Кунцака -- вёска некалькх кламетрах ад Овельска, да якой можна дайсц пешшу менш чым за гадзну, альбо, кал не маеш н часу, н ахвоты да шпацыру, дабрацца на адным з рэйсавых атобуса, якя аб'язджаюць навакольныя вёск мястэчк некальк разо на дзень спыняюцца Овельску каля чыгуначнага вакзала. Дарога ад мястэчка да Кунцак заняла мяне хвлн дваццаць, блет на атобус я купла кроцы, заплацшы нейкя пару тысяч. Атобус бы напалову пусты, Кунцацы, апроч мяне, больш нхто не выйша. Вёсачка складалася сяго з адной вулцы, што цягнулася здож пустыннага, засыпанага снегам поля пралася бярозавы гаёк, за якм пачыналася балота. Накол размяшчался дачныя частк, дзе змку нхто не жы, дый сама вёска, нягледзячы на выходны дзень, выглядала нежылой. Кал я шла здож вулцы мма прысадзстых дамко з верандам фарбаваным плоцкам, мне не сустрэлася ан душы, тольк аднойчы дзесьц далечын бразнул веснчк, ды сабака на чымсьц падворку забраха бы адразу ж замок.
Кунцаская ведзьма жыла трох наводшыбе ад вёск, на самым ускрайку лесу. Каб дабрацца да яе жытла, мне давялося перасячы невялк выган, дучы па вузкай, пратаптанай у снезе сцяжынцы, а потым перайсц па абледзянелай кладачцы плытк рачук з галечным дном. Дом ведзьмы знешне нчым не адрознвася ад ншых кунцаскх хат - трохутны дах з комнам, вокны з разн'ым аканцам, каменны ганак, веранда, зашклёная ромбападобным шыбам, нзк фарбаваны плоцк веснчк. Усё як у людзей. Проста пасярод двара расла камлюкаватая старая лпа, побач з якой стаяла пахленая драляная лавачка, уся зацярушаная снегам. Напэна, тут вельм прыгожа летку, кал накол цвтуць лугавны бярозавы гай понцца птушыным пошчакам, але цяпер, стоячы сярод змярцвелых палё пад свнцовым студзеньскм небам, я раптам адчула такую шчымлвую самоту, што захацелася збегчы.
-- Пан Альжбета! -- паклкала я.
Не чакаючы адказу, я штурхнула веснчк вашла на падворак. З-за павец выкацлася нешта каламутна-шэрае , не выдаючы н гуку, кнулася мне напярэймы. Я спынлася. Шэрае мочк скакала круцлася вакол мяне, не пакдаючы на снезе слядо, несупынна змянялася, клублася, як воблака дыму, гэтым зыбкм зменлвым час ад часу вымалёвался стойлвыя формы -- то круглае, нбы рыбна, вока, то пасмы посц, то кароткя, як у медузы, мацк з шэрагам завостраных круко ц кпцюро.
Дзверы хаты адчынлся, на парозе з'явлася вядзьмарка Альжбета. Выгляд яна мела каларытны, як зажды - догая ваняная спаднца барвовага адцення, чорная кофта, калматая футравая камзэлька чырвоная хустка, завязаная на паляшуцк манер. Я злавла сябе на думцы, што мне чартоск падабаецца стыль яе адзення. Чартоск. Хацела бы я выглядаць гэтак жа!..
-- Дабрыдзень, Тая. Малайчына, што прыйшла, -- сказала Альжбета. - Не стой там, замерзнеш. дз хату!
-- А можна? - спытала я, з асцярогай зрнушы на шэрае.
Ведзьма смхнулася, блснушы металчным каронкам.
-- Бачыш яго? Не бойся, гэта стражнк. Цябе ён не кране.
Убачышы, што я вагаюся, яна рушыла да мяне, паклала руку мне на плячо спакойна павяла мяне да парога, нават не зважаючы на 'стражнка', як бязгучна ляце услед за нам.
-- А што такое стражнк? - спытала я.
-- Тагасветная снасць, накшталт вартавога сабак. Мне давялося заклкаць яго, пасля таго, як да мяне завтал госц... Але чакай, Тая, хутка раскажу табе сё па парадку.
Мы вайшл хату. 'Стражнк' застася звонку, што вельм мяне зрадавала. Хаця ведзьма сказала, што баяцца мне няма чаго, выгляда ён зусм не бяскрыдна.
Акнушы позркам дом, я зразумела, што мне тут падабаецца. Жытло ведзьмы было абсталявана стыл, як сучасныя дызайнеры назвал б 'экалагчным'. Нефарбаваная драляная мэбля, дыхтоная трох нязграбная, быццам зробленая рукам майстра-самавучк, 'фабрычным' выглядал тольк старасвецк жалезны ложак з шышачкам вялкае пацьмянелае люстэрка куце. У гэтым доме не было нчога лшняга, усё тут было дарэчы на свам месцы - каляровыя палавчк пад нагам, белыя карункавыя франк на вокнах, геран гаршчочках, мяцёлачк засушаных зёлак, развешаныя па сценах. Затое тут не было тэлевзара, а таксама я не гледзела нводнага абраза - н каталцкага, н правасланага. На драляным столку пад люстэркам была паслана плеценая сурвэтка, на якой стаял рознакаляровыя свечк - белыя, чорныя, чырвоныя, жотыя, а таксама засушаныя ружы бяссмертнк бутэлечках з каляровага шкла. Штосьц накшталт хатняга алтара каталко, але тут не было н распяцця, н абразо, н фгурак святых. Зрэшты, усялякай чарташчыны накшталт д'ябальскх стода, птушыных чарапо ц лялек вуду я таксама не заважыла. Вядзьмарскх жывёлнак Альжбета таксама не трымала - н табе сова, н кажано, тольк на беленай грубцы мрна драма тлусты руды кот з падраным вухам. Мне адразу ж прыгадася кот з майго дзяцнства, рудаваты з пашматаным вухам, як летку прыходз у сад да цёц Тон кармся з яе рук, а потым спа на клумбе пад яблыням. Хаця зразумела было, што каты так дога не жывуць, кот пэна ншы, але ж, халера, так на таго падобны!.. У вокнах бачна была вузенькая палоска поля лес -- нцыя бярозы стаял шчыльную да хаты быццам зазрал пакой.
-- А вам не страшна тут адной, пан Альжбета? - спытала я.
Яна пахтала галавой.