Персонажи карельской мифологической прозы. Исследования и тексты быличек, бывальщин, поверий и верований карелов. Часть 1

ФА. 3217/3. Зап. Лавонен H. А., Раутио К. X, Туюнен С. в 1990 г. в п. Кестеньга от Исаковой М. А.

197

Se on, se šanotah mecänisäntä peittäy sii vattua. Ylisen Outi mainicci, jotta mecänisäntä peittäy, vain siinä niisi pitäy olla tietäjät. Vaikka niitä ecit, mutta niitä et löyvä. Vaikka se ken tietäy, ne tullah ihan siitä, ihan heti kotih. Se meccä peittäy. Totta se on, mecänisäntä kun peittäy hiät…

Outi sano, jotta heilä kun kerran… “Heilä tuatto oli ollun oiken vihani da siitä ei antan jalaccija pityä, kun palTahin jaloin piti paimenessa juossa ta lehmie eccimässä. Eryähän kerran, sanou, lehmät ei tulla ta ei tulla, ne kun vielä sienillä jälkilöih männäh, ta ei tulla lehmät. Jo myö käymmä eccimäh, kun ei kuulu kelluo. Niin se meccä peittäy, jotta se ei kuulu kalahusta, ei kilahusta. A heijän muamo oli tietäjä, no se jo on kuollun akka. Myö tuhma: “Ta emmä myö löytän, missä ollah.“ Akka se oli pihalla kävellyn, pikkusen aikua oltih, ni lehmät tultih kotih. Se tietohuicci.

Это есть, это, говорят, хозяин леса прячет животных. Юлинен Оути вспоминала, что хозяин леса прячет, но тут должен быть знахарь. Хотя их [скот] и ищешь, но не найдешь. Ну а тот, кто знает, у тех приходят скоро домой. Это лес прячет. И вправду, это хозяин леса их прячет.

Оути рассказывала, что у них было однажды. У них отец был очень злой и не разрешал обувь надевать, и приходилось босиком пасти коров и ходить искать. Однажды, говорит, коровы не возвращаются и не возвращаются, пошли там по следам, а коров нет. Уже мы пошли искать, но не слышно колокольчика. Это так лес прячет, что не слышно ни звука. А их мать была знахаркой, она уже умерла сейчас. Мы пришли: «Не нашли мы, где они». Женщина та на улице походила, немного времени прошло, и коровы домой пришли. Она наколдовала.

ФА. 3345/13. Зап. Степанова А. С. в 1996 г. в д. Вокнаволок от Мякеля M. Н.

198

A meccy sanottih pani peittoh ziivattoa. Dai vie nygöi panou. Dai vie nygöi on siitom-kritom, eräs ristikanzu tiedäy, keänyttäy eäre.

Oli vie tänä keveän, lähtiettih sovhoozan lehmät, työttih necine Varloih. Sit heile lehmy karjas lähti, ei hyö ni zameetittu, kui häi sie lähti. Kaheksat suutkat käveli. Pideli vedeä Pannilah, ajo löytih lehmy Krosnozeras. Sit oli sie kento ristikanzu, en minä voi sanuo, ken sie oppi. Löydyi, tuli, no. Nähtäh sie, jo ecittih, konesno, ei eccimätä oldu, nähtäh, sanottih, oli egläi necis. Opitah tavata – ei voija tavata, ei heitäi. A sit kui lienne Krosnozerah, miittumah lienne kyläh mennyh. Sit rahvas nähtih, tavattih…

А лес, говорили, прятал животных. Да еще и сейчас прячет. Еще и сейчас есть человек, который все шито-крыто, возвращает.

Было еще этой весной, поехали, отправили совхозных коров туда, в Варлов лес. И у них корова из стада ушла, они и не заметили, как ушла. Восемь суток ходила. Надо было отвезти в Паннилу, а корову нашли уже в Крошнозере. Был там какой-то человек, я не могу сказать, кто там колдовал. Нашлась, пришла. Видят там (уже искали, конечно, не без этого), видят, говорят: вчера была там. Пробуют поймать – не могут поймать, не дается. А потом как-то в Крошнозеро, в какую-то деревню пришла. Тогда люди увидели, поймали.

ФА. 3363/27. Зап. Иванова Л. И. в 1997 г. в д. Ведлозеро от Егоровой М. Ф.

199

– A toine naine toze huondeksel lehmän työndäy. A lehmy sencoih nouzi da kartohkoa komsan söi. “Nu vedehine, sanou, nygöi komsan gu kartohkoa ciihoi!“ Työndi lehmän meccäh Aha! Illal lehmy eibo tulluh. Toizien tuldih, hänen ei tulluh. Ecciy, ecciy, ecciy, ecciy, ei lövvä. Suutkat lehmy ei tule, toizet lehmy ei tule. “Nygöi, sanou, ei ole tolkuu“. A Särgilahtes oli starikku, niih dieloloih tiezi. Sit sinne meni: “Vit’aveikkoi, nygöi peästä lehmy kodih eäre, navemo karut otettih nygöi, sanou“. Sit se starikku loadi. Toze lähti pihal, sit sie pagizi, en tiije midä. Sit, sanou: “Menes nygöi eccimäh, kus oli enne, sit ongi nygöi“. Meni, ga sit lehmy seizou. Kodih ajoi. Tokko enne yheksii suutkii se pidäy oppie. Ei ga kuoltah nälgäh, peästänöy toko sen. Enne muga sanottih. Oldih kai.