О чячипэн, со зоралэс лангала.
Сы чячипнастыр криг якха, ило:
Дрэ да насвалыпэн сом бахтало.
Сонэто 138
Коли ёй совлахала, сыр жужэ,
Патява. Нэ, патява: хохавэла.
Нисыр на ґалыя ёй, трэби жэ:
О свэто ман киркэс сыклякирэла.
Мэк тэ ґалёл, сыр ґалыём дрома,
Патява: ёй патяла, хай, тэрно;
Мэ, хай, поддавпэ, хохавэла ман:
Дуендэ чячипэн муял дыно.
Нэ, сыр пхэнэла ёй, хай, хоханы?
Нэ, сыр пхэнава мэ, хай, сом пхуро?
Дро камлыпэн э бахт — бангэс ракхны,
Бангэс о бэрш гинэлпэ лэскиро.
Адякэ хохаваса екх ваврэс,
Нэ кхэтанэ дживас амэ миштэс.
Сонэто 139
На манг, соб туса мэ тэ хохавав,
Тро нартыма ило мро тасавэла;
Дэ мангэ дукх чибаса — рикирав,
Якхэнца на мар: фрэнтыма чинэла.
Пхэн, со ваврэс камэс, нэ дрэ якха,
На дыкх кэ риг: пхэндян, нэ и авэла:
Хохаибэн зоралэдыр дукхал,
Сыр тыри зор прэ мандэ раинэла.
Бистрава, нэ ило джинэл миштэс:
Тырэ якха джинэн, сыр тэ марэн,
Ґалёв, прэ мандэ сыр дыкхэс бангэс,
Скэдэс э зор, соб тэ марэс ваврэн.
Дыкх дрэ якха! Сыр гаравэс чюри,
Умар екхатыр ман и дукх мири.
Сонэто 140
Кицы сан холямы, яв годявир,
Ту на чилав мри туга, соб лава
Киркэ дукхаса, э чюрьяса сыр,
Тэ на пхэнэн чячес пал адава.
Мэк мэ шукар сарья тут ґалыём,
Пхэн мангэ хоханэс, хай, ман камэса;
Сыр насвало, хай, паш-муло мэ сом,
Адякэ набут ман подрикирэса.
Дужакири да лав, мэ нашавав
Годы, тэ лава тут кошав кирнэс:
О кирно свэто кажно кирно лав
Кирнэ канэнца лэла бахталэс.
Соб э ладжятыр пэс ту тэ зракхэс,
Дыкх дрэ якха, хохав патывалэс.
Сонэто 141
Чячё, камам мэ на якхэнца тут,
Дрэ тутэ бут шэла доша латхэн,
Миро ило кошэлпэ лэнца бут,
Тэ надыкхи бьянэл о камлыпэн.
Нанэ мирэ кана, соб тыри чиб
Лэн гудлыпнаса гожэс хохадя,
Нанэ мри чиб, мро накх, мро васт, — коли б
Мэ ґалыём, ман соса припхандян.
Со сарэпандж мирэ чюибэна?[85] —
Ило лэн на кандэла екхоро,
Патыв-ладж нашавэла, соб тэ на
Чюрдав тут, тыро робо чёроро.
Дрэ бибахт мэ екх кофо дорэсава:
Мро грэхо — ту, ваш тукэ хасёвава.
Сонэто 142
О грэхо, со камам тут, на ивья
Кошэса, — сы о грэхо адава,
Нэ сы бутыр тыри дош адая,
Дрэ тутэ кай латхэса патыва?
Сом дрэ доша, нэ мэк вушта тырэ
Тэ на чюрдэн прэ мандэ арманя:
Лолэ — ладжятыр, совэля пхарэ
Бангэс лэн чяравэна хоханя.
Нанэ до грэхо, ту, сыр мэ, камэс
ваврэн, нэ тут, сыр ту ман, на камэна:
Коли бы ковлэдыр ту тэ явэс,
Ґалёв, и тукэ грэхи простинэна.
Коли сы тутэ со тэ гаравэс,
Ту простинэ, и тукэ дэн миштэс.
Сонэто 143
Сыр дэлпэ тэ ухтылл э хуланы,
Тэлэ змэки вастэндыр тыкнорэс,
Каґня, сави барьятыр дур нашны,
Соб ла тэ дэс про штэтыцо миштэс,
Э дай, э чяворэс тэлэ чюви,
Мэк роиндой, прастала пирэ чяр
Тэ дорэсэл ада каґня, сави
Урняла латыр, — чяворо прэ штар.
Коли со криг урняла, ухтылэса,
Тэ мэ, сыр чяворо, кхарав палэ:
Кэ мэ палэ яв, коли дорэсэса,
Чюмидэ ман, лэ дрэ васта ковлэ.
Мэ тут мангав: ухтыл, со ту камэс,
Рисёв, мро роибэн штылякирэс.
Сонэто 144
Дро мро ило прэ бибахт и прэ бахт
Сы дуйджинэ, дром мангэ сыкавэн:
Лачё сы — мурш, шукар ёв зорало,
Холы — джювлы, ёй сы о калыпэн.
Соб ман тэ дэс дро адо, шукарны
Злыджяла гожыпнаса мрэ лачес,
Камэл тэ парувэл да бэнгланы
Э свэнтонэс, соб тэ кэрэл бэнгэс.
Сыр ада мурш ячелпэ парудо,
Ґалёв, прэ мандэ ёв, сыр ёй, уштэла;
Сы машкир лэндэ миро куч скэрдо,
Ваврэскэ ж кажно адо рикирэла.
Кон сы лачё, кана на ґалёвава,
Жыкай ваврэс дро адо на дыкхава.
Сонэто 145
Куч камлыпэн скэрдя вушта.
Пхэндлэ екх мангэ: «Надыкхав!» –
Мро ди рикирна ангушта:
Дыкхи, даратыр, хай, мэрав,
Пожалиндя ман чёрорэс:
Сыр англэдыр э чиб пхэндя,
Бутыр ваш мангэ гудлорэс
О лав кирко ёй парудя:
«Мэ надыкхав!»… — Тэ рат калы
Татэ кхамэса традыны,
Латэ якхэндыр криг нашлы,
Сыр тэлэ пхув сыс чюрдыны:
«Мэ надыкхав!..» — холяса ёй, –
«…на тут,» — тэ ман зракхья одой!
Сонэто 146
Чёроро ди, кай грэхи мрэ дживэн,
Тырдэна тут про дром о хохано:
Соб тэ чялякирэс бокхалыпэн,
Соб тэ макхэс куч, со дурал дыкхно.
Палсо ваврэскро кхэр дро кучипэн
Ту рикирэса пал ловэ барэ?
Коли кирмэ ивья саро залэн,
Чюрдэн пирэ балвал бутя тырэ.
Джив пр адава, со кэрна бутджинэ,
Тхов кхэтанэ саро дро миштыпэн,
Кин шэлбэрша пал дывэса кирнэ,
Яв пфуй — яврял, андрэ — дро чялыпэн.
Чёр мэрибнастыр, манушэндыр — ёв,
Мэрэла мэрибэн, ту на хасёв!
Сонэто 147
Камам, сом дрэ здраны, дава родав,
Со састякирла мро насвалыпэн,
Дукх закэдэла, дэла со тэ хав,
Соб забистравас мро бокхалыпэн.
Мэк тэ састякирэл ман мри годы! –
Холясыя, со ла мэ на кандава,
Гэя аври, годы сы нашады,
Сыр тэ мэрав, кана дужакирава.
Гэя годы, кэрдя вастэса: «Яв!»
Мэ, бигодякиро, кана на кхинёвава,
Традава дылныпэн лав пало лав,
Про чячипэн чибаса попэрава.
Совлахадём: ёй сы жужы, шукар,
Нэ сыр э рат — калы, пфуй — сыр э дар.
Сонэто 148
Палсо якха, дыкхи начячюнэс,
Дро мро ило мэклэ о камлыпэн?
Палсо мири годы, ило миштэс
На лэнас лэс аври тэ вытрадэн?
Коли дава шукар ваш мрэ якха,
Палсо кошэла свэтыцо саро?
Екх дош тыкны, ками, мэ на латхав,
Кай бут локхэс латхэла годьваро.
Нашты, соб ман якха тэ хохавэн,
Ками, ёнэ сы парудэ ясвэнца,
Сы ґалыно, палсо пхарэс дыкхэн,
Сыр кхам, коли сы закэрдо тученца.
О камлыпэн, фрэнтари адава,
О грэхи гаравэна дрэ ясва.
Сонэто 149
Пхэн, холямы, хай, на камам мэ тут,
Коли мэ кокорэс пэс хаськирава.
Пал тутэ, пхэн, на думинава бут,
Коли мэ пэс ваш тукэ забистрава.