Персонажи карельской мифологической прозы. Исследования и тексты быличек, бывальщин, поверий и верований карелов. Часть 1

A mecänizändeä… Se hot’ sanotanneh, no on. En tiije mi on, no… Myö kerran evakuatsies, Ivanovskois oblastis olimmo. Marjoa kereämmö neicukoinkel. Omat, karjalaizet olimmo. “Au, au!“ A sit tyttö yksi nouzi, sanou: “N’yn’n’y suuh!“ Sit ku zavodittih! Toko sit eändy oli! A yksi oli naine, häi oli poziloi. Häi sanoi: “Läkkeä eäre, neicukat!“ Sit en tiije midä sanoi, malittuloi. Sit dorogal nengaleite ristan loadiv, sit malittuu pagizov. Kolmanden kerran gu… Sit heitti kuulundan! No sit eigo lienne vai toinah olluh! Oligo soitot, oligo kaiken moizet, sit en tiije midä oli!… Minä teä en ole kuulluh, a vot sen myö sit evakuatsies kuulimmo. Nähnyh emmo, a eänen kuulimmo. Sen ku sanoi: “N’yn’n’y suuh, – sanou, – kehnuu go ciihonnou päivän“. Toko sit loadi, toko sit oli aiga svoad’bu. En tiije sit mi oli, a toko myö nelTuta. Naverno perevoskassah, pidi vie ojas poikki, sit pidi kuccuu toizel cural päi perevoscikku, stoby meidy sinne vies. Emmo paissuh toine toizenkel, kacommo jälles, toine tostu emmo jätä. A sit mugaleite matkaimo, tävty vägie eäres. Sit gu tulimmo randah, ojan randah, sit äski rubeimo pagizemah. A strasno oli ylen.

Sanotah, yöksyt toze konzu, ga sit erähät kai jaksetahes. Sovat puistetah, sit äski tullah. Sanotah, jällis peälci mennäh.

Myö gu troppah puutuimo sit, toko sit kirmieh… Oli griboa, ga kai sit, ei pidännyh nimidä, eäre matkaimo täyty vägie. Ylen, ylen suuri boalu, ylen suuri oli sit. Itkiettih, dai pajatettih dai en tiije midä sit oli. Myö kaikin kuulimmo sit, meidy kolmei vai nelläi lienne olimmo. A yksi oli jo poziloi naine, vot häi sanou: sit malitun minä luvin. Voskresnoi go malitun lienne? Sit kacommo: dorogal nenga panou ristat. Sit kolmanden kerran gu häi ristan pani, sit jo heitti kuulundan.

А о хозяине леса хоть и рассказывают, но есть. Не знаю, что есть, но… Мы однажды в эвакуации в Ивановской области были. Ягоды собираем с девушками. Свои, карелки, были. «Ay, ау!». И тогда девушка одна встала и сказала: «Хуй в рот!» Тут как началось! Только тогда голосов было! А одна была женщина, она была пожилая. Она сказала: «Пошли вон, девочки!» Потом не знаю, что говорила, молитвы… Потом на дороге так крест сделает и молитвы произносит. Третий раз как сделала… Тогда перестало слышаться! Но в тот раз было! Были и гармошки, были и всякие, не знаю, что было… Я здесь не слышала, а вот это мы тогда в эвакуации слышали. Не видели, а голоса слышали. Только сказала это: «Хуй в рот, какого черта кричит весь день!» Вот тогда-то и сделалось, вот тогда была свадьба! Не знаю, что это было, но мы бежали вскачь! До перевоза, ещё надо было через ручей и надо было вызвать перевозчика, чтобы нас перевёз на другую сторону. Друг с другом не разговаривали, оглядываемся назад, друг друга не оставляем. И так мчались изо всех сил. А как пришли на берег, на берег ручья, только тогда стали разговаривать. А страшно было очень.

Говорят, когда заблудишься, некоторые раздеваются. Одежду вытряхивают, только тогда выходят. Говорят, через следы нечистых переходят.

Мы как на тропу попали, тогда быстренько… Были грибы, да всё там, ничего не надо было, бежали изо-всех сил. Очень, очень большой бал, очень большой бал. Плакали и пели, и не знаю, что тогда было. Мы все тогда слышали, мы втроём или вчетвером были. А одна была уже пожилая женщина, вот она сказала: я тогда молитву прочитала. Воскресную, что ли, молитву? И смотрим: на дорогу кладет крест. И когда третий крест она положила, тогда перестало слышаться.

ФА. 3418/10. Зап. Л. И. Иванова, В. П. Миронова в 2000 г. в п. Эссойла от Волковой М. П.

94

Yhten kerran mulloi talvel lähtin, Bogdanovih kävyin ainos tiliviizoroa kaccomah. I sit lähtin yheksän aigah, vai kymmenendel coasul jo lienne, hätken olin. Sit lähtin, Bogdanovoin vorotois lähtin, lähtin tännepäi. Sit netoa kujospäi punov, olis häi moine tuman, sumiv, sumiv, raadivo vai mi paissov. Moizen sumunkel necis proiji da minä sit seizatuin kai. Sit necis proiji da sit toa sarai kus kohtal on, sidä myö toane matkattih. Vot. Se oli heijän joukko.

Anni oli meijän storozannu necis, sit vorotat oldih, masinat oldih da kai. Sit sie oli budku, storozi, sit oldih vorotat. Vorotat oldih, miittuine zerdi oli pandu, sanou, vorotat salvattu. Sit, sanou, mölynkel tulemah ruvettih sie järvirandaspäi, sit vorotat sliehkautettih, zerdi katkei, sinne matkattih. Minä sanoin, sanou: “Yksikai en varoa! Älgeä, yksikai en varoa!“ – sanou. Sanou, skloadu oli toizel cural, sit skloadun pordahil pucit vai kalkatetah, pucit vai kalkatetah. “Kalkattoat ielleh, – sanou, – minä en teidy varoa!“ Anni, meijän boikoi oli ylen! Anni nägi!

A sit minä mulloi talvel kai pöllästyin! Nece gu on häi gu pimei kerä matkai yöl moine. Da sit necine matkai. Nikonzu enne en nähnyh, sit sen mulloi talvel. Sit aijombah ainos kodih pöllin, hätkie en olluh.