Песьні-жальбы

Нудна Сьцёпку за рашоткай,
     Нудна, эх, старому!
Плачуць думкі, рвуцца думкі
     Сьцёпкавы дадому.

Дома жонка, дома дзеткі…
     Бог сьвяты іх знае,
Як жывецца небаракам
     Там, у родным краі!

Ходзіць Сьцёпка з вугла ў вугал
     Ды зірне ў аконца:
За рашоткай відно неба,
     Хмарак валаконцы.

Эй, хмурынкі! Плывяце вы
     У старонку тую,
Дзе пакінуў я сямейку,
     Хатачку старую!

Ох, паплыў бы я, здаецца,
     Хмаркі, разам з вамі,
Каб на вёску сваю глянуць
     Нуднымі вачамі.

Там, далёка, за дамамі,
     Разьляглося поле,
Лес, узгоркі і курганы…
     Эх, прастор там, воля!

Дзесь у полі дым сінее —
     Бульбу люд капае.
Сьцёпка ж бедны так марнее,
     Долю праклінае…

Ляжа Сьцёпка спаць на нары,
   I праз цэлу ночку
Сны аб роднай вёсцы сьняцца,
     Аб сваім куточку!..

Нудна Сьцёпку за рашоткай,
     Нудна, эх, старому!
Плачуць думкі, рвуцца думкі
     Сьцёпкавы дадому.

Сон у турме

Рана Сьцёпка абудзіўся
I ляжыць — ня сьпіцца:
Сон яму такі прысьніўся —
Толькі падзівіцца!

Быццам жыта сеяць выйшлі
Ў поле пры дарозе, —
Сьцёпку нават зышло з мысьлі,
Што ён у астрозе, —

Поле сонцам скрозь заліта,—
Шырыня, раўніна!
Глеба тлуста, сакавіта —
Чарназём ды гліна.

Не дакінеш проста вокам
Да суседскіх межаў,
А на лузе іх шырокім
Што ні стог, то вежа!

I суседзі тут у полі
Ходзяць з карабкамі,
Сеюць жыта на прывольлі,
Рэжуць дол плугамі,

Робяць гоні і разоркі…
Ветрык ціха вее.
Трохі воддаль на прыгорку
Вёска іх чарнее.

З-за сялянскіх хат адметна,
Між гумён, адрынак,
Пазірае так прыветна
I Сьцёпкаў будынак…

Углыбіўся Сьцёпка ў мары,
Думцы ўвесь аддаўся,
Пра астрог забыў, пра нары,
Дзе ўсю ноч валяўся.

Тут ён целам, там — душою,
Там, у родным полі,
Дзе хадзіў ён за сахою,
Дзе пазнаў нядолю.

Ды забыта ўсё ліхое,
Ўсё, што дух смуціла,
Засталося дарагое,
Што так сэрцу міла.

Але зараз расьсьвітала,
Нудны дзень вярнуўся.
Сон і мары — ўсё прапала,
Як астрог ачнуўся.

Пісьмо з турмы