Пасля таго здарэння цёця Тоня бегала ╝ царкву, став╕ла свечк╕ перад абразам╕ ╕ дзякавала Богу, што з Ц╕мкам н╕чога не здарылася -- ён жа так до╝га знаходз╕╝ся побач з 'гэтым шаленцам'. Пацярпелы заказчык выжы╝, яго адратавал╕ ╝ рэан╕мацы╕. Дом Валерыя апячатал╕, а ягоны 'арсенал' канф╕скавал╕.
Пахавал╕ Валерыя на мог╕лках за мястэчкам, на стромк╕м беразе Овельк╕. Тутэйшы святар адмов╕╝ся яго адпяваць, бо ён бы╝ 'самазабойцам'. На ха╝турах людзей было няшмат, гало╝ным чынам хмурныя, ма╝кл╕выя мужчыны ╝ вайсковай форме. Браты па збро╕. У дзень пахавання Ц╕мка (упершыню ╝ жыцц╕) збег з дому ╕ прыйшо╝ на мог╕лк╕. Разв╕твацца з сябрам. Разам з вайско╝цам╕ стая╝ ён на кра╕ маг╕лы ╕ глядзе╝, як камяк╕ зямл╕ падаюць на вечка труны. Н╕хто не плака╝. А потым адз╕н вайсковец у к╕цел╕ з аф╕цэрск╕м╕ пагонам╕ спыта╝ у Ц╕мк╕:
-- Ты яго веда╝?
Той к╕╝ну╝
-- Так.
╤ тады аф╕цэр пакла╝ руку Ц╕мку на плячо ╕ прамов╕╝:
-- Ты запомн╕, ён бы╝ добрым чалавекам, проста ён не вярну╝ся з вайны. Разумееш?
-- Разумею, -- сказа╝ Ц╕мка.
Гэта было пра╝дай. Цяпер ён сцям╕╝, што ме╝ на ╝вазе Валерый, кал╕ гавары╝, што наза╝жды заста╝ся пад Кандагарам. Нашыя войск╕ вярнул╕ся дадому, але для яго вайна так ╕ не скончылася. Н╕кол╕.
6. Бледны Вусень
У выходныя дн╕ мама цягалася ╝ госц╕ да цёц╕ Тон╕, ╕ мяне брала з сабою. Хадз╕ць да цёц╕ Тон╕ я вельм╕ люб╕ла. Яе стары дамок з акан╕чкам╕, кветн╕кам ╕ яблынькам╕ падаба╝ся мне значна больш, чым наша панельная аднушка. Звычайна мама з цёцяй Тоняй гаман╕л╕ на кухн╕, а нас з Ц╕мкам адпра╝лял╕ гуляць у двор. Там было дзе рязвярнуцца!
У кветн╕ку можна было збудаваць намёт са старой ко╝дры ╕ гуляць у першабытных людзей, ╕ндзейца╝ ц╕ партызан, уя╝ляючы, што кветн╕к - гэта дз╕к╕я джунгл╕, альбо прэры╕, альбо партызанская пушча, у залежнасц╕ ад кантэксту гульн╕. З вецця старой, магутнай яблын╕ перад ганкам звешвал╕ся вера╝чаныя арэл╕, на як╕х можна было гушкацца, пакуль не закружыцца галава, а каля плота расл╕ хмызы парэчк╕, агрэсту ╕ мал╕ны, з як╕х дазвалялася есц╕ ягад стольк╕, кольк╕ ╝лезе. Проста пасярод кветн╕ка сталя╝ замшэлы корч, як╕ некал╕ бы╝ яблыняй-антона╝кай, якую аднойчы ╝з╕мку паламала ветрам. Пень вырашана было не расп╕ло╝ваць на дровы, а пак╕нуць у садзе, бо ╝ ╕м мелася дупло, дзе штолета сял╕лася сямейка птушак, як╕я выводз╕л╕ птушанят. Турбаваць птушыную сямейку не рэкамендавалася, аднак нам усё ж дазволена было падыходз╕ць да карча ╕ заз╕раць у дупло - тольк╕ вельм╕, вельм╕ ц╕ха ╕ кал╕ птушак-бацько╝ няма дома. У глыб╕н╕ дупла бачна было круглае гняздэчка, у як╕м, шчыльна прытул╕╝шыся адно да аднаго, сядзел╕ птушаняты ╕ кансп╕раты╝на ма╝чал╕, але дастаткова было злёгку паляпаць далонню па карчы, ╕ яны адразу ж уск╕двал╕ся ╕ пачынал╕ аглушальна ц╕╝каць, расх╕наючы жо╝тыя дзюбк╕. Глядзець на птушанят нам дазвалялася, аднак карм╕ць ╕х было сурова забаронена, бо ад хлеба ц╕ печыва яны могуць захварэць ╕ нават памерц╕. Так нам патлумачыла цёця Тоня.
А яшчэ ╝ цёц╕ Тон╕ным кветн╕ку жы╝ стары рудаваты кот з падраным вухам. ╤стотай ён бы╝ загадкавай. Кожную з╕му кот кудысьц╕ зн╕ка╝, а ╝летку з'я╝ля╝ся зно╝ ╕ штодня прыходз╕╝ да цёц╕ Тон╕ -- абедаць. Атрыма╝шы свой сподак малака ╕ скрыл╕к ка╝баск╕ альбо кавалачак аладк╕ са смятанай, кот развальва╝ся на клумбе з ружовым╕ стакроткам╕ ╕ драма╝, блажэнна мружачыся на сонцы. Сыты ╕ задаволены, ён нават не зважа╝ на птушынае сямейства, якое жыло побач у яблыневым карчы, дый птушк╕ звяртал╕ на яго уваг╕ не больш, чым, напрыклад, на калоду. У цёц╕ Тон╕ным кветн╕ку ╝сё су╕снавала ╝ м╕ры ╕ згодзе. Кал╕ надвор'е было даждл╕вае, кот спа╝ пад ганкам альбо уладко╝ва╝ся ╝ павец╕ на дровах. Ад ката я была ╝ захапленн╕ ╕ ╝сё ╕мкнулася яго пагладз╕ць ды пац╕скаць, але кот мяне пэ╝на недалюбл╕ва╝ ╕ абачл╕ва рэц╕рава╝ся на самую высокую яблыню, варта было мне набл╕з╕цца. Адчува╝ маю роднаснасць са Змеям╕, няйнакш!..