Sisterdark / Сястра-Цемра(СИ)

Ён вельм зрадавася, кал я прыйшла, Вольга Уладзмрана таксама. Яна хуценька паставла кветк ваду, прыгатавала духмянай гарбаты з сушаным лсцкам чорнай парэчк прынесла з кухн хатня булачк з рызынкам. Потым мы з Альгердам Алегавчам сядзел ягоным пако за часопсным столкам, накрытым для вячэры, пл чай з булачкам гаманл. Дома настанка я была першыню. Першае, што кдалася вочы ягоным пако, был кнг. Процьма кнг -- у шафах, на стэлажах, на этажэрцы. На сценах пакоя всел каляровыя рэпрадукцы гравюр: мапа ВКЛ, партрэт князя Втата каралескай кароне мядзведжай шкуры, накнутай на плечы замест манты, а таксама карыкатура 18-га стагоддзя на падзел Рэчы Паспалтай -- Кацярына раздзрае на кавалк мапу дзяржавы, а побач стаць Стансла Агуст, схапшыся за галаву. На псьмовым стале, заваленым паперам, побач з камп'ютарам стая у рамцы чарнльны партрэт Калноскага з атографам мастака: "Шанонаму спадару Намыснку. Алесь Пушкн".

Настрой у настанка бы бадзёры.

-- Ну што ж, магчыма, так нават лепш, -- гавары ён, сёрбаючы гарбату. -- Цяпер, прынамс, я змагу понасцю засяродзца на сваёй кнжцы.

-- А вы жо шмат раздзела напсал? -- пацкавлася я.

Гсторык пахта галавой.

-- Расчарую вас, Таса, кнг як такой яшчэ няма. Проста чарнавыя накды, замалёк, якя яшчэ шматкроць будуць выпраляцца. Тым не менш, матэрыяла ужо назбрана на цэлы фалянт! Вы памятаеце тую ананмную нататку "Овельскай прадзе", пра Кунцэвча-забойцу? Мне пашчасцла адшукаць атара, прычым зусм побач, у мястэчку Упрэвчы. Яго спраднае мя Юрый Нязубак, ён займае пасаду галонага рэдактара тамтэйшай газеты "Упрэвцкая нва". Чалавек ён ужо не малады мае нука, аднак сыходзць на пенсю не спяшаецца. Жыццё яго было давол бурлвае, у свой час ён аб'еха увесь Савецк Саюз, працава карэспандэнтам на Курылах, ва збекстане, у дзевяностыя раб рэпатажы з "гарачых кропак", але дзесяць год таму вярнуся ва прэвчы, адкуль ён родам, з таго часу нязменна значальвае рэдакцыю газеты. Наймлейшы чалавек. Ён з задавальненем пагадзся пагутарыць са мною, нават запрас мяне на кубачак гарбаты. Я паказа яму нумар "Овельскай прады" за 1979 год. Сваю нататку ён пазна. "А, як жа, як жа, -- сказа ён, смеючыся, -- маё першае практыкаванне белетрыстыцы! Ведаеце, у Овельск мяне накравал па размеркаванн пасля вучобы. Я сам паляшук, але я пяць год вучыся Маскве прыахвоцся там да сталчнага ладу жыцця. Пасля сталцы мястэчка здавалася мне страшнай глухменню, я знемага ад нуды, у Овельску нчога не адбывалася, а мне хацелася чагосьц вострага, сенсацыйнага. тады я пача корпацца архвах, шукаць матэрыялы. , як бачыце, тоё-сёе знайшо"... Аднак, Таса, я жо вас, напэна, стам свам аповедам?

-- Альгерд Алегавч, кал ласка, расказвайце! -- прамовла я з мпэтам. -- Мне, прада, вельм цкава. Ён сказа вам, дзе знайшо звестк пра забойства?

Настанк усмхнуся.

-- Для мяне гэта таксама было момантам сцны. У бблятэцы. Так, спадар Нязубак сцвярджа, што знайшо матэрыялы нашай местачковай бблятэцы мя Алазы Пашкевч. Гэтак званыя "Справаздачы Строгава". Канстанцн Строга бы прыватным дэтэктывам у дарэвалюцыйным Пецярбурзе. Яго наня спадар Естафй Авельчанка, пецярбурск нжынер-чыгуначнк, з нагоды загадкавага знкнення свайго малодшага брата, Аляксея Авельчанк. Знклы Аляксей вывуча флалогю ва нверстэце ме дзвосную здольнасць да мо, казал, што ён мог перакладаць нават са старажытнававлонскай. Незадога да знкнення Аляксей атрыма запрашэнне на Овельшчыну ад тамтэйшага памешчыка Славамра Кунцэвча, якому трэба было зрабць пераклад сярэднявечнага манускрыпта, напсанага на нейкм рэдкм арабскм дыялекце. З Овельска Аляксей ужо не вярнуся. Афцыйную версю мы ведаем -- ён нбыта закахася жонку гаспадара, прыгажуню Ядвсю, разам з ёй уцёк, меркавана, у Венгрыю. Такую версю пацвердз павятовы следчы. Аднак спадара Естафя гэта не здаволла. Ён, вдавочна, добра веда свайго малодшага брата не веры, што той здольны спакусць чужую жонку збегчы з ёю невядомым крунку. Спадар Естафй вырашы правесц ласнае расследванне наня прыватнага сышчыка, Канстанцна Строгава. Спадар Строга спачатку наведася на Овельшчыну апыта сведак, потым здзейсн падарожжа Францыю, знайшо там пана Кунцэвча выдра у яго паказанн. Дэтэкты Строга раскры гэтую справу. Яго справаздачы стотна розняцца ад верс павятовага следчага. Там сапрады размова йдзе пра забойства, жудаснае забойства. Сышчык адправ свае справаздачы спадару Естафю той, азнаёмшыся з матэрыялам расследвання, зня з х копю, якую пакну у сябе, а арыгнал адда у вышукную палцыю Пецярбурга, адкуль справаздачы был перанакраваны Овельск. На гэтым усё скончылася, па аб'ектыных прычынах. Кал спадар Строга вё сваё расследванне, ужо поным ходам шла Першая сусветная. Што было потым, усе мы ведаем. Рэвалюцыя, новая лада, грамадзянская вайна. Ясная рэч, справай Кунцэвча ужо нхто не займася. Аднак справаздачы заставался Овельску. Спачатку, меркавана, яны заховался архвах НКУС, потым патрапл бблятэку.

-- Вы х бачыл? Тыя справаздачы? -- спытала я, хвалюючыся.