-- Як вам сказаць, Та╕са. Сведчанн╕ в╕давочн╕ка╝ давол╕ ц╕кавыя, а вось што тычыцца паказання╝ пана Кунцэв╕ча... Гэта, так бы мов╕ць, трызненне вар'ята. Падчас размовы са Строгавым пан Кунцэв╕ч бы╝ цяжка хворы, фактычна ён ужо кана╝. Мяркую, што не тольк╕ яго цела, але ╕ розум был╕ разбураны хваробай, ╕ ён ужо не адрозн╕ва╝ мрою ад рэча╕снасц╕. Зрэшты, ён сам адчува╝ набл╕жэнне смерц╕. "Я маю патрэбу ╝ споведз╕, спадар Строга╝. У папо╝ я не веру, таму, з вашага дазволу, буду спавядацца вам". Гэта словы пана Кунцэв╕ча, заф╕ксаваныя ╝ справаздачы.
-- А магу я ╕х...пачытаць? -- спытала я.
-- Чытаць ╕х давол╕ цяжка, Та╕са. Але...
Альгерд Алегав╕ч падхап╕╝ся з крэсла ╕ рушы╝ да п╕сьмовага стала. Пакорпа╝шыся ╝ паперах, ён выцягну╝ стос нейк╕х раздруковак ╕ працягну╝ ╕х мне.
-- Вось, уласна кажучы... Па╝тараю, гэта нават не ╝ры╝к╕ з раздзела╝, проста чарнавыя нак╕ды. Вытрымк╕ са справаздачы ╕ мае зацемк╕. Магчыма, з цягам часу з гэтага вырасце сапра╝дная кн╕га. Мне будзе вельм╕ прыемна, кал╕ вы станеце ма╕м першым чытачом, Та╕са.
Ён усм╕ха╝ся, працягваючы мне раздруко╝к╕. Сэрца маё раптам пакутл╕ва засмылела. Божачк╕, падумала я, ну чаму ён не мой бацька?! Чаму за╝сёды атрымл╕ваецца так, што я добра пачуваюся тольк╕ ╝ чужых людзей -- у цёц╕ Тон╕, у г╕сторыка, а ╝ сябе дома я н╕бы байстручка, чужан╕ца, ╕ родная мац╕ глядз╕ць на мяне во╝кам?..
-- Та╕са, што з вам╕? -- спыта╝ ён устрывожана.
Я матнула галавой.
-- Н╕чога, я... Задумалася проста. Дзякуй вам, Альгерд Алегав╕ч. Дзякуй!
***
╤шла трэцяя гадз╕на ночы. Мама ╝жо ╝ляглася спаць, а я сядзела на кухн╕, глушыла моцна завараную каву ╕ чытала. Альгерд Алегав╕ч ме╝ рацыю -- паказанн╕ Славам╕ра Кунцэв╕ча сапра╝ды нагадвал╕ трызненне. Вытрымк╕ са справазадчы мел╕ выгляд гэткага катэх╕з╕са, пытанне-адказ, упярэмежку з зацемкам╕ г╕сторыка.
Строга╝: "З якой мэтай Аляксей Авельчанка прыбы╝ да вас у маёнтак?"
Кунцэв╕ч: "Мне яго рэкамендавал╕ як перакладчыка. Я ме╝ патрэбу ╝ ягоных паслугах".
Строга╝: "Дзеля чаго?"
Кунцэв╕ч: "Манускрыпт Твардо╝скага. Ён ╝я╝ля╝ сабой сапра╝дную галаваломку. Нап╕саны на арав╕йск╕м дыялекце ╕ часткова перакладзены на польскую. Там мел╕ся надрадковыя пераклады, магчыма, зробленыя рукой самаго Твардо╝скага. Яны таксама был╕ галаваломкай. Глагал╕чны тайнап╕с, тольк╕ не на стараславянскай мове, а на польскай. Тайнап╕с я разабра╝. Для зручнасц╕ я пераклада╝ яго з польскай на рускую, зап╕сваючы пераклады на асобных аркушах. Аднак палова манускрыпта не мела перакладу. Тольк╕ тэксты на арав╕ск╕м дыялекце, якога я не веда╝. Таму мне ╕ спатрэб╕╝ся адмысло╝ца".
Строга╝: "Што змяшча╝ ╝ сябе манускрыпт?"
Кунцэв╕ч: "Формулы. Малюнк╕. Мал╕твы да ╤снасця╝. Гэта бы╝ грымуар, кн╕га для чара╝н╕цтва ╕ вядзьмарства.
Строга╝: "Адкуль з'яв╕╝ся манускрыпт?"
Кунцэв╕ч: "Мне прада╝ яго гандляр кн╕гам╕, як╕ назва╝ся Н╕чыпарам"
Зацемка: "В╕давочна, Славам╕р Кунцэв╕ч захапля╝ся м╕стычным╕ заба╝кам╕, модным╕ ╝ тагачасным дэкадэнцк╕х колах -- сп╕рытызм, месмерызм, кручэнне стала ╕ ╕нш. Магчыма, менав╕та гэта ╕ стала штуршком для яго вар'яцтва".
Строга╝: "Хто працава╝ на вашай лесап╕льн╕? Тутэйшыя сцвярджаюць, н╕быта гэта был╕ цыганы з Бесараб╕╕".
Кунцэв╕ч: "Не людз╕. На лесап╕льн╕ был╕ не людз╕. Големы. Мы ╕х стварыл╕. Мы з Яромкам. Дзеля гэтага мы брал╕ частк╕ цела╝ нябожчыка╝, як╕х мы выцягвал╕ з маг╕л, а таксама гл╕ну з тых жа маг╕л, кро╝ ╕ л╕мфу жывёл ╕ некаторыя ╕ншыя кампаненты. Потым мы ╝кладвал╕ ╝ ╕х падабенства душы, паводле формулы з манускрыпта. Усяго мы стварыл╕ чатырох голема╝. Для гэтага спатрэб╕лася восем мерцвяко╝ у рознай стады╕ разлажэння".
Строга╝: "Яромка падзяля╝ вашыя захапленн╕?"
Кунцэв╕ч: "Спачатку ён бы╝ проста памагатым, але не╝забаве ён перасягну╝ мяне. ╤стотна. Незадо╝га да смерц╕ ён мог бачыць ╤снасц╕ ╕ чуць галасы ╤ншасвету без ужывання Зелля.
Строга╝: "Якога менав╕та?"
Кунцэв╕ч: "Зелле. Рэчыва, створанае паводле формулы з манускрыпта. Расл╕ны, м╕нералы ╕ трох╕ вядзьмарства. Надзвычай старажытная рэцэптура. Яго ╝жывал╕ паганск╕я жрацы для сва╕х м╕стычных палёта╝, потым сярэднявечныя ведзьмы падчас шабаса╝. У Е╝ропе яно вядома пад назвай "В╕нум Сабац╕"*. В╕но Шабасу, ╕накш кажучы. Зелле дазваляе бачыць тое, што схавана ад простых смяротных, але яно ╕ губ╕ць. Яно заб╕вае мяне цяпер -- бачыце, цела маё разбурана ╕ гн╕е жы╝цом. Гэта плата за забаронены плод, на як╕ мы спакус╕л╕ся".
Зацемка: "Як вын╕кае з дадзенага фрагмента, пс╕х╕чнае захворванне Славам╕ра Кунцэв╕ча было абцяжарана таксама наркатычнай залежнасцю (оп╕ум?). Ц╕кава, што ╝ сваё трызненне ён уключы╝ таксама Яромку Ляпца, загадчыка лесап╕льн╕".
Строга╝: "Вы сцвярджаеце, што займал╕ся сп╕рытызмам?"
Кунцэв╕ч: "Гэта не мае дачынення да сп╕рытызму. Гэта сакральныя веды ╕ ╝шанаванне Старых Баго╝ ╕ ╤снасця╝, як╕я был╕ тут задо╝га да часо╝ Ма╕сея. Сёння яны спачываюць у цемры, але кал╕-небудзь яны абудзяцца ╕ вярнуцца на Зямлю, ╕ гэта будуць апошн╕я дн╕ чалавечай цыв╕л╕зацы╕".
Строга╝: "Вы пакланял╕ся Старым Багам?"