Нататкі пра Шэрлака Холмса (зборнік)

– Пакуль не скардзіўся, – сціпла адказаў я.

– Вы сачылі за рынкам, калі былі адлучаныя ад працы? – спытаўся ён.

– Так. Я штораніцы чытаў біржавыя зводкі.

– Вось гэта кваліфікацыя! – усклікнуў ён. – Простая дарога да поспеху! Вы не будзеце супраць невялічкага экзамену? Дайце падумаць… Як там айшырскія акцыі?

– Ад ста шасці цэлых дваццаці пяці сотых да ста пяці цэлых сямідзесяці васьмі сотых.

– А аб’яднаныя Новай Зеландыі?

– Сто чатыры.

– А брытанскія Брокен Хілс?

– Ад сямі да сямі цэлых шасці дзясятых.

– Цудоўна! – закрычаў ён, ускідваючы рукі. – Гэта дакладна супадае з маімі звесткамі. Ах, хлопча, вы надта добры для таго, каб працаваць на Моўсана!

Гэты выбух эмоцый вельмі мяне ўразіў, як вы можаце здагадацца.

– Ведаеце, – сказаў я, – іншыя не былі пра мяне такога высокага меркавання, як вы, містэр Пінэр. Мне давялося папацець, каб вычапіць гэтае месца, і я бязмежна рады, што мяне ўзялі.

– Дарагі мой, будзьце вышэйшым за гэта! Гэта не вашае. А цяпер я апішу свае ўмовы. Мая прапанова таксама не вартая вашых выключных здольнасцяў, але ў параўнанні з Моўсанам гэта неба і зямля! Дайце падумаць… Калі вы заступаеце?

– У панядзелак.

– Ха! Гатовы біцца аб заклад, вы туды і носу не пакажаце.

– У «Моўсан і Ўільямсы»? Але чаму?

– Бо ў панядзелак вы ўжо будзеце кіраўніком ФранкаМідлэндскай скабяной кампаніі, якая мае сто трыццаць чатыры філіі ў гарадах і вёсках Францыі, не кажучы пра Брусэль і Сан-Рэма.

У мяне дыханне пераняло.

– Ніколі не чуў пра такую, – сказаў я.

– Ахвотна веру. Гэта была ціхая кампанія з прыватным капіталам, але цяпер яна, на шчасце, выходзіць з цемры на святло. Мой брат Гары Пінэр, заснавальнік кампаніі, быў нядаўна прызначаны генеральным дырэктарам. Ён ведаў, што я заскочу ў Лондан, і папрасіў мяне пашукаць яму добрага працаўніка за невялікія грошы. Маладога, прабіўнога, з дзелавой хваткай. Паркер згадаў вас, і вось я тут. Для пачатку мы можам прапанаваць вам нікчэмную суму ў пяцьсот фунтаў.

– Пяцьсот фунтаў у год! – усклікнуў я.

– Але гэта для пачатку і без уліку камісіі ў адзін адсотак ад усіх угодаў з вашымі агентамі – паверце мне, сума камісіі значна пераўзыдзе ваш заробак.

– Але я нічога не цямлю ў скабяных вырабах.

– Цю, хлопча, затое вы цяміце ў лічбах!

Маё сэрца шалёна закалацілася, і я ледзь мог усядзець на крэсле. Але раптам мяне працяў халадок сумневу.

– Скажу вам шчыра, – пачаў я, – Моўсан дае мне дзвесце фунтаў, але гэта вярняк. Пра вашую кампанію я нічога не ведаю, таму…

– Што за розум! – усклікнуў ён з захапленнем. – Вы – нашага поля ягада. Вас не надурыш, і гэта вельмі добрая якасць. Вось вам задатак у сотню фунтаў, і калі вы згодныя працаваць на нас, то можаце проста пакласці гэта сабе ў кішэню ў лік вашага будучага заробку.

– Як міла з вашага боку, – сказаў я. – Калі я магу прыступіць да працы?

– Будзьце ў Бірмінгеме заўтра ў гадзіну дня, – быў адказ. – У мяне ў кішэні цыдулка, якую вы адвезяце майму брату. Вы знойдзеце яго па адрасе Карпарэйшн-стрыт, 126б, дзе месціцца часовая кантора нашай кампаніі. Зразумела, брат мусіць зацвердзіць вашае прызначэнне, але, думаю, усё будзе ў парадку.

– Я праўда не ведаю, як вам дзячыць, містэр Пінэр, – сказаў я.

– Не трэба падзякаў. Вы проста атрымалі належнае. А цяпер засталася пара фармальнасцяў. Вось вам аркуш. Калі ласка, напішыце на ім: «Выказваю згоду працаваць на пасадзе кіраўніка ў «Франка-Мідлэндскай скабяной кампаніі» з мінімальным акладам у пяцьсот фунтаў стэрлінгаў».

Я зрабіў як мяне прасілі, і містэр Пінэр паклаў паперку сабе ў кішэню.

– Яшчэ адна дробязь, – сказаў ён. – Што вы мяркуеце рабіць з Моўсанам?

На радасцях я зусім забыўся пра «Моўсана і Ўільямсаў».

– Я напішу ім, што адмаўляюся ад месца, – сказаў я.

– Ні ў якім разе, малады чалавек! Я пасварыўся на ваш конт з іх кіраўніком. Я зайшоў да іх спытацца пра вас, і ён зрэагаваў нервова: звінаваціў мяне ў перавабліванні кадраў і ўсё такое. У выніку я страціў цярпенне: «Калі вы хочаце добрага клерка, плаціце яму добрыя грошы», – сказаў я. «Ён хутчэй пагодзіцца на наш рэальны заробак, чым на ваш завоблачны», – сказаў ён. «Спрачаемся на пяць фунтаў, – сказаў я, – што калі мы зробім яму прапанову, вы пра яго больш ніколі не пачуеце». – «Згода, – сказаў ён. – Мы яго пад плотам падабралі, і ён мусіць быць удзячны нам на канца жыцця». Клянуся, так ён і сказаў.

– Вось мярзотнік! – абурыўся я. – Я ў вочы яго ніколі не бачыў! Буду я яшчэ перад ім выбачацца! Вядома ж, я не напішу яму ні за што на свеце!

– Выдатнае рашэнне, – сказаў містэр Пінэр, уздымаючыся з крэсла. – Што ж, я рады быў адшукаць такога працаўніка для брата. Вось ваш аванс – сто фунтаў – і вось ліст. Звярніце ўвагу на адрас: Карпарэйшн-стрыт, 126б, вам прызначана заўтра ў гадзіну дня. Жадаю вам добрай ночы – і хай вам шчасціць так, як вы таго заслугоўваеце!