Песьні-жальбы

— Напішы мне, калі ласка,
Пісямко дахаты!
Піша з дому мне Параска,
Што сын здан ў салдаты…

Охо-хо! — Пракоп ўздыхае,
Джургае чупрыну,
А ў руках пісьмо трымае
I канверцік сіні.

Просіць шчыра грамацея,
Нават шапку скінуў.
Сам Пракоп пісаць ня ўмее —
Дзе? Ў бядоце гінуў!

Гадаваўся на мякіне,
Жыў з худобай змалку,
Смак жыцьця пазнаў на сьпіне,
Высах сам у палку.

А нарэшце вось папаўся
Ў сьпісак арыштанцкі.
А за што? Нібы зьбіраўся
Падпаліць лес панскі!

— Што ж табе пісаць, старэнькі?
— А пішы, нябога!
Жонка, сын мой даражэнькі!
Шлю паклон з астрога.

Сэрца мне баліць, і вас я
З думак не спускаю.
Кожны Божы дзень і час я
Дом успамінаю.

Жонка мая дарагая!
Ты ня скрыўдзь Івана.
Калі грошай не хватае,
Папрасі ў Сьцяпана.

Няхай Сьцёпка не баіцца —
Аддамо з падзякай.
Хлопцу ж трэба хоць акрыцца,
А ня йсьці сабакам.

Спраў кажух яму і боты,
Выпраў, як і людзі.
Дай з сабою колькі злоты —
Весялейшы будзе.

Калі корму досыць маеш,
Падкармі больш сьвінку,
Мо якую захаваеш
На Вялікдзень шынку.

А калі на грош няхватка
Або корму мала,
Закалі і з паўдзесятка
Фунтаў прышлі сала…

Сын мой! Снасьці рыбаковы
Добра ты прыпратай —
Згодзяцца, а венцер новы —
Маеш час — залатай.

Захавай, мой сын, прашу я,
Човен у адрыне,
Няхай вецер не сьвідруе,
Няхай так ня гіне.

Ўсё, што можна, захавайце,
Пакуль я вярнуся.
Нераток стары аддайце
Міхалю з Габрусем.

Кнігі ўсе, апроч Псалтыра,
Вы аддайце Грышку,
Хай сабе чытае шчыра,
Бо ён любіць кніжку.

Дарагі сын! Перад здачай
Да мяне зайдзі ты,
Можа, болей і ня ўбачу,
Не пачую, дзе ты.

Не смуткуйце, не бядуйце —
Дасьць Бог спосаб новы.
Што ж ты зробіш? Пагаруйце…
Будзьце ўсе здаровы!

Думкі ў турме

Сохну марна я ў астрозе,
     Дарма трачу сілы.
Рвецца дух мой на свабоду
     З гэтае магілы.

Шкода хаткі мне старэнькай
     З латанай страхою,
Што схілілася над Нёмнам
     Горкай сіратою.

Шкода мне зялёнай нівы,
     Што шуміць у полі,
Тога дуба, што над рэчкай
     Песьціцца ў прывольлі.

Шкода мне гаёў цяністых
   I лугоў прастору,
Дзе пад ветрам ходзяць хвалі
     Травянога мора.

Шкода сьветлай ручаінкі
     Ў берагах пясчаных,
Што, як срэбра, мкне-бруіцца
     Паміж гор, курганаў.

Шкода вёсак запусьцелых,
     Дзе ральнік гаруе,
Дзе зімою вецер вые,
     Замець-сьнег шнуруе…

Гэта — вобразы краіны,
     Беларусі роднай…
Край ты наш! Як міл ты сэрцу,
     Цёмны край, галодны!

Ды ня век я тут гарую,
     Дачакаю волі
I пачую ў родным краі
     Песьні лепшай долі.

Кветка