Пантофля Мнемазіны

- Мясцовая міфалагічная істота, - усміхнулася Жэнька ценем былой гарэзнай усмешкі. - Гаёўкі - прыгажуні, што жывуць, адпаведна, у гаі. Зімой абрастаюць белай поўсцю, адзін твар відзён. Летам... хм... ліняюць. Вам было б цікава для вашых доследаў над беднымі жывёлкамі.

А сказала з непрафесійным асуджэннем... Акадэміку Паўлаву, мусіць, вочы выдрапала б за скалечаных сабачак.

- Да гаёвак хадзілі лячыцца - яны маглі загаіць любую рану, ацаліць нат смяротную хваробу. Вось і пані Люцында Корвус нібыта з-за гаёўскага паходжання доктаркай добрай была, і мужа навучыла, які яе аднойчы ў лесе высачыў ды злавіў. Не ўяўляеце, як нам надакучылі тутэйшыя забабоны. Здаралася, адмаўляліся заставацца на лячэнне, маўляў, праклятае месца.

Дзесь за вакном грукаталі калёсцы, мерна стукала сякера. І раптам загарлаў певень, такі самотны на гэтай выспе пасярод лесу.

- Праўда, паданне пра жабер-траву і рэцэпты ад смяротных хваробаў маюць нейкую глебу, - задумліва прамовіла Яўгенія. - Корвусы-Дзякловічы тут дэндрарый заснавалі, батанічны сад з рэдкімі лекавымі раслінамі.

Гэта ўжо цікава, не старыя байкі...

- І што адметнага расце?

- Няма каму асабліва батанікай займацца. Шмат перабудавана, парушана, дзе якія экзатычныя зёлкі засталіся, не ведаю. Будзе імпэт - паходзіце, паглядзіце...

Але хадзіць ён пакуль што мог толькі па сваёй палаце, трымаючыся за сцены, як старац за кавеньку. Добра Рыгор Самусь папрацаваў...

І пра гэта не пагаварыць было нельга. Калі Магістр камсамольска-блюзнерскага ордэна нарэшце змог выйсці на вуліцу і бяссіла плюхнуўся проста на бетонны ганак, відовішча абкружаных калючым дротам шэрых будынкаў на фоне змрочных соснаў падалося яму мілым ды натхняльным, быццам усплылі з нетраў вадзяных запаветны востраў Авалон альбо Кер- Іс старажытнай Армарыкі. Толькі з электрычнасцю, якую забяспечвала дынама-машына, што гула, як гняздо гіганцкіх чмялёў, у бетонным будане.

Нарэшце можна было хоць здаля пабачыць насельнікаў шпіталя. Нізенькая кабета ў белым халаце, па-качынаму перавальваючыся, штурхае перад сабой вазок з захутаным у клятчастую коўдру чалавекам-абрубкам. Ля аднапавярховага корпуса, з-пад аблезлай тынкоўкі якога паказвалася старасвецкая чырвоная цэгла, застыла, пагойдваючыся, фігура ў ватніку паўзверх паласатай піжамы. Твар тубыльца прыкрывала марлевая павязка. Чаго чалавек з павязкай чакаў? Куды ўглядаўся?

Доктар Равіновіч моўчкі прысела з другога краю ганка, як мага наводдаль, але не ўзялася выгаворваць, што хворы парушыў распарадак, не дачакаўся яе ў палаце. Ды яшчэ без ваганняў падклала пад сябе, каб не сядзець на халодным бетоне, гросбух для медаглядаў. Корвус першым парушыў маўчанне.

- Вы ж з-за хваробы Самуся ўцяклі сюды, Яўгенія, так? Баюся адгадаць - сталі ахвярай ягоных прыступаў?

Жэнька нейкі час працягвала вывучаць уплыў пагойдвання соснаў на хмарнасць беларускага неба.

- Вы ж не адчэпіцеся, праўда? Так, адгадалі. Але адразу засвойце - Рыгор не вінаваты!

Яна выгукнула гэта ваяўніча, быццам Жана д’Арк суддзям, што не ведзьма.

- Я ж яго не віню, - паспешліва запэўніў Корвус. - Я сустракаўся з такімі наступствамі траўмаў... Правалы ў памяці... Хворы раптам засяроджваецца на нейкім фрагменце мінулага, самым балючым, які можа апраўдаць агрэсію, і - раптоўны гнеў... Пасля прыступу часта нічога не памятае. Такое нават у некаторых рымскіх імператараў зафіксавана - а мы дзівімся, якія бессардэчныя злачынцы яны былі. Але цяпер такіх хворых звычайна трымаюць пад наглядам, ізалююць, не дапускаюць нервовага напружання...

Жэнька раптам горка засмяялася, абхінуўшы сябе рукамі.

- “Пад наглядам”... Ды начальства хвароба Рыгорава цалкам задавальняе! Ім патрэбна, каб ад адной згадкі пра бязлітаснага Касталома злачынцы сціналіся. Ягонае ўменне дапытваць у прыклад ставяць! Самы высокі працэнт раскрыцця спраў! А хвароба прагрэсуе... Самае гнюснае, калегі добра вывучылі, як можна ўвесці Касталома ў патрэбны стан. І карыстаюцца, як Шчаўкунком, якому засоўваюць між сківіцаў арэх за арэхам. Я аднаго не разумею, чаму Малгося так легкадумна адправіла вас да Рыгора!

Корвус збянтэжана памаўчаў, падняў каўнер сіняга фланэлевага хала­та - скупеча-чэрвень пільна ашчаджаў цяпло са сваіх зялёных скрыняў.

- Гэта я вінаваты. Прасіў, настойваў... Урэшце, усё магло абысціся як найлепш. Мы... даволі плённа гаварылі, пакуль я не згадаў, што мог бы яго вылечыць...

- Праўда маглі б?

Жэнька недаверліва зірнула ляснымі вачыма на былога настаўніка.

- Палепшыць становішча ва ўсялякім выпадку мог бы, - цвёрда запэўніў Корвус. - Мы спыніліся за крок да стварэння новых лекаў. Крыўдна, што ўсё так ляснулася... І зноў мая віна. Счапіўся са старой бальшавічкай Лепяшынскай, быццам не ведаў, што глупства - паталогія невыпраўная. У кабінеце Самуся таксама не зважыў на пачатак прыступу... Неўрапатолаг называецца. Пакуль у зубы не атрымаў, не ўсвядоміў, наколькі ўсё... сур’ёзна. Прабачце, Яўгенія, што нагадваю. Я ж памятаю, як вы яшчэ ў школе... трапятліва ставіліся да Рыгора.