Номох буолбут кэпсээннэр

Эмээхсин тугу да са?арбакка, та?ас та?аарар т?б?гэр т?стэ. Ол курдук тахсан ампаардарыгар киирэн, ааннарын олуйан баран, чохороон сыы?ын туппутунан, суос-суостарыгар бигэнэн хоро?он олордулар. Сотору со?ус саа тыа?а ньиргийэ т?стэ да, ки?и с??рэн тибигирэйэн ааста. ?т?р аты самыыга охсор тыас уонна соруйар са?а и?илиннэ. Ону кытта ат туйа?ын тыа?а тус ар?аа битигирэйэ турда… О?онньордоох эмээхсин кулгаах-харах иччитэ буолан, бэрт кутталынан, титирэстээ?ин б???н?н у?ун т??н? атаардылар. Халлаан лаппа сырдаабытын кэннэ, харса суохтарын киллэрэн ампаардарыттан та?ыстылар. Сарсыардаа??ы кырыа?а туох да суолун булбатылар. Арай далга турар сылгылара от к?рд??н и?эрсийдэ. Дьиэ аанын айа?ар кэлбиттэрэ, аан тэлэччи а?ыллан турар эбит. И?ирдьэ аан модьо?отун атыллаан киирбиттэрэ: остуол, кытыйа тус-ту?унан и?нэ?эн сыталлар. Сандалы ту?унан буорга ??с курдук хара хаан халыйбыт. Хааны баты?а к?рб?ттэрэ: улахан ба?айы хааннаах ытыс суола аан холуодатыгар бэллэччи олорон хаалбыт. Итини барытын К?б??лээх Истиэ чу?наан ??рэтэ турдахтарына, со?уччу тымныы салгыны сатарытан ынахтара ыатаары ма?ыраата. Хотонноругар киирбиттэрэ, ынахтара бэрт холкутук иччилэрин кэтии турар эбит.

Ити к?н К?б??лээх Истиэ с?р?н туттар малларын аттарын сыар?атыгар тиэнэн, ынахтарын кэнниттэн сэтиилээн атын ыалга к?ст?лэр. Ол к???н к?кк?рээн и?эн К?б?? т??н утуйбата?а таайан уонна былыт баттаан хааман и?эн нухарыйан ылла. Арай и?иттэ?инэ, ?т???н диэки: «Аны биир ?йэнэн эргиллиэм!» – диэн са?а дуорайан и?иллэргэ дылы гынна. О?онньор со?уйан ходьох гына т?сп?тэ: чугас со?у?унан суор, хоо?ургуу-хоо?ургуу, аа?ан эрэр эбит. «Дьэ, эргиллэн к?р??р, онуоха диэри хайа халдьаайыга тахсан сытарбыт биллибэт», – диэн сэтэрээт, К?б?? хардыытын эбэн биэрдэ.

Халлаантан к?п хаар аргыый кыыдамнаабытынан барда.

Былыргы айан суолугар

(Буолбуттан кэпсээн)

Тэрис ыйбыт айа??а туттуллар ?гэстэрин би?иги о?о сылдьан ?г?ст?к истэрбит, суруллубатах сокуон бы?ыытынан туту?арбыт. Арыт к?????? киэ?элэргэ ?р?с кытыытыгар му?уннахпытына, онно сы?ыаннаах кутталлаах да сэ?эннэри сэ?эргэ?эрбит. Онтон тугу ?йд??б?пп?нэн…

… А?а дойдуну к?м?ск??р Улуу сэрии б?т??т?н диэки, Охуоскай Бэрэбиэс Уус Маайа оройуонугар киирэр эрдэ-?инэ, Томпоттон т?р?ттээх, уон сэттэтин са?а туолбут тулаайах уол Ааллаахтыыр суолунан Ньычаанда диэн к??лгэ курдары т??эн, балык собуотугар ?лэ?э киирээри сатыы баран испит. Ол баран и?эн киэ?эрэн, сылайан да буолла?а буолуо уонна, ба?ар, кэпсэтэр да ки?ини кэтэ?эн, суол ортотугар ардахтан хаххаланар халтааматын балаакка курдук о?остон утуйан хаалбыт.

Арай т??ээтэ?инэ, хайа томтор?отун кэтэ?иттэн икки аттаах ки?и к?ст?н кэлбит. Биирдэстэрэ хара аттаах, хара кыл бэргэ?элээх, хара сукуна сонноох, муннун анныгар тор курдук хойуу бытыктаах саа?ыра барбыт хара бараан ки?и, икки?э ма?ан аттаах, сырдык та?астаах, эдэрчи дь???ннээх ки?и ???. Хара бараан ки?и атыттан т??ээт, халтаама сабыытын ?р? тардаат, улаханнык уордайбыт куола?ынан: «Хайа, нохоо, туох буолан би?иги суолбутугар туора сытты?? Киэр буол мантан!» – диэн ордоотообут. Уол баттатан, у?уктаары м?хс? сытта?ына, били ки?и: «Бу уолу илдьэ барарбыт дуу?» – диэн аргы?ыгар ту?аайан эппит. Онуоха аргы?а ???й?н к?р?н баран: «Па, о?ото бэрт эбит. Олорбохтуу т?ст?н», – диэн хардарбыт. Харата турбахтыы т??эн баран: «Нохоо, би?иги сотору т?нн??хп?т. Ол т?нн?рб?т?гэр манна суох буолуохтааххын», – диэбит.

Уол у?укта биэрэн, дьон барбыт сирдэрин диэки ???й?н к?рб?тэ: сыыры та?нары икки ат самыыта туртайан к?ст?н и?эн симэлийэн хаалбыт. Уол бэрт су?аллык хомунан, ыллыгынан ойуур быы?ыгар т??эн айанын сал?аабыт.

Хойут, уонча сыл буолан баран, ол уол кэргэнэ т??ээн ??т-маас ол дьону к?рб?т. Ол к?н бастакы о?олоро к??лгэ ууга т??эн ?лб?т.

Ол ки?и кэлин саа?ыран баран К?п нэ?илиэгин Маарыла Т?рд? ?рэ?эр бултуу дуу, туох соругунан дуу тахсан баран, былыргы ыллык ойо?о?угар балаакка тардынан утуйа сыппыт. Арай ол сытта?ына, ыта ?рэн то?о барбыт. Олоро биэрэн аанын быы?ын сэгэтэн к?рб?тэ: борук-сорукка биир дьуп-дьулугур синньигэс тэти? ыты таба охсоору сабыы, курбуулана а?ай турар ???. Ымыылаах ыт ол тэти?и, а?аран биэрэ-биэрэ, балаакка?а чуга?аппакка ?рэ сылдьыбыт. Бэрт ?р оннук киирсэн баран, ыт са?ата, ханна эрэ ыраах и?иллэ-и?иллэ, с?тэн хаалбыт. Сарсыарда туран айаннаары гыммыта ыта кэлбэтэх, устунан оннук с?пп?т.

Кэлин ити т?бэлтэни дьо??о кэпсээбитигэр, кырдьа?астар «суол иччитэ мо?уоктаабыта буолуо» дэспиттэр.

Бахсы Тойонун ту?унан номохтон