Мроi Багны (СИ)

Праз мгненне мы зно апынулся догм, пацёмным калдоры. Я ашалела глядзела на зачыненыя дзверы з дубовым панэлям. Усё? Гэта - сё? Я зразумела, што мая гутарка з Намеснкам была цалкам бессэнсонай. Я нчога не дамаглася. Лёс Яна бы ужо вырашаны. Я не здолела яго абаранць.

- Лта, паслухайце мяне, - нягучна прагавары Валога. - Нарад ц вас гэта суцешыць, але паверце, не вас адной непрыемнасц з-за гэтага Сямшк. Ведал б вы, чаго мне каштавала гэтая...авантура.

У голасе Шпега - я гатова была гэтым паклясцся - раптам загучал шчырыя нотк. Я зрнула на яго з недаверам.

- Дзе Ян? - спытала я.

- Зараз яго трымаюць пад вартай, - адказа Шпег.

- Ён у вязнцы?

Валога пахта галавой.

- м займаюцца людз з асабстай аховы Намеснка. Ён вырашы не прыцягваць сюды судовых следчых.

- Што вы з м зрабл?

- Нчога непапранага. Пакуль што.

Я памачала. Потым спытала безнадзейна:

- што цяпер будзе, спадар Валога?

Шпег уздыхну.

- Мая вам парада, спадарыня Сямшка. Забудзьце, што вас калсьц бы брат. Проста забудзьце. Так будзе лепей для сх.

Эшафот

Назатра мне даслал скрыню з рэчам Яна. Гэта бы нядобры знак. Значыць, прысуд ужо вынесены. Сваякам асуджанага засёды вяртаюць яго асабстыя рэчы напярэдадн пакарання. Ян жы у казармах на дзяржаным забеспячэнн, маёмасц яго было няшмат. Ворах цывльнай вопратк, пара паношаных армейскх чаравко. Гадзннк на скураным раменьчыку. Патузна грыфельных алока пяро-самапсец. Кал тут мелся нейкя дзённк ц нататнк, то х, хутчэй за сё, канфскавал падчас вобшуку. На дне скрын я знайшла цэлы стос танных тоненькх кнжак з каляровым вокладкам. Такм кнжкам гандлююць карабейнк на вулцах. Грош за пару. Гсторы з працягам. Прынцэсы цмок. Госпадзе, няжо ён чытае гэтую дрэнь?..

У ноч напярэдадн пакарання я не спала. Да самай ранцы я ляжала, скурчышыся, на тахце слухала, як за акном па рэйкавай дарозе праносяцца грузавыя вагоны. У тое лета стаяла страшная спякота ночы был гарачкава-душныя, але мяне лтаральна калацла ад холаду. Я ляжала, хутаючыся кодры змовыя шал, няк не магла сагрэцца. Крынца холаду была мяне сярэдзне. Мяне знутры вымарожвал самота скруха.

На досвтку я жо была на Гарматнай. Нягледзячы на ранн час, плошча была запонена людзьм. За гады кравання "Ахмстрыньчыка" публчныя пакаранн зраблся любёнай забавай прасталюднка. Плошча была ачэплена. На брукаванцы звышася эшафот. Кат яго памагатыя жо чакал. Усё было падрыхтавана - завостраная сякера, побач жароня, якой чырванел чатыры распаленыя металчныя стрыжн. У той дзень павнны был пакараць трах асуджаных - аднаго за рабанцтва, двах за забойства. Ян забойцам не бы. Але такм было рашэнне Намеснка.

Асуджаных прывезл, як звычайна, у закрачаным фургоне. Узброеныя внтокам стражнк падвял х да эшафота, падганяючы прыкладам. Асуджаныя был апрануты аднолькавыя турэмныя робы зелянява-шэрага колеру. Ян бы там. Я хацела, каб ён мяне бачы. Хацела, каб ён веда, што я побач, што я яго не пакнула. Але ён не глядзе на натоп. Ён глядзе у неба. Помню, неба тым ранкам было вельм сняе, з догм ружаватым аблокам ля самага далягляду.

Спачатку расправлся з чалавекам, асуджаным за рабанцтва. Двое памагатых ката цягнул яго на эшафот падштурхнул да каменнага блока накшталт нзкага стала. Асуджанага прымусл пакласц на каменны блок абедзве рук далоням верх. Прыкруцл, перахапшы запясц скураным рамянём. Кат узяся за сякеру. Ён бы майстрам сваёй справы. Адзн узмах - чалавека жо сцягваюць з эшафота, перацягваючы жгутам яго знявечаныя абцнк. Адсечаныя ксц рук ляжал лужыне крыв, як крылы невядомай птушк.

Затым на эшафот уцягнул забойцу. Не Яна. ншага. Адзн з памагатых стукну яго ззаду, так што ног яго падкаслся, ён павался на кален. Друг залам яму рук за спну пача сцягваць запясц рамяням. Потым кат выцягну распалены жалезны прут з жарон. На яго руку была нацягнута тостая скураная пальчатка. Звыклым жэстам кат абхап галаву асуджанага так, што твар яго павярнуся да неба. Рукой у пальчатцы кат паднёс распалены прут да ягоных вачэй. Пачушы немыя ляманты з боку эшафота, я зацснула вушы далоням пайшла прэч, не разбраючы дарог. Я не бачыла, як усё гэта рабл з Янам. Хаця мне варта было застацца. Хаця бы дзеля таго, каб паглядзець, куды адносяць целы пакараных на пласе. Я мусла вярнуцца забраць брата - жывога ц мёртвага.

Братчык

Я адшукала Яна тольк праз некальк гадзн. Тых, хто выжы на пласе, адносл лякарню для жабрако, якая размяшчалася тупковым завулку непадалёк ад Гарматнай плошчы. Завулак той я знайшла не адразу - мне давялося двойчы спытаць дарогу мнако. Ад х жа я даведалася, што адзн з асуджаных памёр падчас экзэкуцы, не вытрымашы болю. Чалавек, якому адсекл ксц рук, бы жывы, кал яго сцягвал з эшафота. Значыць, альбо Ян, альбо той, ншы. Хтосьц з х.