Упр Каяловч таксама бы 'маньякальшчыкам', памяшаным на свам прадмеце, кажны занятак ён пачына з патрабавання адкласц падручнк, бо сё, што там панапсвана, ёсць лухта трызненне свой кабылы, пасля чаго пачына выкладаць сваё уласнае бачанне гсторы. Аднак Альгерда Алегавча я засёды слухала з захапленнем, а кал гавары Упр, мяне пачынала калацць ад злосц. Усё, што было для мяне каштонага - ВКЛ, Калноск, Збройны Чын - для Упра было смеццем. Вялкае Княства Лтоскае ён называ 'фкцыяй', Рэч Паспалтую - 'турмой народа', а Калноскага - 'польскм шпёнам', затое генерал-губернатар Мураё бы яго геняльным стратэгам, айцом беларускага народа проста добрым чалавекам, як заслужы, як мнмум, сцплага бюста бронзе на цэнтральнай плошчы сталцы. На яго першым уроку я сядзела вельм цха мачала, бо ягоныя пасажы мяне нагэтульк ашаламл, што мяне папросту адняло мову. На наступным уроку я жо не стрымалася. Кал Упр пача расказваць пра 'БНР - штучную фармацыю, створаную кайзераскай Германяй у стратэгчных мэтах', я падхаплася з-за парты выклкнула, што ён памыляецца, насамрэч усё было зусм не так!.. Упр выслуха мае аргументы са змянай усмешкай, а потым пача грамць мяне фактам. маладушны зварот да кайзера памяну, нтэрвента, Плсудскага, як стався да раду БНР з крайняй пагардай, кплва называючы яго 'аперэткаю'... Я спрабавала парыраваць, але хутка зразумела, што крыць мне няма чым, незабаве Упр мяне проста накатава, уб у бруд размаза, як саплю па плоце. Гэта была поная каптуляцыя. Ён пазра на мяне, пераможна смхаючыся, у класе чулся стрыманыя смяшк - натуральна, ржал з мяне, а я раптам адчула такую лютасць, быццам перада мной стая не гсторык, а кайзер, Плсудск губернатар-вешацель адным аблччы. Усярэдзне мяне нбыта выпрасталася тугая спружына, я адчула, што каля сонечнага спляцення -- акурат там, дзе гнездавалася Цемра -- пача раскручваца вхор. Я разумела, што губляю кантроль, але мне было жо сё рона. Проста хацелася адкруцць дэолагу галаву, начхаць на наступствы.
Затым адбылося незразумелае. У мяне перад вачыма раптам блснула бледная маланка, а потым усё завалакло шчыльнай белай смугой вушах зашумела, як шумць "мора" ракушцы, тольк гук бы шматкроць мацнейшы. Ног мяне падагнулся, я павольна асела за парту. Праз кольк секунд зрок слых да мяне вярнулся, але сё накол зраблася занадта рэзкм, як неадрэгуляваны вдарыс на экране, а гук, наадварот, стал нейкм прыглушаным. У калдоры зазвне званок -- я пачула яго нбы скрозь тосты слой ваты. Упр спакойна сабра са стала свае паперк не перастаючы смхацца, выйша. Пачуццё аглушанасц не адпускала. Я абаперлася далоням аб парту прымусла сябе падняцца. Так-сяк даплёшыся да прыбральн, я схллася над ракавнай, мяне з носа цурком лнула кро. Я не паспела нават спалохацца. Стоячы перад люстэркам, я зацскала нос далонню, мне пад ног на кафляную падлогу плюхал барвовыя кропл, а я глядзела на сваё ззелянелае аблчча думала: гэта сё, зараз памру...
Я, аднак, не памерла. Мяне адвял медпункт, медсястра запхала мне нос камяк ваты, змочаны перакссю, змерала мне цск, дала нейкую таблетку загадала паляжаць спакойна на кушэтцы, аддыхацца. Патроху я апрытомнела. У гэты дзень урока у мяне больш не было, бо наша класная кранца, перапалохашыся не на жарт, выклкала школу маю маму, каб яна забрала мяне дамо. Залшн клопат, дадому я б сама даклыпала. Чыста фзчна я была жо парадку пачувалася нармальна. Мяне ншае непакола. Я спрабавала зразумець, што сётк адбылося на року гсторы. Так, я 'сарвалася'. Апошнм часам я мкнулася кантраляваць свае эмоцы, але Упр мяне дакана. Цемра прачнулася, а потым... Потым яна быццам зрыкашэцла, наляцешы на нябачную перашкоду, шарахнула па мне. Падобна на тое. Я не ведала, якм чынам Упру гэта далося. Ясна было тольк, што гэтага кадра трэба асцерагацца. Хтразроблены аказася Упр, пэна, не я адна ведала пра Цемру...
Кал на наступны дзень ён спын мяне калдоры, я трох знякавела. Зрэшты, Упр не збрася са мной сварыцца.
-- Таса, -- прамов ён, прыязна смхаючыся, -- зрабце ласку, зайдзце пасля рока да мяне кабнет. Хацелася б пагутарыць з вам сам-насам.
Я кнула сказала з падкрэсленай абыякавасцю:
-- Добра.