Пантофля Мнемазіны

- А ў мяне - алавяны гузік ад мундзіра напалеонаўскага жаўнера, - прызнаўся нібыта вінавата Люцыян. - На мінскім замчышчы знайшоў. Бацькаў сябра-гісторык там у студэнтаў практыку вёў. А бацька яшчэ да рэвалюцыі дапамагаў Татуру, калі той даследваў курганы ў Лошыцы. Падобна, там існаваў горад, ля старажытнага тракту між Полацкам і Кіевам. Але пан, які валодаў той зямлёй, гэткі класічны феадальны самадур, Татура разам з памагатымі са сваіх уладанняў вытурыў, гарадзішча загадаў заараць і пабудаваў там сабе летні маёнтак.

- І чаму ж вы не пайшлі вучыцца на гісторыка?

- Ну, бацька таксама не быў служкам Кліа, звычайны тэрапеўт... І мачыха страшэнна не любіла гэтай... нацдэмаўшчыны. Татка ж быў знаёмы яшчэ з часоў гімназіі са многімі... ворагамі. Аляксандрам Уласавым, акадэмікам Ігнатоўскім, Вацлавам Ластоўскім...

Корвус прыкусіў свой доўгі язык... Хіба пра такое згадваюць, нават і ў лепразорыі, у размове з камсамолкай, савецкім урачом? Паспеў хоць уставіць слова “ворагі”...

- Мая маці аднойчы згадвала пра Ластоўскага, - няўважна прагаварыла Жэнька, нібыта адчуўшы насцярогу Магістра. - Прыходзіў да студэнтаў педфака. І мой бацька, здаецца, яго вельмі шанаваў... Але я так і не ведаю прозвішча бацькі. Хіба здабыць спісы матчыных аднакурснікаў, паглядзець, каго арыштавалі, ды вылічыць...

Зязюля закувала так трывожна, нібыта пералічвала загінулыя дуты. Яўгенія ўзнялася, падняла гросбух.

- Уставайце, пацыент, з халоднага бетону. Не хапала вам да кучы яшчэ і прастатыту.

Корвус як мог паспешліва ўзняўся, пастараўшыся не паказаць, што ў вачах трохі пацямнела ад напругі.

- Вы казалі пра недахоп персаналу. Я буду дапамагаць. Вы ж памятаеце, я не такі ўжо... тэарэтык.

Яўгенія абмерыла ягоную постаць непрыемна-ацэньваючым позіркам.

- Хочаце лаўраў Францыска Асізскага? Памятаеце, распавядалі пра яго, калі мы адкапалі ў лесе лепразорый. Адмаўляцца ад дапамогі не буду. Хто ў нас толькі не працуе...

Кіўнула галавой у бок корпуса з чырвонай цэглы. Хворага з марлевай павязкай, акуратна ўзяўшы пад локаць, вёў да дзвярэй высокі чалавек у белым халаце, худы, як пуга.

- Аддзяленне сухотнікаў... Санітар - ксёндз, айцец Станіслаў. Што глядзіце так здзіўлена? Патрапіў сюды як пацыент, зарабіў туберкулёз у фашысцкім канцлагеры. Тут і застаўся. Як, зрэшты, і вы, недабіты неўролаг-антыпаўлавец.

- Толькі не кажыце, што ў вас і праваслаўны бацюшка маецца, і рабін...

- Люцыян хацеў пажартаваць і зноў памыліўся. Гожы твар Жэнькі, з малочна-белай скурай з пяшчотнымі рабацінкамі, быў сур’ёзны, нават суровы.

- І поп ёсць. Серафім Мікалаевіч. Займаецца цяпліцамі. І рабін. Ногі паралізаваныя, але чалавек вясёлы і мудры, загадвае бібліятэкай. Цудам засталіся кнігі яшчэ ад ранейшых гаспадароў, на нямецкай, польскай, лаціне... А Саламон Барысавіч, мусіць, дзясяткі два моў ведае.

Корвус разгублена маўчаў.

- Ну што, вы настолькі ваяўнічы атэіст, што для вас непрымальна працаваць разам са служыцелямі культу ці лекаваць іх? - нахмурылася Яўгенія. Люцыян схамянуўся і пастараўся прамовіць як мага больш шчыра:

- Пры чым тут гэта... Я ж урач. І... кожны чалавек мае права на свае перакананні, няхай і памылковыя... калі яны не шкодзяць іншаму чалавеку.

- Добра, - Жэнька ўсё яшчэ глядзела пільна, як мытнік на магчыма фаршыраваную кантрабандай валізку. - Але ў нас усё-ткі трохі... замкнёны свет, і тут ёсць некаторыя правілы.

- Не дурань, разумею, - усміхнуўся Люцыян. - Калі здраджу - скідайце мяне з карабля проста ў хвалі!

- Скінем, не сумнявайцеся.

Доктар не жартавала.

- Толькі мы называем свой шпіталь не караблём... Гэта Прытулак. Апошні Прытулак.

Раздзел пяты. ЯК ХАКНУЦЬ СМЕРЦЬ

Чах! Чах! Уаў!

Зялёныя монстрыкі так і разляталіся на маніторы. Мацей спрытна мітусіўся пальцамі па тач-экране, нібыта кібер-павук сплятаў кібер-сетку для кібер-панкаў. Вось дарослы ж чалавек...

Хаця галандскі філосаф Хёйзінга сцвярджаў, што ўсё на свеце насамрэч гульня - ваенныя дзеянні, рэвалюцыйныя перавароты, любошчы... пардон, каханне... А таксама страхаванне, судовая справа, філасофія і сшытак, куды запісваюць час твайго з’яўлення на працы. І ў часы перамен, клятыя яшчэ Канфуцыем, менавіта ў гульні - апірышча і апошні прытулак. А ў грамадстве выспявае пуэрацэнтрызм - культ моладзі, з усімі хунвэйбінамі і гітлерюгендамі, з прызнанем прапорцый падлеткавага цела ідэалам. Прыпомніліся радкі Бродскага, якога я даволі доўга не разумела:

Взор их неуловим.

Жилистый сорванец,

уличный херувим,

впившийся в леденец,

из рогатки в саду

целясь по воробью

не думает - “попаду”,

но убежден - “убью.

Мой homo ludens раскроіў міфрылавым кляйморам апошняга рагатага пасланца звар’яцелага прынца Шэагарата і перайшоў на іншы ўзровень.

- Салома, можа, паглядзіш, што за ўпоратасць у гэтым сшытку? Проста рукапіс Войніча...