PMEG_15.0.3_provizora_PDF_24_Marto_2019

Dek kvin ulnojn pli alte leviĝis la akvo kaj kovris la montojn. ^GnJ Dek kvin ulnojn montras diferencon de alteco, ĉar ĝi priskribas la vorton pli. Ŝia pakaĵo estis tridek kilogramojn peza, sed la lia estis ankoraŭ dek kilogramojn pli peza.

Ili konstruis ducent metrojn altan turon. = ...turon altan je ducent metroj.

Se ni havus materialajn rimedojn, nia afero irus cent fojojn pli rap- ide. ^OV102

Mia ringo valoras tri kaj duonon da spesmiloj, sed vi donis al mi kvar. Mi sekve ricevis duonon da spesmilo tro multe. ^M192 Duonon (da spesm- ilo) ne estas objekto, sed mezura priskribo de tro. Vera objekto estas tro multe (§24.3).

Se oni montras distancon per mezura komplemento sen mencii la lokon, de kie oni mezuras la distancon, oni ne uzas N-finaĵon, sed ĉiam je (§12.3.1): Je cent metroj staris alia homo. = Cent metrojn for "de la priparolata loko"... La urbo situas je dekkilometra distanco. = ...dek kilometrojn for "de la priparolata loko".

Distancmezura N-frazparto povas kunlabori kun (loka) komplemento, kiu havas ian rolvorteton, por kune montri precizan lokon. Iasence tia N-fraz- parto estas priskribo de la tuta posta komplemento (kune kun ĝia rolmontr- ilo):

Kelkajn paŝojn malantaŭ Eva staris fremda viro. La mezura N-frazparto kelkajn paŝojn precizigas la lokan komplementon malantaŭ Eva montr- ante la distancon inter Eva kaj la viro.

Unu metron sub la akvosurfaco naĝis ŝarko.

La tegmento elstaris almenaŭ tri metrojn trans la rando de la verando.

Elizabeto parkis la aŭton unu metron de la trotuaro.

Nur unu klafton sub la akvo staris la ŝiprompitaĵo. ^FA4111 1 klafto ~ 2 metroj.

Mezura priskribo de O-vorto

Mezura priskribo de O-vorto havas la rolvorteton de (§12.3.2.3): aĝo de

dudek jaroj, longo de du metroj. Oni povas ankaŭ uzi A-vorton: dumetra longo.

Mezuro sen rolmontrilo

Mezuro povas ankaŭ aperi en frazrolo, kiu ne havu rolmontrilon:

Dek du monatoj estas longa tempo. Dek du monatoj estas ĉi tie subjekto.

Pasis centjaroj.^FA347 (= Centjarojpasis.) Centjaroj rolas kiel subjekto.

La longo de ĉiu tapiŝo estu dudek ok ulnoj, kaj la larĝo de ĉiu tapiŝo estu kvar ulnoj. ^Er26 La mezuroj estas perverbaj priskriboj (§25.1) de la subjektoj la longo kaj la larĝo.

12.2.4. N por tempopunkto

Frazparto kun N-finaĵo povas esti komplemento, kiu montras tempopunkton. Tia N-komplemento respondas la demandojn: kiam?, kiudate?, kiutage?, kiujare?, kiufoje? k.s. Oni povas diri, ke tia N-finaĵo estas anstataŭigo de tempa rolvorteto, ordinare en:

Unu tagon estis forta pluvo. ^FA2152 = En unu tago...

Unu vesperon venis Aftanido, gracia kiel kano, forta kaj bruna. ^FA1232

Ĉiun matenon li flugis al la fenestro de la kompatinda knabino. ^FA214

Marta pli atente ol la pasintan tagon ekzamenis per la rigardo la grandanombran anaron de siaj samlaborulinoj kaj samsortulinoj. ^M111

Georgo Vaŝington estis naskita la dudek duan de Februaro de la jaro mil sepcent tridek dua. ^FE12 = En la dudek dua tago de Februaro...

La tagon de sankta Marteno estis farita pri ŝi edziĝanonco. ^{FA3 92}

La unuan fojon en ŝia vivo en la brusto de Marta leviĝis ondo de flam- anta indigno. ^M140

La sekvantan dimanĉon Knut denove iris tien. ^{FA3 61} = En la sekvanta dimanĉo...

Ĉe nomoj de semajntagoj, O-formo kun N-finaĵo ofte montras precizan kon- atan tagon: dimanĉon = "en certa konata dimanĉo", eĉ se oni ne uzas la. En tiaj okazoj la tagonomoj estas uzataj propranomece (§9.1.6):

Mi [...] alvenos en Lyon lundon la 30-an de Aŭgusto. ^L2250 Temas pri unu klare difinita lundo.

Merkredon mi kantos, kaj, se vi havas tempon, mi sendos al vi bil- eton. ^{FA3 61} = En la sekva merkredo...