Людз засяроджана мачал, скравашы позрк на каларытнага бацюшку, як стая пад канастасам манатонна, нараспе прамаля словы малтвы, гледзячы тостую кнгу раскошным цснёным пераплёце, што ляжала перад м на нахленай падстацы накшталт пюптра. У руцэ бацюшка трыма вялк крыж, нкруставаны золатам каштоным камяням, якм ён раз-пораз узмахва, як дырыжор палачкай. Камян на крыжы ззял зхацел занадта ярка, навяваючы нехарошыя думк пра стразы Свароск, складк на бацюшкавай рызе ляжал занадта рона, важкае распяцце на ягонай шы выглядала занадта гламурным, наогул усё м было неяк 'занадта', дый сам ён больш нагадва не святара, а скамароха, як пераапрануся святара, каб пацешыць публку. Святар бы нетутэйшы. У Овельск ён прыбы ажно з-пад Смаленска сяго на дзень, па асабстым запрашэнн спадара мэра, каб адслужыць адмысловы малебен з 'адчыткаю'*. Бацюшка-экзарцыст бы давол маладым чалавекам, хударлявым жвавым, з рэдзенькай бялявай бародкай, бляклым вочкам, якя хтравата паглядал з-пад шкельца модных акуляра без аправы, догм носам з той пароды насо, якя Франсуа Рабле парана калсьц з 'ручкай ад брытвы'**. Апроч таго, бацюшка злёгку картав, што, зрэшты, не замнала ягонаму голасу гучаць паважна ладна.
Народ чака. Бацюшка перагарну старонку кнг перайшо да кульмнацыйнай частк малтвы, якая яляла сабой зварот непасрэдна да нячысцка з патрабаваннем 'выйсц прэч'. Спачатку нчога не адбывалася. Потым увагу прысутных прыцягнул скрушныя здых, якя данослся з правага крыла царквы. Барадаты мужык у кажусе, як сядзе на слончыку кал сцяны, абхапшы галаву рукам, неяк дзна разгойдвася несупынна здыха енчы, быццам штосьц грызла яго сярэдзне. Цяпер усе вочы был скраваны тольк на яго. Нячысцк не прымус сябе чакаць. Кал бацюшка, узняшы над галавою крыж, прамов: 'Убягай, асталяй!', мужык раптам падхапся з услончыка завышы вантробным голасам:'Рэчыва!' павался на падлогу пача бцца канвульсях. Да яго кнулся два маладзейшыя мужчыны - пэна, сваяк, - падхапшы яго пад рук, паспрабавал пасадзць зваротна на слончык. Той адштурхну х з нечаканай слай, сташы на карачк, прыняся бцца лбом аб край услончыка, выкрыкваючы: 'Рэчыва! Рэчыва!'. Гэта быццам паслужыла знакам для ншых. Немаладая жанчына, якая стаяла каля канастаса, раптам закацла вочы пачала нема вшчаць, сцягваючы з сябе хустку. Мажная баба левым крыле храма непрыстойна рагатала мацярылася, як яфрэйтар. Яшчэ на двух напал курчы - небарак качался па падлозе, зыходзячы пенай выдаючы дзныя гук, ц то кашаль, ц то здушаны, сутаргавы смех.
Экзарцыст абвё позркам прысутных смхнуся, пэна задаволены вынкам. Закрышы кнгу, ён зраб знак хлопчыку-служку, як жо спяшася да амвона з краплам чашай у руках. Абрад прайшо паспяхова, можна было прыступаць да заключнай частк.
Ля ваходу храм, у той частцы царквы, якая завецца прытворам, стаял двое. Мужчына жанчына. Трымался яны адасоблена, зразумела было, што яны тут проста назральнк. Абодва яны был жо немаладыя. Мыжчына ме гадо пяцьдзясят, але для свайго зросту ён выгляда надзвычай молада, як могуць выглядаць прафесйныя акторы ц палтык. Апрануты ён бы у някдкае змовае палто футравую шапку, але ва см ягоным воблку адчувася бездакорны густ той нялоны лоск, як, нбы лёгк водар дарагога парфуму, атачае людзей заможных ладных, як ведаюць сабе цану. Яго гладкае, выгаленае аблчча было давол невыразным - рысы занадта правльныя, без адметнасцей. Гэта бы адзн з тых твара, якя гледзеш у натопе адразу ж забудзешся, але той жа час кожнага, хто бы бачы гэтае аблчча, напаткала б пачуццё 'дэжа-вю', яно здалося бы смутна знаёмым, нбы ягоны ладальнк увесь час мльга на тэлеэкране сюжэтах палтычных навн, але засёды на заднм плане, у другасных ролях. Жанчына побач з м выглядала каларытна. Невысокага росту, але станстая, з ганарлвай паставай высока знятай галавой. Апранута яна была старасвецк кажушок догую клятчастую спаднцу з воны, а валасы яе был схаваны пад яркай хусткай з махрам, завязанай не па-правасланаму, а на манер каптурыка, як калсьц насл паляшучк. Скура яе была вельм гладкая, з лёгкм румянцам, яе можна было б палчыць маладухай, кал б не жорсткя, глыбокя зморшчыны каля вусна памж бровам, якя выдавал яе зрост. Яна была не маладзейшая за мужчыну, як стая побач, а магчыма, нават на некальк гадо старэйшая за яго.
Мужчына крану яе за руку прамов напаголасу:
-- Ну, як табе аперэта? Канчэрта гроса. Я ж каза, што будзе аншлаг.
Жанчына хутка зрнула на 'бацюшку', як засяроджана крап вадою натоп, спытала, таксама напаголасу:
-- Ён жа не мае блаславення на адчытку, ц не так?
-- Ён наогул не святар. Але якая рознца? -- мужчына пацсну плячыма. -- Народу спадабалася, а гэта галонае. Бачыш, як яны рэагуюць?
Жанчына зябка сцепанулася, нбы адчушы потых холаду, прагаварыла:
-- Пойдзем адгэтуль, Вктар.
Яна рэзка равярнулася ледзь не бегма выйшла з царквы. Чалавек, якога яна назвала Вктарам, рушы следам.