Sisterdark / Сястра-Цемра(СИ)

-- А як прыйшл акупанты, Палушка адразу ж з камунста у палца перакнуся. Хутка сцям, хто тут галоны... Ты ж ведаеш, у Овельску калсьц шмат габрэя жыло, снагога стаяла. Падчас акупацы нводнага не засталося. У адзн дзень вывел х усх на гасцнец ды пагнал пад канвоем невядома куды. Палушка там бы, разам з гестапацам па хатах хадз, габрэя вышуква. Да перамог Палушка не дажы -- аднойчы ранцой знайшл яго каляне, з дзркай у галаве. Кажуць, што яго расстралял партызаны, але хутчэй за сё, забл свае ж, тутэйшыя. А вось сям'ю яго не кранул. Нават пасля перамог. Так, дапытвал, канечне, але Лёдзя, жонка яго, казала, што пра дзеянн мужа яна нчога не ведала, н сном, н духам. тутэйшыя за яе заступлся. Пацвердзл, што не ведала яна нчога, дый наогул яны з Палушкам як жонка з мужам ужо дано не жыл. Палушка, кал акупанты прыйшл, да адной немк на кватэру сышо, з ёй бы увесь час, а дома не паказвася. ад х адчаплся. Пацягал трох па судах ды адчаплся. Нездарма Лёдзя штодня чытала ахоную малтву з 'ксёнжк'. Вельм адмысловая была малтва, моцная неймаверна, ды вось тольк не да Бога... А 'ксёнжка' тая м ад нябожчыка Яромк засталася, а Яромку - ад пана Кунцэвча, а яму - ад Нчыпара, Начальнка Апраметнай.

-- Хтрая 'ксёнжка', гэта факт, -- пагадзся Вктар. -- 'малтвы' ёй надзвычай моцныя, таксама факт.

-- Ляксейка, сярэдн Яромка сын, самы талковы аказася. Кал прыйшл бальшавк, ён у чырвонаармейцы запсася, потым паеха у Маскву, вывучыся там навукам пайшо працаваць на Лубянку. Даслужыся да афцэра НКУС, а пасля вайны зрабся важным начальнкам. Тольк дзеля гэтага яму прыйшлося прозвшча змянць зладзць новыя дакументы, бо Палушка, брат ягоны, супрацонча з гестапа. Так Ляксейка Ляпец ста спачатку Ляпцовым, а потым Хлябцовым. Змяншы прозвшча, ён быццам адвё ад сябе праклён. Усе Ляпцы, што пасля Палушк был, мклва выраджался. Мужык не дажывал да сарака гадо, спвался, адзн у пятлю залез, друг скончы свае дн вар'ятн. А Хлябцо жы дога шчаслва, гора не веда. нашчадк яго далёка пайшл.

-- А ты апошняя з Ляпцо засталася, -- прамов Вктар.

-- Я б жадала, каб на мне сё скончылася. Але ж семя Яромкава не звялося. Вы Ляпцы да мозгу касцей, хоць хаваецеся пад выдуманым прозвшчам.

Яны дайшл да краю плошчы, дзе каля ходнка было прыпаркавана прыватнае ато спадара мэра - беласнежная нфнц з танраваным вокнам. Вктар узяся бы за дзвярную ручку, але раптам, быццам успомншы штосьц, замарудз.

-- Дык што, Альжбета? Не надумалася? - спыта ён.

-- Я сё спадзявалася, што ты раздумаешся...

Яна зазрнула яму твар прагаварыла з горыччу:

- Вктар, ну чаго табе не хапае?! Кар'ера, грошы, любо вунь усенародная. Навошта табе дакранацца да цемры? Навошта абуджаць снасц, з якм ты не зможаш саладаць?..

Ён перапын яе жэстам.

-- Годзе! На гэтую тэму мы жо гутарыл. Маеш сумневы - што ж, тваё права. А мой выбар ужо зроблены. Мы завяршым тое, што распачал нашыя прадзеды.

-- А я б хацела гэта спынць.

Вктар ранчна смхнуся.

-- як ты гэта спынш? Абухом па галаве, як таго Яромку? Ну, бабы нашым родзе засёды был баявыя, гэта факт.

-- Мужык затое пашкоджаныя, -- прагаварыла Альжбета.

-- Тольк не я, -- сказа з упэненасцю Вктар. - Мы ведаем, на што дзём, нас усё пад кантролем. На гэты конт не турбуйся. А прапанова мая па-ранейшаму сле. Кал сётк надумаешся... Дзверы для цябе засёды адчыненыя. Мы радыя будзем бачыць цябе нашых шэрагах.

-- Вктар, ты нчога не кантралюеш! - выклкнула Альжбета. - Вы не ведаеце, што робце, вы се!

Яна павярнулася да яго спнай павольна пацягнулася прэч цераз плошчу.

-- Альжбета! - паклка яе Вктар.

Яна спынлася.

-- Альжбета, мо падкнуць цябе да Кунцак тваёй? - спыта ён, кком паказашы на ато. - Ажно да парога з камфортам.

Яна пакруцла галавой.

-- На атобусе дабяруся. А Овельску мяне справы ёсць. Я не дзеля цябе сюды прыехала.

-- Ну як знаеш, -- уздыхну Вктар.

Махнушы рукой, ён адчын дзверы машыны знк у змроку салона.

***

Перайшошы Чорта мост, Альжбета апынулася той частцы Овельска, якая звалася 'Блокам'. Лёгкай, таропкай хадою крочыла яна здож праспекта Ленна, на якм был сканцэнтраваны грамадскя культурныя становы мястэчка: ДК мя 50-годдзя Рэвалюцы (будынак у стыл 'савецкага класцызму' з антычным калонам), рэстаран 'Брэст', як местачкоцы называл 'Бухарэст', маючы на вазе не сталцу Румын, а сугучны дзеясло, унвермаг 'Кастрычнцк' з каляровым пано на фасадзе, з якога пазра усмешлвы Ленн з гваздзком у пятлцы, кнатэатр 'Камсамолец', чыё зашклёнае фае упрыгожва втраж у барвовых танах: камсамолец-будзёнавец з прабтым сэрцам ляжа на зямл, раскнушы рук, над м схляся верны конь з калматай грывай, у ясным небе зара дагарала, а ся кампазцыя патарала сюжэт карцны 'Смерць пастанца' палта Гараскага.

Каля кнатэатра Альжбета спынлася. Людзей накол не было - пэна, ужо распачася сеанс, се был кназале. Перад зашклёным дзвярыма таптася тольк хлопец гадо шаснаццац-сямнаццац, апрануты занадта лёгка для змнага надвор'я - у скуранцы патрапаных джынсах. Ён стая, трымаючы рук кшэнях, глядзе на снюю афшу з раскладам кнапаказа.

-- Леанд, --- паклкала Альжбета.