў Чыжэвіч.

Нехта засмяяўся.

Усе члены праўлення, акрамя Паўла, былі за тое, каб абмежавацца абмеркаваннем.

А потым яшчэ засядалі гадзіны дзве. Спачатку Кастусь уважліва прыслухоўваўся. Гаварылі пра рамонт камбайнаў, пра тое, што яшчэ трэба было б два грузавікі купіць, зацвердзілі праект газіфікацыі калгаса. У Кастуся разбалелася галава, ён не вельмі ўжо і слухаў, і калі закончылася пасяджэнне, першым выскачыў на вуліцу. Кулагін у адкрытую фортку паклікаў зайсці.

— Ну, як настрой, Ігнатавіч? — спытаўся Кулагін, хаваючы нейкія паперкі ў папку.

— Добры. А вось жонцы сапсую настрой, як скажу, што мяне не прагналі.

— Слухай, Ігнатавіч, а які ў яе настрой будзе, калі ты ёй скажаш, што назаўсёды заетанешся ў Вішнёве? А ёй праўленне калгаса прапануе пасаду загадчыка клуба. Восемдзесят рублёў у месяц.

— Не, Назаравіч. Не згодзіцца. Ведаю. Яна толькі і думае, каб хутчэй паехаць адсюль.

— А каб яна засталася?

— Я быў бы рады,— адказаў Кастусь.— Але…

— Ды што ты за мужчына, калі жонку не ўгаворыш? Нічога не выйдзе… А ўсё ж скажы ёй пра клуб. А раптам? Дам крэдыт вам на дом. Будуйцеся, жывіце сабе. Старая дзяцей вам глядзець будзе. А што? Бачыш, як усе будуюцца. Падумай.

— Ды ўсё ясна і так, Назаравіч.

Кастусь выйшаў, сеў на свайго жарабка і паехаў дамоў. Каня не падганяў, той ішоў ціха і толькі, калі мінуў Якімаўскі лес, пабег: адчуў, што вяртаецца дамоў. Садзілася сонца, на ферму з поля цягнуўся статак.

9

На апошнюю нядзелю мая было прызначана Свята вясны. Парабіўшы ўсё ў полі, мужчыны чакалі касьбы, а жанчыны даглядалі свае гароды. У ціхае надвор’е над палеткамі кружыўся самалёт, «палоў» гербіцыдамі яравыя, лён.

На Свята вясны Ліна не толькі згадзілася паехаць, а нават з не- . цярпеннем чакала яго. Ліна пашыла сабе белую шаўковую сукенку, з’ездзіла ў райцэнтр і зрабіла новую прычоску. Кастуеь радаваўся, што яна не засталася абыякавай да свята: не ўсё ёй у вёсцы чужое.