Sisterdark / Сястра-Цемра(СИ)

-- Ведаеце, Таса, са справаздачам выйшла невялкая загвоздка, -- сказа гсторык. -- Кал спадар Нязубак паведам мне пра бблятэку, я бы проста ашаломлены. "Гэта немагчыма, -- сказа я. -- Я, гсторык, ужо не першы год працую архве бблятэк, я гатовы паклясцся чым загодна, што някх справаздач там няма!" Той пацсну плячыма: "Ну, у семдзесят дзявятым яны там дакладна был. Канечне, за гэты час магло адбыцца што загодна. Дакументы магл быць страчаны, прададзены ц нават скрадзены. Такое здараецца, нажаль". Кал мы развтвался, спадар Нязубак сказа адну цкавую рэч. "Ведаеце, спадар Намыснк, вы не першы, хто пытаецца пра тыя справаздачы. Да мяне жо звяртался, у тым жа семдзесят дзявятым, кал выйша нумар газеты з маёй нататкай. Тады да нас у рэдакцыю наведалася адна пекная паненка. Ах, якая! Сапрадная ундзна, Ларэляй. Хаця той момант яна больш нагадвала раз'юшаную паляшуцкцю ведзьму. Яна шпурнула газецну мне на стол задала тое ж пытанне, што вы -- адкуль? Адкуль звестк пра забойства? Яна была такой лютасц, што я трох асалапе. Ншто сабе, падума я, няжо мая нататка закранула чыйсьц гонар, мяне чакае грандыёзны скандал? Абышлося, аднак, без скандала. Я шчыра сказа, што першакрынца бблятэцы. Справаздачы Строгава. Адказ паненку здавол, яна пайшла. Больш я яе не бачы. дзе яна цяпер, гэтая Ларэляй? Пэна, таксама жо пенсянерка, як я. Эх, жыццё, жыццё!.."

-- Значыць, справаздачы да вас так не патрапл, -- сказала я расчаравана.

-- Чакайце, Таса, чакайце, я яшчэ не скончы свой аповед! Вярнушыся Овельск, я адразу ж наведася да былой дырэктарк бблятэк, якая жо на пенс. Яна пацвердзла -- справаздачы Строгава страчаны, прычым вельм дано. х узя нейк нядбайны чытач згуб. Тут ужо канцо не знойдзеш. Але я не адступся. Я веда, што снуе яшчэ адзн асобнк. Копя, якая засталася у спадара Авельчанк. Я пача капаць у гэтым крунку... Вось што я вам скажу, Таса: нтэрнэт -- проста дзвоснае вынаходства! Дзякуючы Сецву я выйша на нашчадка Естафя Авельчанк. Пасля рэвалюцы ён разам з сям'ёй эмграва у Канаду, яго нашчадк жывуць там. Яны памятаюць свае каран, хаця па-руску жо нхто з х не размаляе. Тольк ангельская французкая. На шчасце, я валодаю ангельскай, мы здолел паразумецца. Мне пашанцавала. Стэфан Авельчанка, пранук Естафя, пастався да мяне вельм добразычлва. Даведашыся, што я пшу кнгу, ён уласнаручна адсканрава справаздачы дасла х мне па электроннай пошце.

-- вы х прачытал! -- усклкнула я захапленн. -- Дык што там? Што?

Гсторык пацёр пальцам пераноссе, быццам у збянтэжанасц.

-- Як вам сказаць, Таса. Сведчанн вдавочнка давол цкавыя, а вось што тычыцца паказання пана Кунцэвча... Гэта, так бы мовць, трызненне вар'ята. Падчас размовы са Строгавым пан Кунцэвч бы цяжка хворы, фактычна ён ужо кана. Мяркую, што не тольк яго цела, але розум был разбураны хваробай, ён ужо не адрознва мрою ад рэчаснасц. Зрэшты, ён сам адчува наблжэнне смерц. "Я маю патрэбу споведз, спадар Строга. У папо я не веру, таму, з вашага дазволу, буду спавядацца вам". Гэта словы пана Кунцэвча, зафксаваныя справаздачы.

-- А магу я х...пачытаць? -- спытала я.

-- Чытаць х давол цяжка, Таса. Але...

Альгерд Алегавч падхапся з крэсла рушы да псьмовага стала. Пакорпашыся паперах, ён выцягну стос нейкх раздруковак працягну х мне.

-- Вось, уласна кажучы... Патараю, гэта нават не рык з раздзела, проста чарнавыя накды. Вытрымк са справаздачы мае зацемк. Магчыма, з цягам часу з гэтага вырасце сапрадная кнга. Мне будзе вельм прыемна, кал вы станеце мам першым чытачом, Таса.

Ён усмхася, працягваючы мне раздрукок. Сэрца маё раптам пакутлва засмылела. Божачк, падумала я, ну чаму ён не мой бацька?! Чаму засёды атрымлваецца так, што я добра пачуваюся тольк чужых людзей -- у цёц Тон, у гсторыка, а сябе дома я нбы байстручка, чужанца, родная мац глядзць на мяне вокам?..

-- Таса, што з вам? -- спыта ён устрывожана.

Я матнула галавой.

-- Нчога, я... Задумалася проста. Дзякуй вам, Альгерд Алегавч. Дзякуй!

***

шла трэцяя гадзна ночы. Мама жо ляглася спаць, а я сядзела на кухн, глушыла моцна завараную каву чытала. Альгерд Алегавч ме рацыю -- паказанн Славамра Кунцэвча сапрады нагадвал трызненне. Вытрымк са справазадчы мел выгляд гэткага катэхзса, пытанне-адказ, упярэмежку з зацемкам гсторыка.

Строга: "З якой мэтай Аляксей Авельчанка прыбы да вас у маёнтак?"

Кунцэвч: "Мне яго рэкамендавал як перакладчыка. Я ме патрэбу ягоных паслугах".

Строга: "Дзеля чаго?"

Кунцэвч: "Манускрыпт Твардоскага. Ён яля сабой сапрадную галаваломку. Напсаны на аравйскм дыялекце часткова перакладзены на польскую. Там мелся надрадковыя пераклады, магчыма, зробленыя рукой самаго Твардоскага. Яны таксама был галаваломкай. Глагалчны тайнапс, тольк не на стараславянскай мове, а на польскай. Тайнапс я разабра. Для зручнасц я пераклада яго з польскай на рускую, запсваючы пераклады на асобных аркушах. Аднак палова манускрыпта не мела перакладу. Тольк тэксты на аравскм дыялекце, якога я не веда. Таму мне спатрэбся адмыслоца".

Строга: "Што змяшча сябе манускрыпт?"